Η χθεσινή κατάθεση του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τα δάνεια κομμάτων και ΜΜΕ επιβεβαίωσε τις αρχικές εκτιμήσεις του προέδρου της Σωκράτη Φάμελλου. Την περασμένη εβδομάδα είχε πει σε πηγαδάκι κοινοβουλευτικών συντακτών πως θα είναι μία συνεδρίαση – γουέστερν. Και πράγματι ως τέτοια διεξήχθη. Κυβερνητικοί βουλευτές και Γιάννης Στουρνάρας συνεπλάκησαν λεκτικά.
Συγκεκριμένα, φάνηκε για ακόμα μία φορά ότι στόχος ορισμένων μελών της Επιτροπής, όπως για παράδειγμα του Νίκου Νικολόπουλου, ήταν να απαξιώσουν τον μάρτυρα. Ταυτόχρονα με τις ερωτήσεις τους προχωρούσαν και σε εκτόξευση προσωπικών κατηγοριών. Το γεγονός προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση του κεντρικού τραπεζίτη, ο οποίος φανερά εκνευρισμένος ξεκαθάρισε πως «δεν ήρθα εδώ για να δέχομαι ύβρεις και προσβολές, αν προσβληθώ ξανά θα πάψω να είμαι του σαλονιού και θα γίνω του αλωνιού». Μάλιστα, σε άλλο σημείο δεν έκρυψε τη δυσφορία του, λέγοντας «αυτά είναι γελοιότητες, ντροπή! Ηρθα με καλή διάθεση να μιλήσω στο Σώμα, όχι να ακούω τέτοια πράγματα».
Το ίδιο ηχηρές ήταν ωστόσο και οι αποκαλύψεις του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος σε μία ευρεία γκάμα θεμάτων, από την «περήφανη» διαπραγμάτευση του πρώτου εξαμήνου 2015 και τους χειρισμούς του πρώην υπουργού Οικονομικών Γιάννη Βαρουφάκη ώς την Τράπεζα Αττικής. Ειδικότερα «έδειξε» τον Βαρουφάκη ως τον κύριο υπεύθυνο που η ΕΚΤ σταμάτησε τον Φεβρουαρίου του 2015 να δέχεται τα ελληνικά ομόλογα. Κι αυτό γιατί «πήγε και τους είπε (στην ΕΚΤ) ότι είναι ο υπουργός Οικονομικών μιας χρεοκοπημένης χώρας… Τους έπεισε ότι δεν υπάρχει γυρισμός με τον άνθρωπο αυτόν. Δεν έφταιγε κανένας άλλος. Εφταιγε η πορεία που είχαν πάρει τα πράγματα» πρόσθεσε.
Μάλιστα στις επίμονες ερωτήσεις του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Χριστόφορου Παπαδόπουλου γύρω από τις ευθύνες της Τραπέζης της Ελλάδος στο γιατί δεν εμπόδισε την εκροή καταθέσεων στο εξωτερικό ώστε να μην οδηγηθεί η χώρα στα capital controls, ο Γιάννης Στουρνάρας αναφέρθηκε εκτενώς στα όσα έπραξε εκείνο το διάστημα. «Εγώ το πάλεψα με νύχια και με δόντια… Δεν μπορούσα παρά να προειδοποιώ. Τι άλλο να έκανα. Εστελνα συνέχεια επιστολές. Επαιρνα τηλέφωνα στην κυβέρνηση και έλεγα “μαζέψτε” τον», είπε. Μάλιστα για πρώτη φορά αναφέρθηκε και στον διάλογο που είχε με τον πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. «Μίλησα μαζί του. Τους είπα να μην τον λαμβάνουν υπόψιν. Μου απάντησε πως “δεν γίνεται αυτό, είναι υπουργός της χώρας σας _ η χώρα δεσμεύεται από τον υπουργό Οικονομικών”» τονίζοντας ότι «οι ευρωπαίοι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν και ευθύνες για τις πράξεις τους».
