Κανείς δεν πίστευε ότι θα ήταν μια εύκολη συνάντηση. Και κανείς δεν έπεσε έξω. Το παραδέχθηκε εξάλλου και ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ – Βάλτερ Σταϊνμάγερ αφού νωρίτερα είχε ακούσει τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου να δηλώνει ότι η κυβέρνησή του «έχει βαρεθεί» από την υποτιμητική στάση που τηρεί η Ευρωπαϊκή Ενωση απέναντι στην Τουρκία στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν στην Αγκυρα οι δύο υπουργοί, ο Τσαβούσογλου είπε ακόμη ότι εναπόκειται στον λαό της χώρας του να αποφασίσει αν θα ισχύσει και πάλι η θανατική ποινή. Το μήνυμα επομένως ήταν ξεκάθαρο: το δημοψήφισμα που είχε προαναγγείλει ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν με ερώτημα την επαναφορά της θανατικής ποινής θα γίνει, παρά το γεγονός ότι μια τέτοια κίνηση είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Δεν χρειαζόταν αυτή η συνάντηση για να αντιληφθεί κανείς ότι οι δύο πλευρές απομακρύνονται όλο και περισσότερο. Η επίσκεψη Σταϊνμάγερ είχε ακριβώς τον αντίθετο σκοπό, την άμβλυνση των διαφορών και την έστω χλωμή αναθέρμανση του κλίματος. Φαίνεται όμως ότι η συναισθηματική απόσταση είναι μεγάλη. Ο τούρκος υπουργός ζητούσε την έκδοση στην Τουρκία κούρδων «τρομοκρατών» που ζουν στη Γερμανία και ο γερμανός ομόλογός του εξέφραζε την ανησυχία του για τις μαζικές συλλήψεις στην Τουρκία αλλά και τη στάση της τουρκικής κυβέρνησης απέναντι στα μέσα ενημέρωσης ειδικά μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του περασμένου Ιουλίου.

Ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών διαβεβαίωσε παράλληλα την Αγκυρα για την υποστήριξη του Βερολίνου στον αγώνα κατά της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος και του ΡΚΚ, ενώ καταδίκασε την απόπειρα πραξικοπήματος. Δήλωσε επίσης ότι είναι αντίθετος με τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Φαίνεται όμως ότι για την Αγκυρα όλα αυτά είναι πολύ λίγα. Οι αναλύσεις στον τουρκικό Τύπο αποτυπώνουν ανάγλυφα αυτό το πνεύμα αλλά και την αίσθηση στο εσωτερικό της χώρας ότι στο δίπολο Ευρώπη – Τουρκία ο ισχυρός πόλος είναι ο δεύτερος. «Σαν τον τρελό του χωριού που νομίζει ότι είναι ο τροχονόμος και δίνει οδηγίες στους οδηγούς χωρίς να τον παίρνει σοβαρά κανένας, έτσι και η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει χάσει την επιρροή της στην Τουρκία» γράφει στην τουρκική «Ντέιλι Νιουζ» ο αναλυτής Μουράτ Γετκίν.

Σύμφωνα με τον Γετκίν, το πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτής της πραγματικότητας ήταν η προειδοποίηση από τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς ότι αν η τουρκική κυβέρνηση δεν εγκαταλείψει το σχέδιό της για την επαναφορά της θανατικής ποινής, οι Βρυξέλλες θα επαναξιολογήσουν την αίτηση ένταξης της Αγκυρας στην ΕΕ και πιθανότατα θα επιβάλουν κυρώσεις. Η στάση της Τουρκίας αποτυπώθηκε στην επιθετική αντίδραση του Τσαβούτσογλου. Η οποία δεν διέφερε και πολύ από τη χθεσινή όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας δήλωσε ότι η κυβέρνησή του «έχει βαρεθεί» και ότι ο τουρκικός λαός ζητάει πια να αποσυρθεί η Αγκυρα από τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

«Αν μας θέλετε, πάρτε μας όπως είμαστε»

Η συνάντηση Τσαβούσογλου – Σταϊνμάγερ ήταν άλλη μια απόδειξη του γεγονότος ότι η ευρωπαϊκή προοπτική δεν περιλαμβάνεται πια στον ιστορικό ορίζοντα της Τουρκίας. Το ευρωπαϊκό σχέδιο έχει στην ουσία εγκαταλειφθεί ή αλλάζει πλέον μορφή – θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στη φράση «αν μας θέλετε, πάρτε μας όπως είμαστε». Η εναρμόνιση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο που απαιτεί η ΕΕ για να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις, θεωρείται πλέον από την Αγκυρα πλήγμα της εθνική της κυριαρχία. Και πώς αντιδρά η Ευρώπη; Οπως δήλώσε χθες ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, «ο τουρκικός λαός θα αποφασίσει εάν θα συνεχιστούν οι συνομιλίες για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις».