Σε μια πρόσφατη συνάντησή τους, ο υπερσυντηρητικός πρώην πρωθυπουργός και πάντα ισχυρός ανήρ της Πολωνίας Γιάροσλαβ Κατσίνσκι και ο στενότερος σύμμαχός του στην ΕΕ, ο εθνολαϊκιστής πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν, είχαν απευθύνει από κοινού έκκληση για μια «πολιτισμική αντεπανάσταση» –που δεν προμήνυε τίποτε καλό για την προοδευτική, φιλελεύθερη Ευρώπη. Η «αντεπανάσταση» του Ορμπαν σκόνταψε προχθές στις κάλπες που ο ίδιος έστησε: το δημοψήφισμα εναντίον της μετεγκατάστασης προσφύγων που διοργάνωσε κρίθηκε άκυρο αφού μόλις ένα 39,9% των ψηφοφόρων προσήλθε στην κάλπη. Και μπορεί ο ίδιος να διακηρύττει, υπό την πίεση του ακροδεξιού Jobbik που αξιώνει την παραίτησή του, πως το Οχι του 98,3% των πολιτών που ψήφισε τον εξουσιοδοτεί να αλλάξει το Σύνταγμα, γεγονός είναι όμως πως ο Ορμπαν έπαιξε, έχασε και βγαίνει αποδυναμωμένος. Λίγο βορειότερα, στην Πολωνία, η «αντεπανάσταση» δεν έχει στόχο τόσο τους μετανάστες όσο τις γυναίκες και τα δικαιώματά τους.

Αυτή η βαθιά καθολική χώρα έχει ήδη έναν από τους αυστηρότερους νόμους για την άμβλωση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Την επιτρέπει μόνο σε περίπτωση κινδύνου για τη ζωή ή την υγεία της μητέρας, προγεννητικού ελέγχου που δείχνει σοβαρή και μη αναστρέψιμη πάθηση του εμβρύου και κύησης ως αποτελέσματος βιασμού ή αιμομικτικής πράξης. Αν περάσει ωστόσο η πρόταση νόμου που κατέθεσε οργάνωση κατά των αμβλώσεων με τη στήριξη της Εκκλησίας καθώς και 450.000 υπογραφών πολιτών και που ήδη εξετάζεται από κοινοβουλευτική επιτροπή, η Πολωνία θα απαγορεύσει την άμβλωση σε όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις. Απ’ άκρη σ’ άκρη της Πολωνίας, πάντως, χιλιάδες μαυροντυμένες γυναίκες έδωσαν χθες τη δική τους απάντηση: «Μια κυβέρνηση δεν είναι σαν μια κύηση –μπορεί να τερματιστεί» προειδοποιούσαν κάποια από τα πανό τους.

Οι διαδηλώσεις εντάσσονται στο πλαίσιο μιας «απεργίας των γυναικών» που διοργανώθηκε μέσα από τα σόσιαλ μίντια με πρωτοβουλία μιας ηθοποιού, της Κριστίνα Τζάντα: πηγή έμπνευσης ήταν μια ανάλογη απεργία στην Ισλανδία το 1975 που είχε παραλύσει τη χώρα, όταν ένα 90% των γυναικών αρνήθηκε να εργαστεί, να κάνει τις δουλειές του σπιτιού ή να φροντίσει τα παιδιά του διεκδικώντας ίση μεταχείριση στον χώρο εργασίας. Κάποιες γυναίκες χθες στην Πολωνία πράγματι απείχαν από τα καθήκοντά τους, έστω και αν προτίμησαν σε ορισμένες περιπτώσεις να πάρουν ρεπό. Αλλες πήγαν στη δουλειά ή στο πανεπιστήμιο ντυμένες στα μαύρα. Και πολλές βγήκαν μαυροντυμένες στους δρόμους, όχι μόνο στην πρωτεύουσα Βαρσοβία, όπου χιλιάδες είχαν διαδηλώσει μπροστά στο Κοινοβούλιο για τον ίδιο λόγο και το Σάββατο, αλλά και στο Γκντανσκ, το Βρότσλαβ και άλλες πολωνικές πόλεις. Στο πλευρό τους βγήκαν να διαμαρτυρηθούν και αρκετοί άνδρες.

Αν περάσει το νομοσχέδιο που προβλέπει ποινή φυλάκισης έως και πέντε χρόνια για τις γυναίκες που επιχειρούν να υποβληθούν σε άμβλωση και τους γιατρούς που την πραγματοποιούν, η Πολωνία θα γίνει το πρώτο κράτος-μέλος της ΕΕ που σκληραίνει τη σχετική του νομοθεσία: όπως επεσήμαινε χθες η «Μοντ», η άμβλωση είναι επίσης απαγορευμένη στην Ιρλανδία (η οποία επιτρέπει τον γάμο ομοφύλων) και στη Μάλτα –αλλά ήταν πάντα απαγορευμένη. Η Ισπανία σκεφτόταν για ένα διάστημα το 2014 να περιορίσει το δικαίωμα στην άμβλωση, αλλά τελικά έκανε πίσω.

Οι δημοσκοπήσεις, όμως, στην Πολωνία δείχνουν πως μόλις ένα 11% των πολιτών τάσσεται υπέρ ενός ακόμα πιο αυστηρού νόμου για την άμβλωση. Ισως όχι τυχαία, μάλιστα, το υπερσυντηρητικό κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) έχασε μέσα σε μία εβδομάδα τρεις ποσοστιαίες μονάδες, πέφτοντας για πρώτη φορά μετά τις εκλογές του 2015 κάτω από το συμβολικό όριο του 30% (στο 29%), ενώ το φιλελεύθερο Nowoczesna(Μοντέρνο), που έχει κάνει σημαία του την αντίσταση στο προτεινόμενο νομοσχέδιο, πέρασε από το 20% στο 25%. Στην πραγματικότητα, το PiS εμφανίζεται διχασμένο στο θέμα αυτό –και επιχειρεί να ξεφύγει από το πολιτικό τέλμα από την πίσω πόρτα: την Παρασκευή, ο πρόεδρος της Γερουσίας Στάνισλαβ Καρτσέβσκι ανακοίνωσε πως ετοιμάζει ένα νέο νομοσχέδιο που θα επιτρέπει, όπως ισχύει σήμερα, την άμβλωση σε περίπτωση βιασμού ή αιμομιξίας καθώς και κινδύνου για τη ζωή ή την υγεία της εγκύου, αλλά θα την απαγορεύει σε περίπτωση σοβαρών ανωμαλιών στο έμβρυο.

47%των πολιτών στην Πολωνία επιθυμούν τη διατήρηση του υφιστάμενου νόμου για την άμβλωση και 37% προτιμούν τη χαλάρωσή του – ποσοστό αισθητά αυξημένο σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν, επισημαίνει η κοινωνιολόγος Μιροσλάβα Γκραμπόφσκα, επικεφαλής του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων CBOS.

Τελευταία Νέα