Σκηνή πρώτη: Πριν από λίγες μέρες έτρεχα καθυστερημένη να προλάβω μια παράσταση. Δίπλα μου, ασθμαίνουσα κυρία με την οποία φτάσαμε μαζί στο ταμείο. Την άφησα να περάσει πρώτη γιατί είχε μουλιάσει από το άγχος. Με τρεμάμενα χέρια έβγαλε από την τσάντα της φάκελο της ΔΕΗ και έδωσε, με μεγάλη σιγουριά, τον λογαριασμό. Αντί για την απόδειξη της ηλεκτρονικής κράτησης. Πριν την πιάσει πανικός, η ταμίας βρήκε, μέσω υπολογιστή, την θέση της ενώ τη συμβούλευε να μην έχει τόσο άγχος. «Αν δεν είχα άγχος, θα είχα χάσει την παράσταση» της απάντησε σπεύδοντας προς την αίθουσα όπου ήδη άνοιγε η αυλαία.
Σκηνή δεύτερη: Νεαρή γυναίκα (γύρω στα 28-30, με εναλλακτική εμφάνιση και αργόσυρτη φωνή) έπαιρνε την παραγγελία μας σε μοδάτο εστιατόριο της Πλατείας Αγίας Ειρήνης. Ωρα «νεκρή» για το μαγαζί, γύρω στις εφτά το απόγευμα, και η παρέα μας τέσσερα άτομα. Που σημαίνει παραγγελία πέντε – έξι πιάτων. Σε δύο από αυτά ζητήσαμε μια προσθαφαίρεση υλικών. Κράτησε σημείωση και αφού πήρε την παραγγελία για τα ποτά έκανα το μοιραίο λάθος να επαναλάβω τις προσθαφαιρέσεις, διότι είχα την εντύπωση ότι κάτι δεν είχε καταλάβει καλά. Επιασε με απελπισία το κεφάλι της με μια θεατρικότατη αλλά δεν νομίζω ψεύτικη κίνηση και αναφώνησε με απελπισία Εκάβης στις Τρωάδες: «Μη με αγχώνετε γιατί θα κάνω λάθος». Ε, την άγχωσα φαίνεται γιατί τελικά έφερε λάθος τις παραγγελίες.
Σόρι κιόλας, αλλά από τις δύο περιπτώσεις δίνω ψήφο εμπιστοσύνης στην πρώτη. Αυτή η δαιμονοποίηση του άγχους που έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του 1980, τότε δηλαδή που ξεκίνησε τη δουλίτσα του ο επιταχυντής των ρυθμών της καθημερινότητας, είναι νομίζω μια από τις μεγάλες μπλόφες των τελευταίων δεκαετιών. Ανάλογη τουλάχιστον με την ανάδειξη του ζεν (που στην πραγματικότητα είναι μια σχολή του βουδισμού, από σπόντα σχέση έχουσα με αυτό που εννοούμε στην τρέχουσα χρήση του όρου) σε κατόρθωμα και αξία ζωής. Να συμφωνήσω ότι όταν το άγχος παίρνει χαρακτηριστικά νοσηρότητας, ιδιαίτερα όταν αυτά σωματοποιούνται, μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρό πρόβλημα υγείας. Να επισημάνω όμως ότι ένα προανάκρουσμα ή επίφαση άγχους πολύ συχνά χρησιμοποιείται ως καταφυγή, ως δικαιολογία για απόσειση ευθυνών. Κάτσε, ρε φιλενάδα. Αν δουλεύεις στο σέρβις εστιατορίου και σου προκαλεί άγχος το να πάρεις σωστά μια παραγγελία, άλλαξε δουλειά. Ασχολήσου με την εκτροφή μεταξοσκωλήκων που είναι πιο ζεν activity. Διότι, στην προσπάθειά σου να μην αγχωθείς εσύ, αγχώνεις εμένα.
«Μην αγχώνεσαι για κάτι που μπορεί να αλλάξει, ούτε όμως και για κάτι που δεν αλλάζει με τίποτα». «Με το άγχος δεν λύνεται κανένα πρόβλημα». «Δεν πρέπει να τα παίρνεις όλα κατάκαρδα». Συμβουλές και συνταγές αυτοβελτίωσης, αποφυγής του άγχους και κατάκτησης του ζεν που πολύ συχνά επιστρατεύονται ως άλλοθι για να αναπτυχθούν γαϊδουρινές –και τοξικές για τους υπόλοιπους –συμπεριφορές. Μεταξύ μας, κι εγώ ξεζουμίζω το κεφάλι μου για να μου βγουν κάθε μέρα οι λέξεις του κειμένου, από την άλλη όμως βρίσκω πολύ πληκτική την εκτροφή μεταξοσκωλήκων.
