Project Syndicate

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανάκαμψη μετά την παγκόσμια ύφεση που άρχισε από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 είναι αναιμική. Πλέον φαντάζει πολύ πιθανό να ζήσουμε μια μακρά περίοδο χαμηλής ανάπτυξης. Στην ευρωζώνη, για παράδειγμα, η ζήτηση σε πολλές χώρες-μέλη έχει δεχτεί πλήγμα από το μεγάλο πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας που το 2015 ανήλθε σε 8,5% του ΑΕΠ. Με μεγαλύτερη ζήτηση και καλύτερη χρήση του ανθρώπινου δυναμικού οι οικονομίες θα μπορούσαν να πετύχουν αύξηση της ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα, ακόμη και χωρίς βελτίωση της παραγωγικότητας. Μέχρι τώρα το μεγαλύτερο βάρος των προσπαθειών για περισσότερη ανάπτυξη το έχουν σηκώσει μόνες τους οι κεντρικές τράπεζες. Ομως αυτό πλέον δεν φτάνει. Δυστυχώς οι κυβερνήσεις δεν κάνουν όσα πρέπει για να προωθήσουν επιπρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα και διαρθρωτικές αλλαγές.

Οι πολιτικοί ηγέτες οφείλουν να επιδείξουν μεγαλύτερη πυγμή στην εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών και αλλαγών στην κοινωνική πολιτική. Τα μέτρα αυτά μπορεί να πλήξουν την ανάπτυξη για κάποιο διάστημα, αλλά θα σταθεροποιήσουν τη δημοσιονομική θέση των χωρών. Επίσης οι δημοσιονομικές Αρχές θα πρέπει να προσπαθήσουν για καλύτερη συνεργασία με τις κεντρικές τράπεζες, τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Τέτοια μέτρα δεν αναμένεται να ληφθούν πριν τα προβλήματα της χαμηλής ανάπτυξης, των υψηλών ανισοτήτων, της έλλειψης εμπιστοσύνης στο διεθνές εμπόριο και στις επενδύσεις και η απώλεια ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών να γίνουν αφόρητα. Κάτι τέτοιο όμως μπορεί να μην αργήσει να γίνει εάν αναλογιστούμε τη συνεχή άνοδο της ισχύος λαϊκιστικών κομμάτων. Ο μεγάλος κίνδυνος που δημιουργείται είναι ότι εάν οι λαϊκιστικές δυνάμεις έλθουν στην εξουσία, τότε θα ακολουθηθούν πολιτικές που θα επιφέρουν ακόμη χειρότερα αποτελέσματα.

Ο Μάικλ Σπενς είναι νομπελίστας στα οικονομικά και καθηγητής Οικονομικών στη Stern School of Business στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης