Λιτότητα και λαϊκισμός, προσφυγική κρίση: ο Μπαράκ Ομπάμα μίλησε αποκλειστικά στην ιταλική «Ρεπούμπλικα» για τα δύο μεγάλα θέματα που καίνε την Ιταλία (και την Ελλάδα) με αφορμή την επίσκεψη του Ματέο Ρέντσι στον Λευκό Οίκο. Για να επαναλάβει ότι η μεν πρώτη «συνέβαλε στην επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Ευρώπη» και ότι έχει άμεση σχέση με τον δεύτερο. Και να επισημάνει ότι είναι αδύνατον να σηκώσει το βάρος της τρίτης «μόνο ένας μικρός αριθμός κρατών».

Λίγο πριν παραδώσει την προεδρία στον διάδοχό του, ο αμερικανός πρόεδρος κάνει μια αναδρομή στην αρχή της πρώτης θητείας του για να ενισχύσει το επιχείρημά του κατά των πολιτικών της λιτότητας: «Αμέσως μόλις ορκίστηκα, περάσαμε το Recovery Act (σ.σ.: πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων) για να τονώσουμε την οικονομία. Κινηθήκαμε γρήγορα για να σώσουμε την αυτοκινητοβιομηχανία μας, να σταθεροποιήσουμε τις τράπεζές μας, να επενδύσουμε στις υποδομές, να αυξήσουμε τα δάνεια στις μικρές επιχειρήσεις και να βοηθήσουμε τις οικογένειες να μη χάσουν τα σπίτια τους. Τα αποτελέσματα είναι σαφή. Οι αμερικανικές επιχειρήσεις δημιούργησαν περισσότερες από 15 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Η ανεργία μειώθηκε στο μισό. Μειώσαμε το έλλειμμα. Οι εργαζόμενοι βλέπουν επιτέλους να αυξάνονται τα εισοδήματά τους, ενώ μειώθηκαν τα ποσοστά της φτώχειας. Εχουμε να κάνουμε πολλά ακόμα για να βοηθήσουμε τους εργαζομένους και τις οικογένειές τους. Είμαστε όμως στη σωστή κατεύθυνση».

Η κριτική προς τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο γίνεται σαφής όταν ο αμερικανός πρόεδρος αναφέρεται στη «διαφορετική προσέγγιση» που ακολούθησαν άλλες χώρες. «Πιστεύω ότι τα μέτρα λιτότητας συνέβαλαν στην επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Ευρώπη. Σε ορισμένες χώρες διαπιστώθηκε μάλιστα στασιμότητα, η οποία τροφοδότησε την οργή και την αγωνία που βλέπουμε σε ολόκληρη την ήπειρο –ειδικά μεταξύ των νέων που έχουν και τις περισσότερες πιθανότητες να είναι άνεργοι». Επομένως –και πιθανότατα δεν το λέει μόνο επειδή είναι καλός οικοδεσπότης –«είναι σημαντικά το όραμα και οι φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις που προωθεί ο ιταλός πρωθυπουργός».

Η σύνδεση της λιτότητας με τον λαϊκισμό είναι προφανής για τον αμερικανό πρόεδρο. «Στις χώρες μας», σημειώνει, «οι ίδιες δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης που έφεραν τόση οικονομική πρόοδο στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, φέρνουν και προκλήσεις σε οικονομικό, πολιτικό και πολιτισμικό επίπεδο». Με άλλα λόγια, «πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι έχουν ζημιωθεί από το εμπόριο και τη μετανάστευση. Το είδαμε με την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το βλέπουμε στην ενίσχυση των λαϊκιστικών κινημάτων, τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς. Σε όλη την ήπειρο βλέπουμε ότι τίθεται εν αμφιβόλω η ίδια η έννοια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με κάποιους να υπαινίσσονται ότι θα ήταν καλύτερα εάν οι χώρες τους αποχωρούσαν από την ΕΕ».

Παρ’ όλα αυτά, «η Ευρωπαϊκή Ενωση παραμένει μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές και οικονομικές επιτυχίες της σύγχρονης εποχής». Ο Μπαράκ Ομπάμα υπενθυμίζει ότι καμία χώρα της Ενωσης δεν έχει πάρει τα όπλα εναντίον της άλλης, οι άνθρωποι στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να δώσουν στα παιδιά τους την ποιότητα της ζωής και τα προνόμια που απολαμβάνουν οι Ευρωπαίοι –προνόμια που δεν ήταν δεδομένα. Η πρόκληση με την οποία βρίσκεται επομένως αντιμέτωπος ο κόσμος σήμερα είναι η ίση κατανομή αυτών των προνομίων. Είναι επίσης η διατήρηση των αξιών και των παραδόσεών μας ως πλουραλιστικών κοινωνιών. Και η άρνηση μιας πολιτικής του «εμείς» και «αυτοί» που προσπαθεί να μετατρέψει σε αποδιοπομπαίο τράγο τους μετανάστες και τις μειονότητες.

«Η προσφυγική κρίση», επισημαίνει σε αυτό το σημείο, «είναι μια ανθρωπιστική καταστροφή. Οι εικόνες των απελπισμένων μεταναστών, ανδρών, γυναικών και παιδιών, που συνωστίζονται σε μικρές βάρκες και βουλιάζουν στη Μεσόγειο είναι κάτι περισσότερο από σπαρακτικές. Αλλά όπως είπα στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών τον περασμένο μήνα, ένας μικρός αριθμός χωρών στην πρώτη γραμμή δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν από μόνες τους αυτό το τεράστιο βάρος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν ότι η συμφωνία ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Τουρκία είναι πολύ σημαντική για τον διαμερισμό του κόστους αυτής της κρίσης. Δεδομένου του μεγέθους αυτής της κρίσης, όλος ο κόσμος πρέπει να κάνει περισσότερα».

Ο Μπαράκ Ομπάμα υπερασπίζεται και την εμπορική συμφωνία Trans-Atlantic Trade and Investment Partnership, για την οποία έχουν διατυπωθεί ενστάσεις από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. «Ακόμη κι αν χάρη στο διατλαντικό εμπόριο υποστηρίζονται περίπου 13 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, υπάρχει μια σειρά από δασμούς και κανόνες που λειτουργεί ως τροχοπέδη στην αύξηση των συναλλαγών, των επενδύσεων και των θέσεων εργασίας». Τι πρέπει να γίνει συνεπώς; «Περιορίζοντας τους δασμούς και τις διαφορές στη νομοθεσία, θα διευκολύνουμε το εμπόριο κυρίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μας».

Τελευταία Νέα