Η σιπονιμόδη δοκιμάσθηκε σε ασθενείς με δευτερογενή προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση, η οποία αποτελεί μια δύσκολα αντιμετωπίσιμη μορφή της νόσου, καθώς οι ασθενείς εμφανίζουν προοδευτική επιδείνωση και συνήθως εκδηλώνουν συμπτώματα αναπηρίας σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η πάθηση χαρακτηρίζεται από «σημαντική ανεκπλήρωτη ιατρική-θεραπευτική ανάγκη», καθώς τα μέτρα για την αντιμετώπισή της είναι πολύ περιορισμένα. «Σήμερα είναι διαθέσιμες ελάχιστες θεραπευτικές επιλογές για την καθυστέρηση εξέλιξης της νόσου στη δευτερογενή προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση, ενώ είναι υψηλή η ανεκπλήρωτη ανάγκη για αποτελεσματικές θεραπείες με αποδεκτό προφίλ ασφάλειας για τους ανθρώπους που πάσχουν από την πάθηση», δήλωσε ο Vasant Narasimhan, Global Head Drug Development και Chief Medical Officer της Novartis.
Η σιπονιμόδη όπως φάνηκε από την κλινική μελέτη EXPAND μειώνει κατά 21% τον κίνδυνο επιδείνωσης της νόσου μέσα στο επόμενο τρίμηνο, σε σχέση με το ψευδοφάρμακο (placebo). Η μείωση του κινδύνου ήταν ακόμη μεγαλύτερη σε βάθος εξαμήνου. Επιπλέον κατέδειξε σταθερή μείωση του κινδύνου εξέλιξης της επιβεβαιωμένης αναπηρίας στις προκαθορισμένες υποομάδες ασθενών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που είχαν υποτροπές, δηλαδή η νόσος βρισκόταν υπό εξέλιξη. Το φάρμακο ήταν αρκετά ασφαλές και καλά ανεκτό, με προφίλ συγκρίσιμο με τα υπόλοιπα φάρμακα που χορηγούνται στην ίδια θεραπευτική κατηγορία.
Η κλινική δοκιμή φάσης 3 περιλάμβανε 1.651 ασθενείς σε 31 χώρες με μέση ηλικία 48 ετών και η Novartis υπολογίζει ότι θα ζητήσει άδεια κυκλοφορίας του φαρμάκου μέσα στο 2019.
Θετικά δεδομένα και για τη συχνότερη μορφή Σκλήρυνσης
Την ίδια στιγμή στη συχνότερη μορφή της νόσου την υποτροπιάζουσα διαλείπουσα πολλαπλή σκλήρυνση (RRMS), το πρώτο φάρμακο που κυκλοφόρησε σε μορφή χαπιού και μετρά πλέον δέκα χρόνια κλινικής εμπειρίας, η φινγκολιμόδη, κατέδειξε μέσα από τη μελέτη ACROSS τη μακροχρόνια αποτελεσματικότητά της στη συνεχόμενη θεραπεία, καθώς όσοι συμμετείχαν στη μελέτη και λάμβαναν την ουσία είχαν σημαντικά μικρότερη εξέλιξη της αναπηρίας σε σύγκριση με αυτούς που η θεραπεία τους διακόπηκε. Τα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάστηκαν επίσης στο ECTRIMS.
Σύμφωνα πάντα με τις αναλύσεις της μελέτης ο κίνδυνος εξέλιξης της νόσου σε επόμενο στάδιο και συγκεκριμένα σε δευτεροπαθώς προϊούσα ΠΣ (SPMS) μειώθηκε κατά 66,2% στους ασθενείς που παρέμειναν σε θεραπεία με φινγκολιμόδη για τουλάχιστον οκτώ χρόνια, σε σύγκριση με αυτούς που διέκοψαν. Επίσης, καθυστέρησε σημαντικά (κατά 4 φορές) ο χρόνος κινητικής αναπηρίας και χρήσης αναπηρικού αμαξιδίου. Περίπου 60% (59,4%) των ασθενών στη μελέτη ACROSS παρέμειναν στη θεραπεία με φινγκολιμόδη στα 10 έτη, επιδεικνύοντας την μακροχρόνια αποτελεσματικότητα της αγωγής.
