Την επόμενη μέρα στο τηλεοπτικό τοπίο καθορίζουν με τη σημερινή τελευταία, εκτός απροόπτου, διάσκεψή τους οι δικαστές του Συμβουλίου της Επικρατείας. Μία απόφαση που αναμένουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον κυβέρνηση, επιχειρηματίες και εργαζόμενοι στους τηλεοπτικούς σταθμούς. Κατά γενική παραδοχή ο νόμος δεν έχει χρώμα. Είναι όμως από τις ελάχιστες φορές που η κρίση των ανώτατων δικαστών μπορεί να χρωματίσει το τηλεοπτικό πεδίο με άσπρο, μαύρο ή με όλες τις αποχρώσεις του γκρι.
Οποιο κι αν είναι το διά ταύτα της απόφασης των 25 ανώτατων δικαστών, οι οποίοι στις 5.30 το απόγευμα υπό τον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Νίκο Σακελλαρίου ξεκινούν κεκλεισμένων των θυρών την πέμπτη κατά σειρά διάσκεψή τους, είναι βέβαιο ότι θα έχει πολιτικές προεκτάσεις. Και δεν είναι η πρώτη φορά που η δικαστική εξουσία καλείται να κρίνει και να τάμει με τις αποφάσεις της ζητήματα που συνδέονται με τον πυρήνα της πολιτικής εξουσίας και με νομοθετικές επιλογές της εκτελεστικής εξουσίας.
Στην τελευταία προχθεσινή διάσκεψη ο σύμβουλος Επικρατείας, εισηγητής της υπόθεσης Γιώργος Παπαγεωργίου ανέπτυξε τα δικά του νομικά επιχειρήματα υπέρ της συνταγματικότητας του επίμαχου νόμου για τη χορήγηση των τεσσάρων τηλεοπτικών αδειών.
Στη σημερινό κρίσιμο τελευταίο ραντεβού οι ανώτατοι δικαστές καλούνται αν καταλήξουν και να ψηφίσουν. Ποια είναι τα πιθανά σενάρια και σε ποιο αποτέλεσμα μπορεί –δυνητικά –να καταλήξει η Ολομέλεια με βάση τα επιχειρήματα και τα αντεπιχειρήματα των δύο διαδίκων, του ελληνικού Δημοσίου και των νομίμων εκπροσώπων των τηλεοπτικών σταθμών;
Εν αρχή είναι το ΕΣΡ
Στο τραπέζι της διάσκεψης το πρώτο και σημαντικότερο ζήτημα που πρέπει να λυθεί είναι οι αρμοδιότητες του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Πρόκειται για την ανεξάρτητη Αρχή που έχει τεθεί ως απαράβατο συνταγματικό όριο από τους προσφεύγοντες που βάλλουν κατά του νόμου, με βάση τον οποίο οι αρμοδιότητες του ΕΣΡ πέρασαν ουσιαστικά στον υπουργό για να οργανώσει και να προχωρήσει τη διαγωνιστική διαδικασία για τις τηλεοπτικές άδειες. Σε περίπτωση, λοιπόν, που οι ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί οδηγηθούν –έστω και με μία ψήφο διαφορά –στην κρίση ότι ο νόμος είναι αντισυνταγματικός γιατί μόνο το ΕΣΡ κατ’ επιταγήν του Συντάγματος είχε την αποκλειστική αρμοδιότητα για τη χορήγηση των τηλεοπτικών αδειών, τότε το νομοθετικό οικοδόμημα θα δεχθεί ισχυρό δικαστικό πλήγμα.
Πηγές από τον χώρο των δικαστηρίων, πάντως, δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο σε μία τέτοια περίπτωση το σκεπτικό της απόφασης του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου να περιλαμβάνει παραδοχές και να παραπέμπει σε αστερίσκους που θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν πολιτικά για την ανεύρεση νομοθετικής πλατφόρμας με αυστηρή προσήλωση στις συνταγματικές διατάξεις. Υπ’ αυτό το πρίσμα οι ίδιες πηγές δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο –σε θεωρητική πάντοτε βάση –το δικαστήριο να προχωρήσει στον ορισμό προθεσμίας προκειμένου να συγκροτηθεί το ΕΣΡ για να προχωρήσει το θέμα των τηλεοπτικών αδειών. Ορισμένοι δικαστικοί κύκλοι, μάλιστα, έθεταν ένα ακόμα ενδεχόμενο λέγοντας ότι μπορεί το ΣτΕ να μην αποφασίσει οριστικά εδώ και τώρα αλλά να εκδώσει μία «προδικαστική απόφαση», με την οποία θα δίνει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να συγκροτήσει το ΕΣΡ μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, πιθανότατα έξι μηνών.
Σύμφωνα με την πρόβλεψη αυτή μετά τη συγκρότησή του το ΕΣΡ θα αποφανθεί για το σύννομο ή μη των ενεργειών χορήγησης των τεσσάρων τηλεοπτικών αδειών. Υστερα από αυτό το χρονικό όριο θα συνέλθει η Ολομέλεια υπό άλλη σύνθεση για να αποφανθεί εάν τηρήθηκε η προδικαστική απόφαση.
Ο αριθμός των αδειών
Σε αντίθετη περίπτωση, που ο νόμος κριθεί συνταγματικός με το επιχείρημα ότι η αδυναμία συγκρότησης του ΕΣΡ ήταν η αιτία που οι αρμοδιότητες πήγαν στον υπουργό, τότε το δικαστήριο μπορεί να εισέλθει σε ψηφοφορία για το δεύτερο σοβαρό θέμα που εξετάζει και δεν είναι άλλο από τον αριθμό των τηλεοπτικών αδειών. Οι εκτιμήσεις των δικαστικών πηγών λένε πως η απόφαση το πιθανότερο είναι να κρίνει αντισυνταγματική την εν λόγω ρύθμιση, δηλαδή τον περιοριστικό αριθμό 4 για τις άδειες. Βέβαια και αυτό το ενδεχόμενο θα πρέπει να οδηγήσει την κυβέρνηση σε διορθωτικές νομοθετικές κινήσεις.
Πάντως, αν τελικά προκριθεί η λύση και με το σκεπτικό της απόφασής τους οι δικαστές δίνουν προθεσμία λίγων μηνών για συγκρότηση του ΕΣΡ, πέραν των δυνατοτήτων πολιτικής διαχείρισης που ενδεχομένως θα δοθούν στην κυβέρνηση για την επιχειρηματολογία που θα αναπτύξει, η αντιπολίτευση, διά δικαστικής αποφάσεως πλέον, θα κληθεί να συναινέσει σε λύσεις συγκρότησης του ΕΣΡ μέσα στον χρονικό ορίζοντα που θα τάσσει η απόφαση.
Βέβαια, όλα αυτά μέχρι στιγμή είναι σενάρια, κρίσεις και εκτιμήσεις νομικών και δικαστικών πηγών με εμπειρία στα θέματα αρμοδιότητας των Διοικητικών Δικαστηρίων και του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ολα αυτά για να αποκτήσουν σάρκα και οστά προϋποθέτουν μία και μοναδική προϋπόθεση: Να αποτυπωθούν με την ψήφο των 25 ανώτατων δικαστών που συγκροτούν την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας και να καταγραφούν στο σκεπτικό της απόφασής τους. Μία απόφαση που ανεξάρτητα από επιπτώσεις και πολιτικές προεκτάσεις θα είναι συνισταμένη των στοιχείων, της τήρησης του νόμου και όσων επιτάσσει η συνείδηση του καθενός εκ των δικαστικών λειτουργών που συγκροτούν την Ολομέλεια του ΣτΕ.
