Ο Ντέιβιντ Κάμερον χαρακτηρίζεται από μερίδα του βρετανικού Τύπου ως ο χειρότερος πρωθυπουργός στη σύγχρονη Ιστορία της χώρας. Οχι επειδή αποδείχθηκε ανίκανος να διαχειριστεί μια κρίση ούτε επειδή ενεπλάκη σε κάποιο σκάνδαλο. Αλλά επειδή θεωρείται –και είναι –υπαίτιος για το Brexit. Η «τιμωρία» του ήταν το πρόωρο τέλος της πολιτικής του σταδιοδρομίας. Θα έχει η Τερίζα Μέι την ίδια τύχη;

Ο Κάμερον υπέκυψε στους ευρωσκεπτικιστές του κόμματός του και υποσχέθηκε το δημοψήφισμα προκειμένου να επανεκλεγεί το 2015. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Τις τελευταίες εβδομάδες η μη εκλεγμένη διάδοχός του στην Ντάουνινγκ Στριτ δέχεται απανωτά σφυροκοπήματα από στελέχη των Τόρις που υποστήριξαν το Leave (οι αποκαλούμενοι Brexiteers) προκειμένου να επισπεύσει τις διαδικασίες εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση και, κυρίως, να μην κάνει εκπτώσεις στους όρους της αποχώρησης κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες.

Είναι εκείνοι που πίεσαν τη Μέι να εγκαταλείψει τη γενικόλογη μόνιμη επωδό της «το Brexit σημαίνει Brexit» και να ορίσει για πρώτη φορά σαφές χρονοδιάγραμμα αποχώρησης: το άρθρο 50, που εκκινεί τις διετείς διαπραγματεύσεις για την έξοδο, θα ενεργοποιηθεί έως τα τέλη του προσεχούς Μαρτίου, είπε η βρετανίδα πρωθυπουργός στο συνέδριο των Συντηρητικών στο Μπέρμιγχαμ. Για την ώρα το Brexit είναι πολύ βολικό: σημαίνει ό,τι ο καθένας θέλει να σημαίνει. Για τους Brexiteers, λόγου χάρη, ισοδυναμεί με ανεξαρτησία και εθνική κυριαρχία, φρένο στη ροή μεταναστών, άρση των περιορισμών που θέτουν οι Βρυξέλλες στο εμπόριο και στον χρηματοοικονομικό τομέα κ.λπ. Η Μέι, πάλι, το χαρακτήρισε «ήρεμη επανάσταση».

Τα λόγια δεν κοστίζουν –σε αντίθεση με τα διαζύγια. Αν πιστέψουμε τους αναλυτές, το τίμημα θα είναι βαρύ. Ολα δείχνουν ότι η Βρετανία βαδίζει προς το λεγόμενο hard Brexit, το οποίο θα σημάνει τον αποκλεισμό της από την ενιαία αγορά και θα επιφέρει σημαντικό πλήγμα στην οικονομία της. Σύμφωνα με έρευνα του οργανισμού TheCityUK, αν η Βρετανία βγει από την ενιαία αγορά, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος της θα υποστεί απώλειες 38 δισ. λιρών.

«Το hard Brexit θα περιλαμβάνει πιθανότατα μια περιορισμένη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, που όμως θα εξαιρεί τις υπηρεσίες και τον χρηματοοικονομικό τομέα. Για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις το εμπόριο με χώρες της ΕΕ θα γίνει πιο δύσκολο. Οι ξένες εταιρείες που χρησιμοποιούσαν τη Βρετανία ως γέφυρα προς την ΕΕ θα πρέπει να επανεξετάσουν την επένδυσή τους, ενώ οι καταναλωτές θα βρεθούν αντιμέτωποι με λιγότερες επιλογές σε προϊόντα ή υψηλότερες τιμές» λέει στα «ΝΕΑ» ο Κρίστιαν Οντενταλ, επικεφαλής οικονομολόγος του Κέντρου Ευρωπαϊκής Μεταρρύθμισης (CER), μιας δεξαμενής σκέψης με μεγάλη επιρροή που εδρεύει στο Λονδίνο.

Επιπλέον, ένα σκληρό Brexit θα στοίχιζε στις εταιρείες του Σίτι του Λονδίνου το «διαβατήριο» (passporting), δηλαδή τη δυνατότητα να δραστηριοποιούνται στις χώρες της ΕΕ.