«Η Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι μια εξουθενωτική χρόνια νόσος, η οποία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ζουν την καθημερινότητά τους», δήλωσε ο Vasant Narasimhan, Global Head Drug Development και Chief Medical Officer της Novartis. «Τα στοιχεία από τη μελέτη ACROSS συμπληρώνουν την κατανόησή μας για τη μακροχρόνια χρήση της φινγκολιμόδης, ως μια ιδιαίτερα αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για τους πάσχοντες από υποτροπιάζουσα διαλείπουσα ΠΣ».
Ο σχεδιασμός της μελέτης EXPAND
Η μελέτη EXPAND είναι η μεγαλύτερη τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη μελέτη για τη Δευτεροπαθώς Προϊούσα Πολλαπλή Σκλήρυνση που έχει γίνει μέχρι σήμερα. Οι ασθενείς που συμμετείχαν στην EXPAND ήταν αντιπροσωπευτικοί του γενικού πληθυσμού με SPMS. Τα κριτήρια συμμετοχής τους ήταν να έχουν διαγνωστεί με SPMS και να έχουν επίσης παρουσιάσει εξέλιξη της αναπηρίας σε διάστημα δύο ετών πριν τη μελέτη. Κατά πλειοψηφία οι ασθενείς είχαν μη υποτροπιάζουσα SPMS και είχαν διάμεση βαθμολογία στη Διευρυμένη Κλίμακα Κατάστασης Αναπηρίας (EDSS) 6,0, κάτι που πρακτικά υποδηλώνει ότι για να βαδίσουν χρησιμοποιούσαν βοήθημα. Η δραστική ουσία σιπονιμόδη επιστημονικά χαρακτηρίζεται ως εκλεκτικός τροποποιητής του υποδοχέα της φωσφορικής σφιγγοσίνης -1 (S1P).
Σχετικά με τη μελέτη ACROSS
Η μελέτη ACROSS είναι μια πολυκεντρική, δεκαετής μελέτη παρατήρησης που αξιολογεί τη μακροχρόνια αποτελεσματικότητα της φινγκολιμόδης στην υποτροπιάζουσα διαλείπουσα ΠΣ (RRMS). Η μελέτη συμπεριέλαβε 175 άτομα με RRMS που είχαν προηγουμένως ενταχθεί στη μελέτη D2201 φάσης ΙΙ, αξιολογώντας την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και την ανοχή της φινγκολιμόδης στην RRMS. Οι ασθενείς που συμμετείχαν στην ACROSS χωρίστηκαν στην ομάδα συνεχόμενης θεραπείας με φινγκολιμόδη (ορίζεται ως θεραπεία με φινγκολιμόδη για τουλάχιστον οκτώ έτη) και την ομάδα της μη συνεχόμενης θεραπείας με φινγκολιμόδη (ορίζεται ως θεραπεία με φινγκολιμόδη για λιγότερο από οκτώ έτη). Ο πρωτεύων στόχος ήταν να αξιολογηθεί εάν η συνεχόμενη χρήση της φινγκολιμόδης για πάνω από 10 έτη μειώνει την εξέλιξη της αναπηρίας, όπως μετρήθηκε από τη μέση βαθμολογία στη Διευρυμένη Κλίμακα Κατάστασης Αναπηρίας (EDSS), σε σύγκριση με τη μικρότερη διάρκεια θεραπείας. Οι κύριοι δευτερεύοντες στόχοι περιλάμβαναν το ποσοστό ανθρώπων με εξέλιξη της αναπηρίας, τον χρόνο έως την έναρξη χρήσης αναπηρικού αμαξιδίου και το ποσοστό ανθρώπων που ανέπτυξαν SPMS με συνεχόμενη έναντι μη συνεχόμενης θεραπείας με φινγκολιμόδη στα 10 έτη.
