Ο χώρος τής είναι οικείος. Και ο σκηνοθέτης επίσης. Ο λόγος για τη Λυδία Φωτοπούλου, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και τον σέρβο σκηνοθέτη Νικίτα Μιλιβόγεβιτς. Η ηθοποιός επιστρέφει στο ΚΘΒΕ οκτώ χρόνια μετά την τελευταία συνεργασία τους, για να ερμηνεύσει τον ρόλο της Μάνας Κουράγιο στο ομότιτλο –άνευ άλλων συστάσεων –έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Διπλή η επιστροφή καθώς και ο σκηνοθέτης επανακάμπτει στη δεύτερη κρατική σκηνή δεκατρία χρόνια μετά τον «Πλατόνοφ» του Τσέχοφ και τη «Φυγή» του Μπουλγκάκοφ που ανέβηκε το 2002. «Ηταν εξαιρετική η συνεργασία μας και στις δύο παραστάσεις. Είναι από τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύω πολύ ωραία» λέει η Λυδία Φωτοπούλου. «Μετά τη “Φυγή” και τον “Πλατόνοφ” συνεργαστήκαμε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών στη “Λουκρητία Βοργία” του Ουγκώ όπου μου έδωσε να παίξω έναν ανδρικό ρόλο, τον οποίο ευχαριστήθηκα πολύ. Και τώρα ήρθε η “Μάνα Κουράγιο”. Οπότε ένας λόγος που γύρισα στη Θεσσαλονίκη ύστερα από οκτώ χρόνια είναι και ο σκηνοθέτης». Μάνα τριών παιδιών από διαφορετικούς πατέρες, η Αννα Φίρλινγκ, γνωστή ως Μάνα Κουράγιο, είναι η απόλυτη αντιηρωίδα του Μπρεχτ. Μια δαιμόνια εμπόρισσα που κατά τη διάρκεια του τριακονταετούς πολέμου (1618-1648) αγωνίζεται για να επιβιώσει η ίδια και τα παιδιά της επιστρατεύοντας κάθε μέσο.

Ο ρόλος. «Δεν ξέρω τι μπορώ να πω για τη “Μάνα Κουράγιο” με δύο λόγια. Ο Μπρεχτ έχει γράψει έναν εξαιρετικό ρόλο για ένα αρνητικό πρόσωπο. Κι αυτό επειδή η Μάνα Κουράγιο είναι ένα άτομο σκληρό που έχει πολλά να αντιμετωπίσει και κυρίως την πραγματικότητα γύρω της. Είναι ένα άτομο το οποίο δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο από το να προσπαθήσει να επιβιώσει μαζί με τα παιδιά της, τα οποία τελικά τα χάνει όλα. Ζει από τον πόλεμο, αλλά και ο πόλεμος της τα παίρνει όλα. Το έργο θίγει το γεγονός ότι ο πόλεμος είναι ένα χρυσωρυχείο όπου τα μεγάλα μυαλά κάνουν πολέμους για να πλουτίσουν. Και αυτή η γυναίκα με ένα κάρο και τρία παιδιά, με την αντοχή και τη σκληρότητά της, προσπαθεί να αντεπεξέλθει. Ο,τι κάνει, καταλήγει να είναι ένα λάθος, γιατί είναι λάθος και η εποχή στην οποία ζει».

Αντιστοιχίες σήμερα. «Επειδή υπάρχει ακόμα πόλεμος σε αυτό τον πλανήτη –με κυρίαρχο παράδειγμα τη Συρία –οι αντιστοιχίες είναι πιο έντονες. Αλλά ακόμα και σε μια καθημερινή ζωή, ο άνθρωπος έχει μάθει να αντιγράφει. Σε μια εποχή που οι ισχυροί έχουν στο μυαλό τους μόνο το δικό τους κέρδος, ακόμα και αυτός που είναι από κάτω, ο τελευταίος άνθρωπος θα προσπαθήσει να επιβιώσει και εκείνος εις βάρος των άλλων, όπως κάνουν οι ισχυροί. Ετσι ο ισχυρός λέει θα πατήσω τον κόσμο και μετά ο κόσμος αυτό ξέρει και ο ένας πατάει τον άλλον».

Το Προσφυγικό. «Κάποια στιγμή η Μάνα Κουράγιο λέει “αν έβρισκα ένα μέρος όπου δεν πέφτουν πυροβολισμοί θα ήθελα να περάσω λίγα ήσυχα χρόνια με τα παιδιά μου, αυτά που μου έμειναν”. Αυτό δηλαδή είναι όλο το προσφυγικό μας θέμα. Οτι οι άνθρωποι φεύγουν για να βρουν ένα μέρος όπου δεν πέφτουν πυροβολισμοί. Το άλλο θέμα είναι ότι οι ισχυροί δεν είναι ηλίθιοι. Δεν κάνουν πόλεμο για τον Θεό και την πίστη ή για ό,τι είναι καλό και ωραίο όπως ισχυρίζονται. Κάνουν πόλεμο μόνο για να πλουτίσουν. Και ο Μπρεχτ τόσα χρόνια πριν είπε ακριβώς αυτό. Οτι δεν υπάρχει καμία ιδεολογία πίσω από κάθε πόλεμο, ο άνθρωπος είναι ένα ον που το μόνο που κοιτάζει είναι το συμφέρον του».

INFO

«Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της», σκηνοθεσία: Νικίτα Μιλιβόγεβιτς, σκηνογραφική επιμέλεια – κοστούμια: Κένι ΜακΛέλαν, ηχητικός σχεδιασμός – μουσική διδασκαλία: Νίκος Γαλενιανός, χορογραφίες: Αμάλια Μπένετ. Παίζουν: Λυδία Φωτοπούλου, Εμμανουέλα Μαγκώνη, Ορέστης Χαλκιάς, Εμμανουήλ Κοντός, Ελευθερία Αγγελίτσα, Στελλίνα Βογιατζή, Σοφία Καλεμκερίδου. Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (Εθνικής Αμύνης 2, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2315-200.200), Τετάρτη 18.00, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο 21.00, Κυριακή 19.00.