Στις 12 Μαΐου 2010, ο Χοσέ Λουίς Θαπατέρο παρουσίασε στο ισπανικό κοινοβούλιο ένα πακέτο περικοπών 15 δισ. ευρώ, που περιελάμβανε δύο μέτρα αδιανόητα για τη σοσιαλιστική πολιτική ηθική: το πάγωμα των συντάξεων και τη μείωση του μισθού των δημοσίων υπαλλήλων. «Μόλις χάσαμε τις επόμενες εκλογές» μονολόγησε ένας από τους βαρόνους του κόμματος. Πράγματι, στις εκλογές που διεξήχθησαν ενάμιση χρόνο αργότερα το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήρθε δεύτερο, χάνοντας πάνω από τέσσερα εκατ. ψηφοφόρους. Και η καθοδική πορεία του συνεχίστηκε, παρά την αλλαγή ηγεσίας: από τη δεύτερη νίκη του Θαπατέρο το 2008, μέχρι τη δεύτερη ήττα του Σάντσεθ τον περασμένο Ιούνιο, το κόμμα έχασε σχεδόν έξι εκατ. ψηφοφόρους –το 52% της δύναμής του.

Πώς θα τους φέρει πίσω; Πώς θα αντιστραφεί η «πασοκοποίηση» του PSOE; Με μια σκληρή αριστερή γραμμή, απαντά ο σημερινός (τουλάχιστον μέχρι σήμερα το πρωί) αρχηγός. Οποιαδήποτε παραχώρηση προς την Κεντροδεξιά, ακόμη και με τη μορφή ανοχής, μπορεί να αποβεί μοιραία. Κατά την άποψη του Σάντσεθ, η μόνη ελπίδα των Σοσιαλιστών να μην εξαφανιστούν από τον πολιτικό χάρτη ύστερα από 137 χρόνια ζωής είναι ένα σενάριο α λα πορτογαλικά: να συγκροτήσουν δηλαδή μια αριστερή κυβέρνηση με το Podemos. Υπάρχουν όμως δύο προβλήματα. Πρώτον, ο Μαριάνο Ραχόι εξακολουθεί να κερδίζει τις εκλογές. Και δεύτερον, το Podemos σιχαίνεται τους Σοσιαλιστές και δεν θέλει να συμμαχήσει μαζί τους. Και να το έκανε, άλλωστε, τα νούμερα δεν βγαίνουν. Μπροστά στον κίνδυνο λοιπόν νέων εκλογών και περαιτέρω συρρίκνωσης του κόμματος, μία σειρά στελεχών αμφισβήτησαν τις επιλογές του αρχηγού. Κι εκείνος, αφού δεν μπόρεσε να γίνει Κόστα, αποφάσισε να γίνει Κόρμπιν. Να κινητοποιήσει δηλαδή τη βάση ενάντια στους «συνωμότες».

Ο ηγέτης των Εργατικών μπορεί να αμφισβητείται έντονα στο εσωτερικό, φαίνεται όμως πως έχει θαυμαστές στο εξωτερικό –και όχι μόνο μεταξύ των φυσικών του συμμάχων. Η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Φώφη Γεννηματά, ας πούμε, προσβλέπει σε μια «στενή και δημιουργική» συνεργασία μαζί του. «Σε μια εποχή κατά την οποία η λιτότητα κυριαρχεί στις πολιτικές των χωρών της Ευρώπης» αναφέρει στη συγχαρητήρια επιστολή της προς τον Κόρμπιν, «χρειάζεται ένα κίνημα αντίστασης από τους Σοσιαλιστές και τους Σοσιαλδημοκράτες, που θα αποδείξουν στους ευρωπαίους πολίτες ότι υπάρχει άλλος δρόμος με περισσότερες θέσεις εργασίας». Οι ομοιότητες με την αντίστοιχη επιστολή του ΣΥΡΙΖΑ, που είχε δημοσιοποιηθεί λίγες ώρες νωρίτερα, είναι σχεδόν προκλητικές. Μόνο η λέξη «νεοφιλελευθερισμός» λείπει –μάλλον για ξεκάρφωμα.

Από τη νίκη του Γιώργου Παπανδρέου το 2009, μέχρι τη συντριβή του Βαγγέλη Βενιζέλου τον Ιανουάριο του 2016, το ΠΑΣΟΚ έχασε λίγο περισσότερους από 2.700.000 ψηφοφόρους –το 90% της δύναμής του. Πώς θα τους φέρει πίσω; Στο μέτωπο με τον Κόρμπιν έχει πιάσει θέση ο ΣΥΡΙΖΑ, και μάλιστα στην πρώτη σειρά. Στο μέτωπο με τους ευρωπαίους Σοσιαλιστές –τι έκπληξη! –μετέχει και πάλι ο ΣΥΡΙΖΑ, έστω και ως γκεστ σταρ. Η αρχηγός του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε πλήρες αδιέξοδο. Και δεν έχει καν, η δυστυχής, συνωμότες για να κατατροπώσει. Εχει όμως ένα άλλο κοινό σημείο με τον Σάντσεθ: τη βαθιά κρίση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.