«Δεν είμαι υπέρ του διαχωρισμού Κράτους – Εκκλησίας στη συνταγματική του διάσταση». Και στις άλλες διαστάσεις, αυτές που αναγνωρίζουν οι φυσικές επιστήμες ή τις ακόμη περισσότερες που αναζητούν οι παραφυσικές; Σε αυτόν τον πολυδιάστατο κόσμο ο Κυριάκος Μητσοτάκης άφησε ανοικτή μια πολύ μικρή πόρτα –με τη μεταφυσική έννοια του όρου –για τη σχέση της Πολιτείας με την Εκκλησία. Και την άφησε σε ένα ναρκοπέδιο όπου πρόσφατα πάτησε και δεν γλίτωσε ένας υπουργός παιδείας, ενώ οι Καμμένοι την έχουν στημένη στη γωνία ως εγγυητές της θρησκευτικής συνέχειας του έθνους.
Δεν χρειαζόταν το βλοσυρό ύφος του Αρχιεπισκόπου για να θυμηθεί κανείς ότι η Εκκλησία είναι ένας θεσμός που δεν αγγίζεται. Το θύμισε η περιπέτεια Φίλη και πριν από αυτόν το είχαν θυμίσει διάφοροι ινστρούχτορες υποστηρίζοντας ότι οι αναρχικοί επιτρέπεται να καίνε τα πάντα, αλλά όχι και να πετάνε μολότοφ στη Μονή Πετράκη γιατί έτσι χάνουν την κοινωνία. Το θύμισε και ο φάκελος του Αρη Βελουχιώτη που άνοιξε ο υπουργός Τόσκας σαν να ήταν προσωπικό του κειμήλιο: «Εμείς να γδάρουμε τους παπάδες;».
Συμπέρασμα; Δεν είναι μόνο η εθνολαϊκιστική Δεξιά που εμφανίζεται ως προστάτιδα δύναμη των ρασοφόρων και του πολιτικού τους ρόλου. Είναι και οι οργισμένοι κουκουλοφόροι που μάλλον μεταμελήθηκαν για εκείνη τους την αμαρτία, αλλά και οι γενειοφόροι που πιθανότατα εκτός από αντάρτες ήταν και θεοσεβούμενοι άνθρωποι. Μόνο που τα επίδικα της πραγματικής ζωής είναι άλλα. Οπως κάποτε ήταν οι ταυτότητες, σήμερα είναι η βιοηθική –από την τεκνοποίηση ώς τη μεταμόσχευση των οργάνων. Κι εκεί η σύγκρουση με τους αντιδραστικούς της Εκκλησίας και τους προστάτες τους πρέπει να είναι τρισδιάστατη.