Η αναφορά του διοικητή προκάλεσε την παρέμβαση του προέδρου της Επιτροπής Σωκράτη Φάμελλου, ο οποίος υποστήριξε ότι τότε είχαν υπάρξει ακόμα δύο πιστωτικά γεγονότα. «Δεν είναι έτσι. Το PSI δεν καταγράφεται ως πιστωτικό γεγονός» ήταν η απάντηση του Στουρνάρα.
Σε άλλη ερώτηση, του Μάκη Βορίδη από τη ΝΔ, ο κεντρικός τραπεζίτης έδωσε στοιχεία και για τη σχέση που είχε με τον πρώην υπουργό Οικονομικών. Χαρακτηριστικό του κλίματος εκείνης της περιόδου είναι πως την ώρα που η χώρα βρισκόταν σε μια τόσο δυσμενή θέση οι δύο άνδρες είχαν ανύπαρκτη επαφή και συνεργασία μεταξύ τους. «Ηταν άλλης οικονομικής σκέψης» υποστήριξε ο Γιάννης Στουρνάρας αναφερόμενος στον Βαρουφάκη. Συμπλήρωσε δε ότι εκείνη την περίοδο ο ίδιος ενημέρωνε άλλα πρόσωπα της κυβέρνησης, όπως τον αντιπρόεδρο Γιάννη Δραγασάκη.
Σε ό,τι αφορά τα capital controls και το αν θα αρθούν σύντομα, ο διοικητής υποστήριξε ότι «δεν μπορείς να προεξοφλήσεις πότε θα γίνει αυτό, μπορείς μόνο να κάνεις μια σταδιακή χαλάρωση, όπως κάνουμε». Επισήμανε άλλωστε πως αυτό εξαρτάται από παράγοντες που δεν μπορούν προβλεφθούν, όπως το κλείσιμο της αξιολόγησης, η επαναφορά της εμπιστοσύνης και η επιστροφή των καταθέσεων. Σημείωσε ότι από τον Μάιο που έκλεισε η συμφωνία μέχρι σήμερα έχουν επιστρέψει 5 δισ. ευρώ.
Επέρριψε ωστόσο την κύρια ευθύνη για την κρίση στην τελευταία κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, υπογραμμίζοντας πως «το κύριο αίτιο της κρίσης δεν ήταν ο χρηματοπιστωτικός κλάδος, αλλά η δημοσιονομική διαχείριση στα έτη 2008-2010».
Ο Γιάννης Στουρνάρας ήταν ιδιαιτέρως αποκαλυπτικός και σε ό,τι αφορά την Τράπεζα Αττικής. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «την ώρα που ιδιώτες έβαζαν τις καταθέσεις τους στην Τράπεζα Αττικής οι δημόσιοι φορείς τις απέσυραν». Στις αιχμές του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Σπύρου Λάππα για το ότι η διαρροή της ανακοίνωσης για την Τράπεζα Αττικής προκάλεσε εκροή καταθέσεων ύψους 50 εκατ. ευρώ, ο Στουρνάρας επισήμανε ότι «αυτή τη στιγμή προτεραιότητα είναι η εξυγίανση της Τράπεζας Αττικής και είμαστε σε καλό δρόμο χάρη στην παρέμβαση της ΤτΕ». Ξεκαθάρισε ακόμη ότι δεν ήταν η αρνητική δημοσιότητα για την Τράπεζα Αττικής που προκάλεσε αυτή την κατάσταση αλλά «η πορεία της τράπεζας ήταν λάθος. Πήγαινε στα βράχια. Η τράπεζα τώρα είναι σε πορεία ανάπτυξης».
