Ο υπουργός δέχεται μια πρόσκληση από τον πρωθυπουργό να περάσουν μαζί το Πάσχα στη Ρόδο. Τη Μεγάλη Πέμπτη, την ώρα που παίζουν γκολφ, του ανακοινώνει ότι μετακινείται από το υπουργείο Συντονισμού στο Εξωτερικών. Επρεπε να διευκολύνει το άνοιγμα του κόμματος στο Κέντρο. Ο υπουργός ήταν ο Γεώργιος Ράλλης και πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Το Συντονισμού προοριζόταν για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Ολα αυτά το μακρινό 1978. Γιατί μέχρι τον χθεσινό ανασχηματισμό την κουβέντα μονοπωλούσε η διαρροή των «κύκλων του Πάνου Σκουρλέτη» πως ο σύντροφος Πάνος δεν θα δεχθεί τίποτα λιγότερο από το υπουργείο Ενέργειας.

Αλλοι καιροί, άλλα ήθη; Πιθανόν. Ισως η εποχή να μην προσφέρεται για τέτοιες ελαφρώς θεατρικές κινήσεις. Οι συμβολισμοί και τα αποτελέσματα όμως που μπορεί να έχει ένας ανασχηματισμός δεν έχουν αλλάξει και πολύ. Τι μαθήματα, λοιπόν, θα μπορούσε να πάρει ο Αλέξης Τσίπρας μελετώντας αυτούς που έκαναν οι προκάτοχοί του;

Κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως μέσο διαχείρισης της κυβερνητικής εικόνας. Αλλοτε για να σταλούν μηνύματα στην κοινή γνώμη, άλλοτε για μασάζ στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κυβερνώντος κόμματος. Ο Κώστας Καραμανλής τον Ιανουάριο του 2009 έκανε τον δεύτερό του ανασχηματισμό. Οι σύμβουλοι του είχαν προτείνει αυτή τη λύση ώστε να αναστρέψει το αρνητικό κλίμα μετά το σκάνδαλο του Βατοπεδίου, τον Δεκέμβριο του 2008 και το ναυάγιο στη ΔΕΘ του ίδιου χρόνου. Στις δημοσκοπήσεις καταγραφόταν το αίτημα των «σαρωτικών αλλαγών». Η αντικατάσταση, βέβαια, του Γιώργου Αλογοσκούφη από τον Γιάννη Παπαθανασίου μάλλον δεν εξελήφθη από τους ψηφοφόρους πίσω από το παραβάν, μερικούς μήνες αργότερα, ως «σαρωτική αλλαγή».

Τόσο η χρονική στιγμή που γίνεται ο ανασχηματισμός όσο και το μέγεθος της κυβέρνησης που προκύπτει οδηγούν τους παρατηρητές της πολιτικής αγοράς σε κάποια σχετικά ασφαλή συμπεράσματα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα δύο προεδρικά διατάγματα που πρόσφατα ενέκρινε το ΣτΕ, δημιουργήθηκαν περισσότερες υπουργικές θέσεις. Αυτό για ορισμένους είναι σαφής ένδειξη εσωκομματικών προβλημάτων.

ΤΟ ΜΟΤΙΒΟ. Σύμφωνα, δε, με το μοτίβο που επαναλαμβάνεται, ανεξαρτήτως του ενοίκου του Μεγάρου Μαξίμου, γύρω στα μέσα της πρωθυπουργικής θητείας το κυβερνητικό σχήμα διευρύνεται προκειμένου να σταματήσουν οι εσωκομματικές γκρίνιες. Μόνο που όσες νέες καρέκλες και να προστεθούν στο τραπέζι του Υπουργικού Συμβουλίου, οι δυσαρεστημένοι του ανασχηματισμού είναι πάντα, με μαθηματική ακρίβεια, περισσότεροι. Ο Αντώνης Σαμαράς το 2014, «διαβάζοντας» τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, έκανε χώρο στην κυβέρνησή του για τη λαϊκή Δεξιά των τηλεπαραθύρων. Προσπάθησε, δηλαδή, να ικανοποιήσει δυσαρεστημένους, βουλευτές και ψηφοφόρους. Η επιλογή όχι μόνο δεν έφερε αποτελέσματα στις εθνικές κάλπες του επόμενου έτους, αλλά ερμηνεύτηκε από τους Ευρωπαίους ως άρνηση εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων.

Ο Κώστας Σημίτης, όπως έχει παραδεχθεί –περιγράφοντας μια συζήτηση που είχε με τον ομοιοπαθή Τόνι Μπλερ -, αντιμετώπιζε τους ανασχηματισμούς περίπου ως ασκήσεις αποτυχίας. Λογικό, εκείνος του 2001 που είχε πλασαριστεί ως «σαρωτικός» –και στόχευε να αλλάξει ατζέντα και παράλληλα να ενισχύσει το λαβωμένο αρχηγικό του προφίλ μετά την κρίση του Ασφαλιστικού –κατέληξε να περάσει στο πασοκικό ασυνείδητο ως «ο ανασχηματισμός της Ροδούλας Ζήση». Ακόμη πάντως και τον Σεπτέμβριο του 1996, που έχει μόλις κερδίσει τις εκλογές, δεν φαίνεται να μπορεί να επιβληθεί στο κόμμα. Ο Κώστας Λαλιώτης τού λέει όχι στη μετακίνηση από το ΥΠΕΧΩΔΕ στο Υγείας και ο Βαγγέλης Γιαννόπουλος απαιτεί το Δικαιοσύνης. Κι οι δύο παίρνουν αυτό που ζητούν. Το κλισέ θέλει τον ανασχηματισμό αποκλειστικό προνόμιο του πρωθυπουργού, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι.

Η ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ. Από τις αρχές της Μεταπολίτευσης μέχρι το 2010, που επισήμως ξεκίνησε η περίοδος της κρίσης, είχαν γίνει είκοσι έξι ανασχηματισμοί. Αναμφισβήτητος μετρ της διαδικασίας ο Ανδρέας Παπανδρέου. Στο ανδρεοπαπανδρεϊκό ιδίωμα λεγόταν «αναδόμηση». Ή «αλλαγή στην αλλαγή». Και με όρους πολιτικού μάρκετινγκ, πάντα έφερνε αποτελέσματα. Πλην της γλωσσοπλαστικής του μαεστρίας –μια και οι ευφημισμοί που επινοούσε για να χρυσώσει το χάπι της απομάκρυνσης από την κυβέρνηση στο εκάστοτε θύμα του έχουν αφήσει εποχή -, τα στατιστικά στοιχεία είναι ενδεικτικά. Τη δεύτερή του τετραετία έκανε επτά φορές ανασχηματισμό. Από το 1981 μέχρι το 1989 είχε χρησιμοποιήσει 132 βουλευτές και κάμποσους εξωκοινοβουλευτικούς σχηματίζοντας δεκαέξι διαφορετικές κυβερνήσεις. Το δε καλοκαίρι του 1985 άλλαξε δυο φορές τη σύνθεση της κυβέρνησης μέσα σε σαράντα μόλις μέρες.

Τελευταία Νέα