«Υπάρχουν κατά τη γνώμη μου διαφόρων ειδών καλλιτεχνικοί διευθυντές» εξηγεί ο Δημήτρης Λάλος που πρόσφατα ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του νέου θεατρικού χώρου Tempus Verum Εν Αθήναις. «Εκείνος που έχει προσληφθεί από κάποιον παραγωγό και είναι υπεύθυνος για το καλλιτεχνικό κομμάτι, όχι όμως για το κομμάτι της παραγωγής. Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο καλλιτεχνικός διευθυντής που είναι και παραγωγός. Οταν συμβαίνει αυτό τότε εκεί οι ευθύνες είναι σίγουρα πάρα πολλές. Γιατί πρέπει να ζυγίζεις πάντα και το οικονομικό και το καλλιτεχνικό μέρος».
Το ρεπερτόριο
Κατά τον Ακι Βλουτή, καλλιτεχνικό διευθυντή τού Από Μηχανής Θεάτρου, βασικός άξονας είναι τα κείμενα και οι συναντήσεις με τους ανθρώπους. «Εχω μια σειρά πραγμάτων στο μυαλό μου που με ενδιαφέρει να κάνω μέσα στον χρόνο και ανάλογα αισθάνομαι πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να γίνει το έργο. Λειτουργώ περισσότερο με αυτόν τον τρόπο. Δεν είμαι κλειστός στο να επηρεάζομαι από τους γύρω μου. Αλλωστε μερικές φορές υπάρχει ένα αναπάντεχο πράγμα που σου δίνει μια άλλη τοποθέτηση. Δεν νομίζω ότι είναι μιας κατεύθυνσης τα πράγματα. Αν αφήνεις να υπάρχουν και άνθρωποι γύρω σου δεν είσαι κλειστός. Πάντα θα έρθει η ώρα του έργου που θέλεις να ανεβάσεις».
Στο ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, πάλι, ο διευθυντής Νίκος Καραγέωργης και οι άλλοι συντελεστές εργάζονται με βάση μία θεματική. Πέρυσι ήταν «Η δύναμη του μικρού», φέτος είναι «Ολος ο κόσμος μια σκηνή» (από το έργο «Οπως σας αρέσει» του Σαίξπηρ). «Παίρνουμε τον στίχο του Βάρδου του Εϊβον και πάνω σε αυτόν κάνουμε κάποιες παραστάσεις που παίζονται εκτός της κεντρικής σκηνής του θεάτρου, κάποιες μοντέρνες εκδοχές σε έργα του, ακόμα και μιούζικαλ, ώστε ο κόσμος να δει τον Σαίξπηρ σε όλες τις εκδοχές του. Στο θέμα του ρεπερτορίου πάντα κινούμαι με τη λογική, ένα θέμα το οποίο να μπορούμε να το πιάσουμε μέσα στη σεζόν σχεδόν από όλες του τις πλευρές ή τις περισσότερες ώστε να γίνει αντιληπτό από το κοινό». «Πέρα από την παράσταση που σκηνοθετώ φέτος (“Η τρέλα της νιότης”) καλούμαι να επιλέξω και τις φιλοξενούμενες παραστάσεις» συνεχίζει ο Δημήτρης Λάλος. «Ετσι, έρχομαι σε επαφή με ομάδες, πολλά παιδιά μού κάνουν προτάσεις μέσω e-mail και φίλοι μου προσωπικοί. Σαν να λέμε ότι υπάρχουν διάφοροι κύκλοι επιρροής, προσοχής και έγνοιας που πρέπει να έχεις. Είναι ο πρώτος κύκλος, ο προσωπικός, που έχει να κάνει με τις προσωπικές σου επιλογές όσον αφορά τα κείμενα που θέλεις να ανεβάσεις, την ιστορία που θέλεις να πεις· έχει να κάνει με ποιους θέλεις να πεις αυτή την ιστορία, τον χώρο που θα την παρουσιάσεις και ποιοι θα είναι μαζί σου να λένε αυτές τις ιστορίες».
