Η Κάρμεν Αγιούσο ζούσε μια ήσυχη ζωή στο ταπεινό της διαμέρισμα στα νότια προάστια της Μαδρίτης επί 50 χρόνια. Στα 86 της όμως έγινε το σύμβολο της κρίσης στην Ισπανία. Οταν ξέσπασαν η οικονομική κρίση το 2008 και η φούσκα των ακινήτων, οι τράπεζες άρχισαν να κάνουν εξώσεις οικογενειών από τα σπίτια για τα οποία δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα δάνεια ή τις υποθήκες. Δεκάδες χιλιάδες ισπανικές οικογένειες έχασαν τα σπίτια τους. Και το χειρότερο; Βάσει του ισπανικού νόμου, οι οφειλέτες όχι μόνο εκδιώκονται από την πρώτη κατοικία τους αλλά συνεχίζουν να χρωστούν στις τράπεζες όλο το ποσό –ένας νόμος που κρίθηκε παράνομος από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 2013, όμως παραμένει εν ισχύ.
Ετσι λοιπόν τον Νοέμβριο του 2014 η αστυνομία πήγε στο σπίτι της Κάρμεν στο Βαγέκας, μια εργατική συνοικία της ισπανικής πρωτεύουσας για να της κάνει έξωση. Μέσα σε λίγα λεπτά εκατοντάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν εκεί για να αποτρέψουν την εκδίωξη της ηλικιωμένης, χωρίς αποτέλεσμα όμως. Οι αστυνομικοί την έβγαλαν έξω μαζί με τα πράγματά της –εκείνη δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα δάκρυά της και μουρμούριζε: «Η ζωή μου καταστράφηκε. Ενα πράγμα έχω, το σπίτι μου και μου το παίρνουν. Τι περιμένουν να κάνω; Να αρχίσω από την αρχή, στην ηλικία μου;». Το πρόσωπο της απελπισμένης Κάρμεν –που έχασε το σπίτι της επειδή ο γιος της το έβαλε ως υποθήκη προκειμένου να πάρει δάνειο για να στήσει μια επιχείρηση η οποία τελικά έκλεισε –έγινε το πρόσωπο της κοινωνικής αδικίας στην Ισπανία. Η τοπική ποδοσφαιρική ομάδα Ράγιο Βαγεκάνο προσφέρθηκε να πληρώνει το νοίκι της Κάρμεν, όμως αυτό φυσικά δεν λύνει το πρόβλημα.
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ. Παρότι οι δείκτες της ισπανικής οικονομίας εμφανίζουν κάποια βελτίωση, οι εξώσεις δεν έχουν σταματήσει –έτσι αυξάνονται οι άστεγοι και οι άνθρωποι που αυτοκτονούν λόγω της κατάστασης αυτής. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία περισσότερες από 120.000 εξώσεις πραγματοποιήθηκαν στην Ισπανία το 2014, αύξηση 10% σε σύγκριση με το 2013 –περίπου 320 εξώσεις καθημερινά. Οι περισσότερες από αυτές αφορούν δάνεια και υποθήκες που ελήφθησαν την περίοδο της φαινομενικής οικονομικής άνθησης, το 2006 και το 2007.
Το κύμα των εξώσεων δημιούργησε και ένα μεγάλο κύμα διαδηλώσεων και οργανωμένης αντίδρασης. Η Platforma de Afectados pro la Hipoteca, γνωστή ως PAH, είναι η πιο γνωστή από τις οργανώσεις που πραγματοποιούν καμπάνιες εναντίον των εξώσεων. Δημιουργήθηκε στη Βαρκελώνη το 2009 και αυτή τη στιγμή έχει πλέον 150 παραρτήματα σε όλη την Ισπανία. Στόχος της είναι «να προσφέρει πρακτική και συναισθηματική υποστήριξη σε όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα με την αποπληρωμή στεγαστικών δανείων και υποθηκών». Εκπρόσωπός της υπολογίζει ότι από το 2008 έχουν πραγματοποιηθεί 500.000 εξώσεις, εκ των οποίων οι 350.000 αφορούν οικογένειες που έμειναν στον δρόμο. Η οργάνωση δεν έχει καμία σύνδεση με πολιτικά κόμματα.
Φυσικά, το θέμα των εξώσεων απασχόλησε έντονα τις δύο τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις στην Ισπανία, τον περασμένο Δεκέμβριο και τον Ιούλιο, που δεν κατέληξαν σε σχηματισμό κυβέρνησης. Ολα τα κόμματα, ακόμα και το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι που δεν αλλάζει τη νομοθεσία, υποσχέθηκαν ότι θα λάβουν μέτρα ώστε να μην πετάγονται στο δρόμο φτωχές οικογένειες. Ο ρυθμός των εξώσεων έχει επιβραδυνθεί, ακόμα όμως και σήμερα μπορεί κάποιος να δει στη Μαδρίτη ή σε άλλη πόλη συνεργεία να αδειάζουν σπίτια και γέροντες ή παιδιά να κλαίνε καθώς αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εστία τους.