«Οι εταιρείες του χρηματοοικονομικού τομέα έχουν έρθει στο Λονδίνο εν μέρει λόγω της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αν χάσουν την πρόσβαση που έχουν στην υπόλοιπη ΕΕ –και αυτό μοιάζει πολύ πιθανό -, κάποιες από αυτές θα πρέπει να μετακινήσουν προσωπικό και κεφάλαια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες για να είναι σε θέση να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται στην ΕΕ» εκτιμά ο Οντενταλ.

Βέβαια, όλα αυτά παραμένουν σενάρια και ήδη πολλές από τις κινδυνολογικές προβλέψεις για σοκ στη βρετανική οικονομία αμέσως μετά το δημοψήφισμα έχουν διαψευστεί.

Ωστόσο, πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η ΕΕ, προς αποφυγή μιμητισμού από άλλες χώρες, δεν θα επιτρέψει μια ευνοϊκή συμφωνία με τη Βρετανία. Αντιθέτως, θα προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι θα πληρώσει βαρύ τίμημα για την απόφασή της να εγκαταλείψει το μπλοκ των 28. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι το 2017 είναι έτος εκλογών στη Γαλλία, τη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η επίδειξη τιμωρητικής διάθεσης απέναντι στη Βρετανία είναι δεδομένη. «Δεν θα είναι παιχνιδάκι, θα υπάρξουν προβλήματα» παραδέχθηκε η βρετανίδα πρωθυπουργός, ενώ ο υπουργός Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ προειδοποίησε ότι το Brexit μπορεί να προκαλέσει «αναταράξεις». «Η Βρετανία θα φύγει από την ΕΕ έως το 2019. Για πολλά χρόνια, όμως, μέχρι να υπάρξει μια νέα συμφωνία, οι πιο ευάλωτοι πολίτες της θα υποφέρουν από τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης» λέει στην «Γκάρντιαν» ο Βέρνορ Μπόγκντανορ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Κινγκς Κόλετζ του Λονδίνου.

Την περασμένη εβδομάδα η στερλίνα βυθίστηκε σε χαμηλό 31 ετών έναντι του δολαρίου και σε χαμηλό πέντε ετών έναντι του ευρώ, εν μέσω ανησυχιών για τις επιπτώσεις ενός σκληρού Brexit. Η Τερίζα Μέι υπερηφανευόταν στο συνέδριο ότι η Βρετανία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Μετά την ομιλία της, έπεσε στην έκτη θέση περνώντας πίσω από τη Γαλλία.

Αν ο Κάμερον ευθύνεται για το Brexit, η Μέι κινδυνεύει να χρεωθεί τις καταστροφικές επιπτώσεις του. «Το ερώτημα είναι αν ένας ακόμη πρωθυπουργός των Συντηρητικών θα ισοπεδωθεί από τους ευρωσκεπτικιστές του κόμματός του» σημειώνει η Πόλι Τόινμπι στην «Γκάρντιαν». Πιθανότατα θα γνωρίζουμε την απάντηση σε δύο χρόνια. Ηδη, όμως, η νέα σιδηρά κυρία διέπραξε το πρώτο της σφάλμα «πέφτοντας στην παγίδα του Brexit», σύμφωνα με τον Γκίντιαν Ράκμαν των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς». Ποια είναι αυτή; Κρατικοί αξιωματούχοι την είχαν προειδοποιήσει ότι η Βρετανία δεν προλαβαίνει να διαπραγματευτεί τους όρους του διαζυγίου και ταυτόχρονα μια νέα εμπορική συμφωνία εντός της διετούς προθεσμίας που δίνει το άρθρο 50. Γι’ αυτό έπρεπε πρώτα να λάβει διαβεβαιώσεις από τις Βρυξέλλες ότι μετά την έξοδο από την ΕΕ, και σε περίπτωση που η διαπραγμάτευση δεν έχει κλείσει, θα συναφθεί μια μεταβατική συμφωνία παραμονής στην ενιαία αγορά. Η Μέι αγνόησε αυτήν τη συμβουλή, μόνο και μόνο για να αποφύγει μια εξέγερση βουλευτών της που θα την κατηγορούσαν ότι καθυστερεί την υλοποίηση του Brexit. Ετσι όμως αύξησε σημαντικά την πιθανότητα να προκληθεί σοβαρή ζημιά στην οικονομία, υποστηρίζει ο Ράκμαν.