Αναδιάρθρωση του τοπίου προνοιακών επιδομάτων φέρνει η δεύτερη αξιολόγηση του οικονομικού προγράμματος. Το δίλημμα που αντιμετωπίζει πλέον το οικονομικό επιτελείο σχετίζεται με το αν θα προστατευτούν μόνο τα επιδόματα των ιδιαίτερα χαμηλών εισοδημάτων ή αν θα απλωθεί δίχτυ προστασίας και για επιδόματα που χορηγούνται στα μεσαία κοινωνικά στρώματα.

Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) αναδεικνύεται, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ως το πιο δύσκολο θέμα στη διαπραγμάτευση με τους τροϊκανούς. Για την κάλυψή του απαιτείται η εξασφάλιση κονδυλίων 760 εκατ. ευρώ ετησίως που θα προκύψουν –ελλείψει άλλων πόρων χρηματοδότησης –από περικοπές στα επιδόματα.

Το κυβερνητικό επιτελείο κάνει λόγο για εξορθολογισμό του προνοιακού τοπίου και διακρίνει τα επιδόματα που δίνονται σε διάφορες κοινωνικές ομάδες σε τρεις κατηγορίες. Είναι τα επιδόματα που λαμβάνουν σήμερα οι εξαθλιωμένες οικονομικά ομάδες (12 εκατ. ευρώ) και τα οποία ως φαίνεται θα καταργηθούν και θα αντικατασταθούν από το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης ύψους 200 ευρώ μηνιαίως. Να σημειωθεί ότι ΚΕΑ θα δικαιούνται όσοι δηλώνουν μηνιαίο εισόδημα κάτω των 380 ευρώ.

Η δεύτερη κατηγορία επιδομάτων φαίνεται ότι θα υποστεί το μεγαλύτερο ψαλίδισμα. Η εξοικονόμηση πόρων που υπολογίζει η κυβέρνηση από τις περικοπές στα επιδόματα αυτά διαμορφώνεται περίπου στα 200 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για επιδόματα όπως το θέρμανσης (100 εκατ. ευρώ) ή το επίδομα σε οικογένειες που σπουδάζουν τα παιδιά τους σε άλλη πόλη (30 εκατ. ευρώ) αλλά και σειρά άλλων επιδομάτων τα οποία, σύμφωνα με τον σχεδιασμό της κυβέρνησης, θα δίνονται πλέον σε πιο περιορισμένο αριθμό κοινωνικών ομάδων και με πιο αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια.

Τα επιδόματα που φαίνεται ότι δεν θα θιγούν είναι τα οικογενειακά και αναπηρικά, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Επομένως, όπως εξηγεί αρμόδια κυβερνητική πηγή, δεν θα περικοπούν για παράδειγμα τα επιδόματα που χορηγούνται σε τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες.

Εδώ υπάρχει ενδοκυβερνητική διχογνωμία: ενώ η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας εμφανίζεται να προκρίνει αυτή την αναδιάρθρωση στα επιδόματα, το υπουργείο Οικονομικών και συγκεκριμένα ο Γιώργος Χουλιαράκης εμφανίζεται να πιστεύει ότι θα μπορούσε να γίνουν περικοπές και στα οικογενειακά επιδόματα, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η χορήγηση π.χ. επιδόματος θέρμανσης σε περισσότερα νοικοκυριά. Η άποψη Χουλιαράκη εδράζεται στην εκτίμησή του ότι δεν μπορεί να αποδυναμωθούν περαιτέρω τα μεσαία εισοδήματα, που έχουν υποστεί το μεγαλύτερο βάρος της οικονομικής κρίσης. Στον αντίποδα Γιώργος Κατρούγκαλος και Θεανώ Φωτίου εμφανίζονται να πιστεύουν ότι δεν μπορεί να μπει μαχαίρι στα οικογενειακά και αναπηρικά επιδόματα ακόμη και για πολιτικούς λόγους, που συνδέονται με τη διάθεση της κυβέρνησης να μην προκαλέσει νέα ρήγματα στις σχέσεις της με την Εκκλησία. Οι νέες ρυθμίσεις που θα αφορούν τα κοινωνικά επιδόματα θα ψηφιστούν περί τα τέλη Νοεμβρίου, ούτως ώστε στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου να μην υπάρχουν τρύπες στο θέμα της αξιολόγησης.

Κατά τα άλλα, πολλά για την τύχη των επιδομάτων φαίνεται πως θα εξαρτηθούν από το ποιος θα είναι ο υπουργός που θα κάνει και τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές από τις 14 Νοεμβρίου και έπειτα. Στον δρομολογημένο ανασχηματισμό οι πιθανότητες να παραμείνει στο υπουργείο Εργασίας ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι μοιρασμένες. Μπορεί να μείνει, μπορεί και να μετακινηθεί λένε κυβερνητικές πηγές που αφήνουν να υπάρχει ένα αίνιγμα γύρω από τις κυβερνητικές προθέσεις. Ο ίδιος ο υπουργός προφανώς και θα προτιμούσε ο ανασχηματισμός να γίνει μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης ώστε να έχει κλείσει ο ίδιος τα εργασιακά και μετά να αλλάξει χαρτοφυλάκιο.

Στα εργασιακά η προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης στρέφεται στο να περιοριστούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι ζημιές στο θέμα του συνδικαλιστικού νόμου και των ομαδικών απολύσεων. Στο τρίτο θέμα, που αφορά τις συλλογικές συμβάσεις, η κυβέρνηση θα επιδιώξει να πετύχει την επεκτασιμότητα και την ισχύ της αρχής εύνοιας. Για παράδειγμα, να υπερισχύει υπέρ του εργαζομένου η πιο ευνοϊκή σύμβαση, είτε αυτή είναι η κλαδική είτε είναι η επιχειρησιακή.

Από εκεί και πέρα, δεν φαίνεται να υπάρχουν μεγάλα αγκάθια στη διαπραγμάτευση με τους τροϊκανούς, ικανά να προκαλέσουν καθυστερήσεις. Για παράδειγμα, το υπουργείο Οικονομικών και Ανάπτυξης με τον Γιώργο Σταθάκη ψηφίζει άμεσα τον νόμο για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων και το one stop shop, ενώ φαίνεται ότι προχωρά καλά και το θέμα του εξωδικαστικού συμβιβασμού για τις επιχειρήσεις. Σε ό,τι αφορά τον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων, δύο είναι τα υπουργεία που καλούνται να ασχοληθούν με αυτό το θέμα. Το υπουργείο Ενέργειας και το υπουργείο Ναυτιλίας και Μεταφορών τα οποία αναμένεται να προκύψουν, σύμφωνα με τα στοιχεία που διέρρευσε το ΣτΕ, από τον κυβερνητικό ανασχηματισμό. Σήμερα στο ενιαίο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προΐσταται ο Πάνος Σκουρλέτης και στο Ναυτιλίας ο Θοδωρής Δρίτσας. Αμφότεροι έχουν γνωστοποιήσει, ο καθένας από τη δική του οπτική, τις θέσεις τους για τις ιδιωτικοποιήσεις.