Στη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων και τον εφιάλτη του ναζισμού εστίασε στην ομιλία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος εγκαινιάζοντας την έκθεση «Αθήνα 1940-1944, η πόλη και οι άνθρωποί της. Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Απελευθέρωση» και «Θεσσαλονίκη, ημέρες κατοχής και απελευθέρωσης».

Ο Πρόεδρος μίλησε για «αυτονόητο δικαίωμα» της Ελλάδας όσον αφορά και το κατοχικό δάνειο και τις γερμανικές αποζημιώσεις που είναι «νομικώς ενεργές και δικαστικώς επιδιώξιμες», όπως είπε χαρακτηριστικά, ενώ αναφερόμενος στα «μορφώματα του ναζισμού που ακόμη βλέπουμε και στην πατρίδα μας, δεν πρέπει να τα υποτιμάμε, αλλά ούτε και η Ευρώπη να τα υποτιμά διότι εκεί είναι εντονότερα».

«Για να πολεμηθεί ο εφιάλτης του ναζισμού πρέπει να υποστηριχθεί η αξία του ανθρώπου» είπε με έμφαση ο Παυλόπουλος. «Κάθε φοβικό σύνδρομο είναι ντροπή» υπογράμμισε και τόνισε ότι «αυτά τα μορφώματα αποτελούν κίνδυνο ώστε να διαλυθεί ο κοινωνικός ιστός της Ευρώπης».

Με αφορμή την έκθεση δήλωσε ότι «σε αυτήν την περίοδο η Αθήνα συμβόλιζε την πόλη του Οχι, την πόλη της εθνικής αντίστασης, της έκρηξης ελευθερίας, διότι υπήρξε πάντοτε αιώνια κιβωτός του παγκόσμιου πολιτισμού».

«Και η Θεσσαλονίκη όμως», συνέχισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «διαθέτει τις αντίστοιχες περγαμηνές αντίστασης, υπερασπίστηκε την ελληνικότητα που αποτελεί εθνικό χρέος να ακολουθήσουμε εκείνο το παράδειγμα».

Ο Παυλόπουλος έκανε λόγο και για «την πόλη που πλήρωσε το τίμημα των ομοεθνών μας Εβραίων. Αυτές οι δύο πόλεις, φάροι του πολιτισμού, έχουν κοινή πορεία» επεσήμανε.

Χρέος μνήμης

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης σημείωσε πως το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων «παραμένει ανοιχτό ως απαράγραπτο νομικά, ηθικά και πολιτικά δικαίωμα».

«Να μην ξεχνούμε», είπε ο Βούτσης, «ότι μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα απέδωσε βαρύ φόρο αίματος για την απόφασή της, την απόφαση του ελληνικού λαού, να αντισταθεί με ενότητα και αλληλεγγύη και να πολεμήσει τις δυνάμεις του ναζισμού και του φασισμού. Ιστορικές πηγές κάνουν λόγο για απώλεια 430.000 αμάχων, τα δύο τρίτα του εμπορικού στόλου καταβυθίστηκαν, το ένα τρίτο των δασών της χώρας κάηκε και χιλιάδες χωριά καταστράφηκαν ολοσχερώς».

Για να μην αναφερθούμε στο αναγκαστικό δάνειο και στη λεηλασία των αρχαιολογικών θησαυρών ή ακόμη στις αρπαγές των προϊόντων και στο πώς μια ολόκληρη γενιά υποτιμήθηκε, φτωχοποιήθηκε και οδηγήθηκε στον υποσιτισμό. Αυτή τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού λαού τιμούμε και αναδεικνύουμε σήμερα εκπληρώνοντας ένα χρέος μνήμης προς τις πόλεις των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης, αλλά και προς όλες τις πόλεις και τα χωριά της Ελλάδας, ιδιαίτερα προς τις μαρτυρικές πόλεις που όρθωσαν το ανάστημά τους απέναντι στον φασισμό».

Ο Πρόεδρος της Βουλής ανέφερε ότι η έκθεση αποτελεί μια σύγχρονη οπτική προσέγγιση της Ιστορίας, ιδιαίτερα της πρόσφατης ιστορίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της γερμανικής κατοχής, ενώ χαρακτήρισε την πρωτοβουλία «Η Αθήνα ελεύθερη» ως «πρωτοβουλία ανασύστασης της συλλογικής μνήμης για έναν λαό, διότι αυτή ακριβώς η πρωτοβουλία βρίσκεται σε αντίθεση με τη λήθη και τις ιδεολογίες του συρμού που οδηγούν στη λήθη».