«Τα τελευταία χρόνια λειτουργώ με μια θεματική αλλά δεν είναι ότι το κλειδώνω. Προσπαθώ να βρω κάποιες παραμέτρους, έρχομαι σε επαφή με ανθρώπους που εκτός από μένα θα κάνουν κάποιες δουλειές. Μπορώ να σας πω ότι θα ήταν ευχής έργον να μπορεί να υπάρχει κάποιος που να είναι φιλότεχνος, να μπορεί να έχει την ευρύνοια και να μην είναι τόσο προσωπικός, γιατί αναγκαστικά εγώ θα πάρω τους ανθρώπους με ένα πολύ στενά προσωπικό γούστο. Αναγκάζεσαι να διευρύνεις τις επιλογές σου κι εγώ έχω αλλάξει σε πολλά πράγματα από τότε που ξεκίνησα να διευθύνω. Είναι μια θέση ισορροπιστή», λέει ο Θωμάς Μοσχόπουλος (Θέατρο Πόρτα).
Από πρόβες έως ΙΚΑ
«Ολα τα έχει υπόψη του ένας διευθυντής. Την υποδομή ενός θεάτρου, τις σκηνές του, τους χώρους του, τον τεχνικό εξοπλισμό» λέει ο Νίκος Καραγέωργης. Προσπαθήσαμε να ανακαινίσουμε το θέατρο, να φτιάξουμε τα καθίσματα. Ετσι ως διευθυντής –εκτός από τις παραστάσεις –πρέπει και οι χώροι να έχουν κάποια λογική. Να δημιουργηθούν χώροι για πρόβες ή άλλες σκηνές. Εγκαινιάσαμε για παράδειγμα την Πειραματική Σκηνή στο ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, ώστε να υπάρχει ένας χώρος όπου μπορεί όλα τα έργα του ρεπερτορίου να εφαρμοστούν. Το σκεπτικό είναι η χρησιμοποίηση του ντόπιου δυναμικού, γιατί υπάρχει πολύς καλλιτεχνικός κόσμος που ζει και εδράζεται στο Αγρίνιο».
«Εμείς στην κατηγορία θεάτρων που βρισκόμαστε κάνουμε τα πάντα. Είναι αστείο, είμαστε η χώρα των διευθυντών» λέει ο Θωμάς Μοσχόπουλος. «Ο καλλιτεχνικός διευθυντής είναι αυτός που μπορεί να τον ρωτήσουν μέχρι και για το χαρτί υγείας. Είναι αυτό που ζητάνε όλοι έναν υπεύθυνο και τελικά καταλήγει να είναι υπεύθυνος για όλα ο ίδιος».
«Ενας καλλιτεχνικός διευθυντής είναι επί παντός επιστητού» συμπληρώνει ο Λάλος. «Είναι ο μαέστρος, ο αρχιτέκτονας, ο ναυπηγός, ο άνθρωπος ο οποίος θα συνταιριάξει στην ουσία και στη συγκεκριμένη περίπτωση όλα τα όνειρα των ανθρώπων κάτω από μια στέγη. Θα έλεγα ότι αυτό που πρέπει να ψάξουμε όλοι είναι τον εσωτερικό μας καλλιτεχνικό διευθυντή, όλα κρίνονται εκεί. Γιατί από τη στιγμή που θα ξυπνήσεις είναι αυτός που αποφασίζει στην ουσία για όλες τις επιλογές που θα κάνεις στη ζωή, πώς θα κινηθείς, τι θα φας, κ.λπ. Η καθημερινότητά μας περιλαμβάνει και αυτή τον εσωτερικό μας καλλιτεχνικό διευθυντή». «Τα κάνω όλα καθώς το θέατρό μας είναι μικρό» λέει από την πλευρά του ο Ακις Βλουτής. «Ταυτόχρονα κάνω εισηγήσεις στα έργα, μεταφράσεις, προετοιμασία για τα κείμενα, σκηνοθετώ, παίζω, κάνω διανομές, οντισιόν και όλα τα κείμενα επικοινωνίας. Εχω όλη την οικονομική ευθύνη, τα πρακτικά που έχουν να κάνουν με προσλήψεις, με ΙΚΑ, ΦΠΑ, τρίμηνα, συμβάσεις, συμβόλαια κ.λπ.».
