Από τη μετατροπή της από χώρα ψαράδων σε χώρα τοξικών επενδυτικών προϊόντων έως τη διαχείριση της κρίσης του 2008, η Ισλανδία δεν έχει πάψει να εκπλήσσει τον υπόλοιπο κόσμο –και πιθανότατα δεν θα σταματήσει ποτέ. Αυτή τη φορά, η έκπληξη μπορεί να έρθει από τις εκλογές του Σαββάτου. Γιατί το πιθανότερο είναι ότι νικητής θα αναδειχθεί ένα κόμμα που έως πριν από τέσσερα χρόνια δεν υπήρχε ούτε ως εξωκοινοβουλευτικό γκρουπούσκουλο. Είναι επίσης ένα κόμμα που υπόσχεται να μετατρέψει την Ισλανδία από χώρα πρώην ψαράδων και αποτυχημένων τραπεζιτών σε Ελβετία των bits και σε ψηφιακό παράδεισο, όπου δεν θα εντοπίζονται τα ψηφιακά ίχνη κανενός –εξού και η πρόσκληση προς τον Εντουαρντ Σνόουντεν να γίνει ισλανδός πολίτης.

Το μόνο που δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει, σημειώνει ο απεσταλμένος της «Ουάσιγκτον Ποστ», είναι το όνομά του: η ύπαρξη των Πειρατών είναι μάλλον φυσιολογική σε αυτή τη γη των Βίκινγκς. Κατά τα άλλα, η μετεωρική άνοδος του κόμματος εξέπληξε ακόμη και την ιδρύτριά του, μια ποιήτρια, προγραμματίστρια και με παρελθόν συμμετοχής στις δραστηριότητες του Wikileaks. «Με κανένα τρόπο» είναι η απάντηση που έδωσε στην αμερικανική εφημερίδα η 49χρονη Μπιργκίτα Γιόνσντοτιρ όταν ρωτήθηκε αν φανταζόταν ποτέ ότι το κόμμα της θα βρισκόταν τόσο γρήγορα κοντά στην εξουσία.

Σε αυτή την πορεία φαίνεται ότι βοήθησε η συγκυρία, εκτός από τον καλό θεό του Διαδικτύου. Μετά την κρίση του 2008, το παλιό πολιτικό σύστημα απαξιώθηκε σε μεγάλο βαθμό στα μάτια των Ισλανδών. Και η αποκάλυψη των Panama Papers τον περασμένο Απρίλιο ότι η σύζυγος του συντηρητικού πρωθυπουργού Σίγκμουντουρ Νταβίντ Γκουνλάουγκσον είχε οφσόρ εταιρεία που μάλιστα διαχειριζόταν ομόλογα «αμαρτωλών» τραπεζών, έκανε εκείνη την παλιά οργή κατά του πολιτικού κατεστημένου να αναβιώσει. Με άλλα λόγια, οι Πειρατές δεν έκαναν και τίποτε για να δουν τους ψηφοφόρους να έρχονται από τη στιγμή που προκηρύχθηκαν πρόωρες εκλογές. Και φυσικά τους καλωσορίζει. «Ο κόσμος θέλει πραγματική αλλαγή, καταλαβαίνει ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η δημοκρατία μας, ότι πρέπει να εκσυγχρονίσουμε τον τρόπο παραγωγής νομοθετικού έργου» λέει η πρόεδρος του κόμματος.

Για τους αναλυτές το πράγμα είναι σαφές. «Η δυσπιστία που είχε φυτρώσει εδώ και καιρό τώρα φούντωσε. Οι Πειρατές απλώς καβάλησαν το κύμα» υποστηρίζει ο Ρανχέιδουρ Κριστγιανσντότιρ, καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Ισλανδίας. Παρατηρεί πάντως ότι οι Πειρατές ήταν το μόνο από τα κόμματα που ιδρύθηκαν μετά την κρίση, το οποίο κατάφερε να διατηρήσει τη δυναμική του. Αλλα έδυσαν τόσο γρήγορα όσο ανέτειλαν. Σε αυτό το σημείο τα πράγματα γίνονται λιγότερο σαφή, όσο ασαφές είναι το πρόγραμμα του κόμματος στα μεγάλα θέματα που απασχολούν τη χώρα. Οι Πειρατές έχουν θέσεις για τις ποσοστώσεις στην αλιεία, την πορνογραφία στο Διαδίκτυο ή την τύχη του Εντουαρντ Σνόουντεν. Αλλά για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θέμα που απασχολεί την ισλανδική πολιτική εδώ και χρόνια; Οι Πειρατές δεν εκφράζουν άποψη και δείχνουν τις κάλπες: αυτό, λένε, θα το αποφασίσουν οι ψηφοφόροι. Ισως, παρατηρούν από την πλευρά τους οι αναλυτές, αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους στην Ισλανδία θα σχηματιστεί η πρώτη κυβέρνηση Πειρατών στην Ευρώπη.

Εξουσία μοιρασμένη

«Δεν είμαστε εδώ για να κερδίσουμε την εξουσία, αλλά για να τη μοιράσουμε».
Η 26χρονη Αστα Γκουθρούμ Χέλγκαντοτιρ, στέλεχος των Πειρατών.