Σε άλλη ερώτηση του βουλευτή της ΝΔ Δημήτρη Σταμάτη σχετικά με το πότε άρχισαν οι ανησυχίες του διοικητή και ζήτησε την αλλαγή διευθύνοντος συμβούλου και «αν ήταν σωστή η στάση της τράπεζας απέναντι στον κ. Καλογρίτσα, δεδομένου ότι δόθηκαν 80 εκατ. ευρώ μέσα σε ένα χρόνο», ο Στουρνάρας παρουσίασε το χρονικό των κινήσεών του. «Δεν βλέπουμε Καλογρίτσα αλλά ομίλους όπως Τοξότης. Από εκεί και πέρα το πόρισμα ανέδειξε ορισμένες αδυναμίες της τράπεζας και η νομική υπηρεσία είπε να πάει εισαγγελέας λόγω της ζημιάς από υποτιμολόγηση δανείου –και του κ. Καλογρίτσα, αλλά όχι μόνο αυτού» είπε, επισημαίνοντας ότι το 61% του χαρτοφυλακίου της τράπεζας υποτιμολογείται κυρίως για δάνεια επιχειρηματικά και σε κατασκευαστικές. «Δεν ακολούθησε το σύστημα τιμολόγησης. Εδιναν χαμηλό επιτόκιο σε εταιρείες σαν να ήταν η Microsoft» υποστήριξε.
Αίσθηση προκάλεσε πάντως η αναφορά του κεντρικού τραπεζίτη στον προκάτοχό του. Κληθείς να τοποθετηθεί για όσα είπε ο Γιώργος Προβόπουλος στην κατάθεσή του την περασμένη εβδομάδα στην Εξεταστική –ότι δηλαδή ο Γιάννης Στουρνάρας ως υπουργός Οικονομικών καθυστέρησε να παρέμβει στην Τράπεζα Αττικής –απάντησε ότι «ο κ. Προβόπουλος μπορεί να έχει διάφορα ψυχολογικά προβλήματα». Αν και αρκετή ώρα αργότερα υποστήριξε ότι επρόκειτο για «αστείο», υπεραμύνθηκε της περιόδου που ο ίδιος βρισκόταν στο τιμόνι του υπουργείου Οικονομικών: «Να κρίνει (ο Προβόπουλος) την περίοδο που ήταν αυτός διοικητής. Εγώ έκρινα ότι έπρεπε να εξυγιανθεί η Τράπεζα Αττικής και σήμερα έχει την καλύτερη διοίκηση και είναι σε εξυγίανση. Θα μπορούσε να το κάνει και ο Προβόπουλος, όταν ήταν στην Τράπεζα της Ελλάδος. Δεν ήταν αρμοδιότητα του υπουργού Οικονομικών». Επιπλέον αρνήθηκε ότι έλαβε οποιαδήποτε επιστολή από τον προκάτοχό του για το ζήτημα ταυτοπροσωπίας στην Τράπεζα Αττικής. «Δεν με ενημέρωσε ποτέ. Εχει κάνει λάθος, ανέτρεξα στο αρχείο μου δεν υπάρχει επιστολή που αναφέρεται στο διττό πρόβλημα, ότι ένα πρόσωπο έχει ιδιότητα προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου» τόνισε.
«Παράνομη» χαρακτήρισε ο Στουρνάρας την έφοδο των ελεγκτικών Αρχών στην επιχείρηση της συζύγου του για την υπόθεση ΚΕΕΛΠΝΟ. Υποστήριξε ότι έγινε επιτόπιος φορολογικός έλεγχος από αναρμόδια όργανα και «δεν πρέπει να είμαστε υπερήφανοι ως κράτος δικαίου για αυτό που έγινε».
Στην κατάθεσή του ο κεντρικός τραπεζίτης παρουσίασε με ποσοτικά στοιχεία ότι τα δάνεια των ΜΜΕ αντιστοιχούν στο 0,3% των ληξιπρόθεσμων δανείων της ελληνικής οικονομίας. Εδωσε επίσης στοιχεία για το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων ανά κλάδο, λέγοντας πως το συνολικό ποσοστό της μη εξυπηρέτησης φτάνει το 45% συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν την πιθανότητα να μην εξυπηρετηθούν. Αναλυτικότερα, στους επαγγελματίες τα μη εξυπηρετούμενα αγγίζουν το 67,2%, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις το 59,9%, στις μεγάλες επιχειρήσεις το 29,1%, στη ναυτιλία το 27,4% και στα ΜΜΕ το 25%.
