Η τέχνη των USB και των social media

Σύμφωνα με την ερμηνεία της Wikipedia, «υβρίδιο» είναι το αποτέλεσμα της διασταύρωσης δύο γενετικά ανόμοιων ατόμων, τα οποία εκφράζουν κάποιο κοινό χαρακτηριστικό με διαφορετικό τρόπο. Μια ανάλογη έκφραση κοινών χαρακτηριστικών μέσα από νέα εργαλεία αφήγησης και δημιουργίας επιχειρεί να παρουσιάσει μία σειρά έργων υπερσύγχρονης τέχνης στην έκθεση «Hybrids: στα όρια τέχνης και τεχνολογίας», την οποία φιλοξενεί η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση σε συνεργασία με τον αυστριακό οργανισμό Ars Electronica.

Η έκθεση προβάλλει 16 έργα από μια κατ’ εξοχήν διεθνή ομάδα καλλιτεχνών, στην οποία περιλαμβάνονται και οι Ελληνες Αφροδίτη Ψαρρά και Μαρίνος Κουτσομιχάλης καθώς και ο εγκατεστημένος στην Αθήνα βρετανός καλλιτέχνης Τζέιμς Μπριντλ. Σύμφωνα με την επιμελήτρια της έκθεσης Μανουέλα Ναβό, «στα “Υβρίδια” δίνεται έμφαση στη διέλευση των ορίων μεταξύ τέχνης και έρευνας, σε κοινωνική και πολιτική δέσμευση και ακτιβισμό, καθώς και σε αναγνωριστικές πτήσεις πάνω από σφαίρες της ποπ κουλτούρας».

Εργαλεία των καλλιτεχνών είναι ο κώδικας των προγραμματιστών ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι οθόνες plasma, οι συσκευές αποθήκευσης δεδομένων (USB), τα κοινωνικά δίκτυα του Internet, η επεξεργασία συλλογής στοιχείων από τράπεζες ηλεκτρονικών πληροφοριών. Και το καλλιτεχνικό έργο που παράγουν είναι αποτέλεσμα μιας έρευνας για τη νέα μορφοποίηση που παίρνει η ζωή μας, περιβεβλημένη από δίκτυα και άυλες σχέσεις επεσήμανε ο γενικός διευθυντής της Στέγης Χρήστος Καρράς.

Ως χρήστες των υπολογιστών δεν χειριζόμαστε πλέον μια μηχανή· είμαστε εμείς οι ίδιοι κόμβοι στο δίκτυο, υπογραμμίζουν τα «Υβρίδια» στον επισκέπτη – θεατή – χρήστη τους. Τα τιτιβίσματα στο twitter, ο όγκος ψηφιακών εικόνων και ήχων γίνεται μια σύνθεση πολλαπλών αντικατοπτρισμών σε ένα δωμάτιο με οθόνες – καθρέφτες, του οποίου η χωρικότητα αλλάζει με τους αλγόριθμους που χρησιμοποιούν για το έργο τους «Social Soul» το ζεύγος από το Λος Αντζελες Λόρεν ΜακΚάρθι και Κάιλ ΜακΝτόναλντ, προκαλώντας την αποεδαφοποίηση του θεατή και τη μετατόπισή του σε ένα περιβάλλον Matrix. Ενώ με το λογισμικό των χάκερ καλλιτεχνών Ντάνια Βασίλιεφ και Τζούλιαν Ολιβερ στο ηλεκτρονικό περίπτερο Newstweek μπορεί οποιοσδήποτε να απολαύσει την επεξεργασία των ειδήσεων, αλλά και να αναρωτηθεί για την παραποίηση στοιχείων από εισβολείς ή χειραγωγούς του Διαδικτύου.

Μια ποιητικότητα φλαμανδικής ζωγραφικής του 16ου αιώνα για το «ευ θνήσκειν» προσδίδει η Αλεξ Βέρχεστ στο τρίπτυχο έργο της με βιντεοπορτρέτα Temps Mort/Idle Times. Ο τίτλος (Νεκρός Καιρός) προέκυψε από τη διαρκή αίσθηση αδράνειας που έχει κανείς όταν χρησιμοποιεί (ή δεν χρησιμοποιεί) μια συσκευή συνδεδεμένη στο Ιντερνετ, όπως ένα smartphone ή ένα λάπτοπ.