Είναι ο πλέον υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος που συλλαμβάνεται μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, το 1991. Και η σύλληψή του είχε κάτι από Σοβιετική Ενωση: πραγματοποιήθηκε μέσα στη νύχτα, Δευτέρα προς Τρίτη, από άνδρες της FSB –διαδόχου της KGB. Ο ρώσος υπουργός Οικονομίας Αλεξέι Ουλιουκάγεφ, διότι περί αυτού ο λόγος, κατηγορείται πως απέσπασε εκβιαστικά μίζα ύψους δύο εκατομμυρίων δολαρίων από τη Rosneft, τη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία της Ρωσίας, εγκρίνοντας ως αντάλλαγμα την εξαγορά της έκτης μεγαλύτερης πετρελαϊκής εταιρείας της χώρας, Bachneft, από αυτήν. Είναι όμως πράγματι η σύλληψή του ένα σημαντικό βήμα της Ρωσίας στο μέτωπο για την καταπολέμηση της διαφθοράς; Ή μήπως πρόκειται για ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών, ένα ακόμα επεισόδιο της μάχης που μαίνεται πίσω από κλειστές πόρτες ανάμεσα σε αντίπαλες φατρίες του Κρεμλίνου; Διότι ο 60χρονος Ουλιουκάγεφ, πρώην υποδιοικητής της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας και υπουργός από το 2013, θεωρούνταν ένας έγκυρος -και ακέραιος –φιλελεύθερος οικονομολόγος, υπέρμαχος των ιδιωτικοποιήσεων, πολέμιος της διαφθοράς. Και «απέναντί» του, στην κεφαλή της Rosneft, έχει τον πανίσχυρο όσο και σκληροπυρηνικό Ιγκόρ Σετσίν, πρώην πράκτορα της KGB και στενό συνεργάτη του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Η ρωσική κυβέρνηση αποφάσισε να πουλήσει το 50,1% της Bashneft τον Μάιο. Η προσφορά της Rosneft, ωστόσο, ενός κολοσσού που τελεί υπό κρατικό έλεγχο, καυτηριάστηκε τόσο από επιχειρηματίες όσο από την πιο φιλελεύθερη πτέρυγα της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του Ουλιουκάγεφ, που επέμεναν πως το κράτος δεν πρέπει να συμμετέχει στις ιδιωτικοποιήσεις. Οταν έκλεισαν τελικά οι προσφορές, τον περασμένο μήνα, η Rosneft κέρδισε προσφέροντας 5 δισ. δολάρια. Σύμφωνα όμως με την Επιτροπή Ερευνας, το βασικό ερευνητικό σώμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ο Ουλιουκάγεφ εκβίασε τη Rosneft προκειμένου να δώσει τη συγκατάθεσή του και «πιάστηκε στα πράσα να δέχεται μίζα». Η δωροληψία φέρεται ότι έγινε τη Δευτέρα. Αστυνομική πηγή μίλησε για μια επιχείρηση με τη συμμετοχή μυστικών αστυνομικών∙ προηγουμένως, είπε, οι ανακριτές είχαν εξασφαλίσει «αδιάσειστα στοιχεία», «προχωρώντας σε υποκλοπές των επικοινωνιών» τόσο του ίδιου του Ουλιουκάγεφ όσο και «συνεργατών του». Η Επιτροπή Ερευνας βεβαιώνει πως είχε αρχίσει να παρακολουθεί τον Ουλιουκάγεφ πριν από έναν χρόνο –χωρίς να εξηγεί το γιατί. Ανακριτές επιδοκίμασαν τη Rosneft για τη βοήθειά της.

«Είναι νύχτα, δεν ξέρω αν ο πρόεδρος έχει ενημερωθεί» δήλωσε σε πρώτο στάδιο ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πέσκοφ, όταν ρωτήθηκε για τη σύλληψη του υπουργού. Ο Πούτιν είχε ενημερωθεί για την υπόθεση όταν ξεκίνησε η έρευνα, δήλωσε σε δεύτερο στάδιο –για να ανακοινώσει ο ίδιος λίγες ώρες αργότερα, χθες το βράδυ, πως ο ρώσος πρόεδρος αποφάσισε την αποπομπή του υπουργού Οικονομίας, έχοντας πλέον χάσει την εμπιστοσύνη του σε αυτόν. «Οι κατηγορίες είναι σοβαρές. Μόνο ένα δικαστήριο μπορεί να βγάλει ετυμηγορία» δήλωσε επίσης ο Πέσκοφ προσυπογράφοντας την άποψη που είχε διατυπώσει και η Επιτροπή Ερευνας, πως η σύλληψη του Ουλιουκάγεφ δεν επηρεάζει τη συμφωνία εξαγοράς της Bashneft από τη Rosneft.

Ο Πέσκοφ χαρακτήρισε τη μάχη εναντίον της διαφθοράς στη Ρωσία «συστηματική και όχι επιλεκτική». Αρκετοί επικριτές του Κρεμλίνου, ωστόσο, όπως ο Αλεξέι Ναβάλνι, δηλώνουν πεπεισμένοι πως ισχύει ακριβώς το αντίθετο: «Φυσικά και δεν έχει καμία σχέση αυτή η υπόθεση με μια αληθινή μάχη εναντίον της διαφθοράς» δήλωσε ο Ναβάλνι. «Είναι σαφές πως μόνο ο Πούτιν μπορεί να αποφασίσει για κάτι όπως η εξαγορά της Bashneft από τη Rosneft. Η ιδέα πως ο Ουλιουκάγεφ ήταν σε θέση να εκβιάσει με κάποιο τρόπο τη Rosneft είναι παντελώς κωμική. Θεωρώ πως είναι ένα είδος ρωσικής ρουλέτας. Ολοι έχουν από έναν φάκελο για όλους, και ο Πούτιν αποφασίζει ποιος θα χτυπηθεί».

Σε κατ’ οίκον περιορισμό

Ρωσικό δικαστήριο διέταξε χθες να τεθεί ο πρώην υπουργός Οικονομίας της Ρωσίας Αλεξέι Ουλιουκάγεφ σε κατ’ οίκον περιορισμό για διάστημα δύο μηνών έως ότου ολοκληρωθεί η έρευνα. Ο ίδιος δηλώνει αθώος. Αν κριθεί ένοχος, κινδυνεύει με φυλάκιση έως και 15 χρόνων. Προσωρινός υπουργός Οικονομίας ανέλαβε ο μέχρι χθες υφυπουργός Γεβγκένι Γέλιν.