«Το ψέμα» του Φλοριάν Ζελέρ: Αληθινά ψέματα

,τι δεν ξέρω δεν υπάρχει. Κι ό,τι ξέρω και δεν μου αρέσει κάνω σαν να μην υπάρχει. Ποιος θέλει να ξέρει όλη την αλήθεια; Ποιος θέλει να την πει και ποιος θέλει να την ακούσει; Μήπως ένα ψέμα είναι ένδειξη αγάπης;

Η αλήθεια και το ψέμα γύρω από το αιώνιο θέμα της συζυγικής απιστίας κυρίως, αλλά και της φιλίας δευτερευόντως, είναι το βασικό μοτίβο στο «Ψέμα» («Le Mensonge», 2015) του Φλοριάν Ζελέρ (Florian Zeller, 1979) που σκηνοθετεί ο Θοδωρής Αθερίδης στο Μικρό Παλλάς. Μια κωμωδία καταστάσεων για δύο παντρεμένα ζευγάρια. Η Αλίς και ο Πολ έχουν καλέσει τους φίλους τους, τη Λοράνς και τον Μισέλ, σε δείπνο. Μια απιστία θα σταθεί η αφορμή για να ξετυλιχθεί ο μίτος των σχέσεων που τελικά θα αποδειχθεί εξαιρετικά μπερδεμένος. Μήπως καλύτερα να μην ξέρει κανείς τίποτα;

Ο 37χρονος γάλλος μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας έκανε αισθητή την παρουσία του από το πρώτο του έργο, «Ο Αλλος» («L’Autre»), το 2004. Αλλοτε δραματικός και άλλοτε καθαρά κωμικός, εντάσσοντας ακόμα και στοιχεία μπουλβάρ, κατάφερε να δημιουργήσει ένα δικό του μικρό σύμπαν. Συναισθηματικός και τρυφερός, άμεσος και ειλικρινής, παραδίδει στο κοινό έργα με γρήγορο ρυθμό, αναγνωρίσιμους χαρακτήρες, ενδιαφέρουσα πλοκή και έξυπνες ατάκες. Δείχνει πως ξέρει να παίζει με τις λέξεις. Μέρος της επιτυχίας του βασίζεται στο γεγονός ότι πατάει γερά σε κλασικές, ενίοτε παλιές, θεατρικές φόρμες.

ΤΑ ΕΡΓΑ. Τα θεατρικά του γνώρισαν γρήγορα επιτυχία στις γαλλικές σκηνές και υποστηρίχθηκαν από εξαιρετικούς ηθοποιούς. Οπως ήταν φυσικό δεν άργησαν να μεταφραστούν και να ξεπεράσουν τα όρια της πατρίδας τους. Μεταξύ άλλων τα «Αν πέθαινες» («Si tu mourais», 2006), «Η Μητέρα» («La Mere», 2010), «Η αλήθεια» («La Verite», 2011) που παρουσίασε στην Αθήνα ο Σπύρος Παπαδόπουλος με τον τίτλο «Μου λες αλήθεια» και «Ο Μπαμπάς» («Le Pere», 2012), που ανέβασε πέρυσι ο Σταμάτης Φασουλής. Πρόσφατα έκανε πρεμιέρα στο Παρίσι το ενδέκατο έργο του Ζελέρ «Avant de s’envoler» («Πριν χαθείς») με τον 91χρονο Ρόμπερτ Χιρς, στο Theatre de l’Οeuvre.

Ο Αθερίδης κράτησε τους γρήγορους ρυθμούς που το έργο απαιτεί, χωρίς ιδιαίτερες σκηνοθετικές πρωτοβουλίες. Τήρησε τις σκηνικές συμβάσεις (το εσωτερικό ενός σπιτιού ενός παντρεμένου ζευγαριού –σε δεύτερο πλάνο αποκαλύπτεται κάποια στιγμή η κουζίνα) και έδωσε χώρο στον λόγο, στις λέξεις για να ειπωθούν και να ακουστούν, εννοώντας και υπονοώντας πολλά. Η ελληνική μετάφραση διατήρησε, σε μεγάλο βαθμό, αυτό το λεκτικό παιχνίδι.

Το μεγάλο ατού είναι το πρωταγωνιστικό ζευγάρι –ο ίδιος δηλαδή στον ρόλο του Πολ και η Σμαράγδα Καρύδη σ’ εκείνον της Αλίς. Η χημεία των δύο ηθοποιών έγινε και χημεία ρόλων. Οι δυο τους πείθουν εξαρχής γι’ αυτό που είναι πάνω στη σκηνή. Δεν χρειάζεται να το παραστήσουν. Εχουν παρελθόν κι αυτό τους δίνει παρόν. Κυρίως στις σκηνές που είναι μόνο οι δυο τους, με την Καρύδη να κλέβει την παράσταση όταν ξαπλωμένη στον καναπέ μεταμορφώνεται σε σέξι σύζυγο που προσπαθεί να εκμαιεύσει από τον σύζυγό της ό,τι κάθε γυναίκα επιθυμεί (αν την απάτησε και με ποιαν…). Θα ήταν δύσκολο να μην το πετύχει…

Ο Κώστας Κάππας και η Μυρτώ Αλικάκη συμπληρώνουν το κουαρτέτο, μένοντας λίγο στη σκιά, ίσως γιατί και οι ρόλοι τους το απαιτούν.