Χαρμολύπη. Να το κυρίαρχο συναίσθημα του δεύτερου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ που αυτές τις ώρες βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ανάμεσα στις ιαχές των νεολαίων «ούτε σε ξερονήσια ούτε σε φυλακές, ποτέ τους δεν λυγίσανε οι κομμουνιστές» (σύνθημα ιδιοκτησίας και πατρότητας ΚΚΕ βέβαια), δεν μπορείς αυτές τις στιγμές να μην εντοπίσεις την αντιφατική χροιά του κάδρου, των εκκινήσεων και των επιδίκων που ο καθείς ιεραρχεί στο στάδιο του Τάε Κβον Ντο. Κι αυτό δεν συσχετίζεται με τη σύνθεση των συνέδρων, σαφώς πιο ομογενοποιημένη ταξικά από αυτή του 1ου Συνεδρίου του. Αφορά ορισμένες εικόνες που μοιάζει να περικλείουν την αντίφαση που διαπερνά σήμερα το κόμμα εξουσίας πια. Το ιερό και βασανισμένο πρόσωπο της Αριστεράς Τάκης Μπενάς στον ίδιο χώρο με τον Πάνο Καμμένο και τους προερχόμενους από την πασοκική μήτρα Τζουμάκα και Κοτσακά. Αυτό βέβαια που κατακρίνεται από μερίδα του δημόσιου λόγου ως μεγίστη αντίφαση, δεν είναι παρά μια απόδειξη της προσωρινής αλλά υπαρκτής πολιτικής ηγεμονίας του ΣΥΡΙΖΑ. Μήπως το ΕΑΜ, θα πει κάποιος με όλη την υπερβολή του παραδείγματος, δεν στελεχώθηκε και από νεολαίους που είχαν περάσει από την ΕΟΝ του Μεταξά; Μήπως η συνείδηση δεν μετατοπίζεται και άρα πολλοί «μηχανικοί» του ρεαλισμού ή της εκσυγχρονιστικής το πάλαι φρουράς, σήμερα έχουν στοιχηθεί στον νέο προοδευτικό πόλο; Κι εν πάση περιπτώσει, δεν μπορεί κάποιος να στέκεται στους καλεσμένους του Συνεδρίου αλλά σε αυτούς που τούτες τις ώρες δίνουν τη μάχη των χαρακτηριστικών του κόμματος της Κουμουνδούρου.

Πού το πάνε; «Εχουμε χρέος να οικοδομήσουμε και το μεγάλο κόμμα της Αριστεράς, την καρδιά της δημοκρατικής παράταξης που θα εγγυηθεί τη μακροχρόνια προοδευτική διακυβέρνηση της χώρας, που θα κλείσει τις πληγές της ελληνικής οικονομίας από τα Μνημόνια και την ύφεση» όπως είπε ο Νίκος Παππάς σε συνέντευξή του ανάμεσα στις διαδικασίες; Ή θα διατηρηθούν η πρόσοψη και ο πυρήνας ενός κόμματος με σαφή αριστερή ατζέντα, ενός κόμματος που θα δώσει τη μάχη στις χαραμάδες του Μνημονίου, που θα αντέξει τα τρία στάδια (ρεαλισμός – φιλοπληβειακές τομές – μετασχηματισμός της κοινωνίας) όπως η πτέρυγα των 53 θα προσδοκούσε; Θα το θέσουμε ακόμη πιο περίπλοκα: Κόμμα – ραχοκοκαλιά της κυβερνώσας Αριστεράς; Κόμμα παρακολούθημα μιας τεχνικής διακυβέρνησης που θα τάζει success story σε μια κοινωνία που εξάγει πτυχιούχους μετανάστες και ζει από συντάξεις; Κόμμα κομισάριων και προθάλαμος ανασχηματισμών; Ή κόμμα όπως εκείνο το μακρινό του 2011- 2014, κτήμα και μέρος των γειτονιών, των λαϊκών συνελεύσεων, της διπλανής πόρτας; Μήπως, πάλι, μια υπέρβαση όλων των παραπάνω, ένα συνθετικό νέο κόμμα των πολλών ιεραρχήσεων και του συντονισμού με την κυβέρνηση;

Ο φόβος και η σκιά. Βερμπαλιστικό το τελευταίο σενάριο σε μια στιγμή, επιμένουμε, χαρμολύπης για τον ΣΥΡΙΖΑ. Σε ένα κόμμα περίπου 30.000 μελών που σχεδόν φοβούνται να επιχειρηματολογήσουν για την κυβερνητική πολιτική, ακόμη και για τις θετικές αδιαμφισβήτητες τομές που έχουν συντελεστεί, η βαριά σκιά της συνθηκολόγησης του καλοκαιριού του 2015 πέφτει πάνω από το στάδιο στο οποίο βρίσκονται και οι σύνεδροι. Παράδοξο αλλά εύκολα ερμηνεύσιμο το γεγονός πως ενοποιητικοί κρίκοι των σημερινών «φυλών» του ΣΥΡΙΖΑ και των συμμάχων του παραμένουν ο Αλέξης Τσίπρας και η «Δεξιά» που τους πολεμά. Ο πρώτος διατηρεί το χάρισμα και το στρατηγικό πλεονέκτημα να μιλά προνομιακά με τους «τεχνικούς του ρομαντισμού» (53) και με τους «τεχνικούς του ρεαλισμού» (Παππάς). Η ομιλία του την πρώτη ημέρα του συνεδρίου, την Πέμπτη, το κατέδειξε άλλη μία φορά. «Ανοίγουμε σήμερα το 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ με την αισιοδοξία της βούλησης απέναντι σε όσους διακηρύσσουν την αναγκαιότητα της υποταγής. Βάζουμε τα θεμέλια για τον μεγάλο κοινωνικό μετασχηματισμό. Για την Ελλάδα του 2021» τιτίβισε ο ίδιος στο twitter δίνοντας τον τόνο. Φτιάχνοντας ή υπενθυμίζοντας ένα ευρύ αφήγημα που χωρά όσους βλέπουν τον νέο διπολισμό τον ΣΥΡΙΖΑ ως την ηγεμονία του προοδευτισμού. Και όσους βλέπουν το κόμμα και τη διακυβέρνηση ως μεταβατικό σχέδιο για έναν πιο προχωρημένο μετασχηματισμό καθώς η χώρα απαγκιστρώνεται(;) από τη δανειακή επιτροπεία.

Και μετά το Συνέδριο; Κόμμα γρίφος που ολοκληρώνει αύριο το Συνέδριό του. Κόμμα καρπός της εποχής κατά την οποία το πολιτικό σύστημα ανανεώνεται με παλιά υλικά ή αποστοιχίζεται από την κοινωνία με επικίνδυνο τρόπο. Κόμμα πρωτοπορία μιας οπισθοχωρημένης σοσιαλδημοκρατίας και πανευρωπαϊκά που διατηρεί δεσμούς με τις αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις στο παγκόσμιο χωριό. Κόμμα διαμετακομιστής ενός νέου αφηγήματος που θέλει τον μηχανοδηγό μιας πολιτικής να είναι ταυτόχρονα και ο επικριτής της. Ενα κόμμα που θα φανεί αν διατηρεί τα αριστερά αντανακλαστικά του απέναντι στην καταστολή της αστυνομίας της δικής του κυβέρνησης. Κόμμα ερώτημα, αν «έρχεται από πολύ μακριά» όπως έγραφε το μπλουζάκι του Ζουράρι την πρώτη μέρα του Συνεδρίου ή προσεχώς θα εξαϋλωθεί μαζί με το παλιό που πολέμησε.