Ηταν η τελευταία ευκαιρία για τον απερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα να συναντήσει τους ευρωπαίους ηγέτες. Αυτοί ανησυχούν για την αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο και αγωνιούν για την επόμενη ημέρα των ευρωατλαντικών σχέσεων μετά εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Ομπάμα κατά την τελευταία του συνέντευξη Τύπου στην Ευρώπη διαβεβαίωσε ότι το ΝΑΤΟ θα παραμείνει σταθερός και σημαντικός παράγων για την ασφάλεια των ΗΠΑ. Προειδοποίησε ωστόσο και τον διάδοχό του να μην προχωρήσει σε συμφωνίες με τον Πούτιν «εις βάρος άλλων χωρών». Προειδοποίηση που ελάχιστα καθησυχαστικά ακούγεται στα αφτιά των Ευρωπαίων.

Η Ανγκελα Μέρκελ αξιοποίησε την ευκαιρία της τελευταίας επίσκεψης Ομπάμα για να καλέσει στο Βερολίνο και τους ηγέτες της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, της Βρετανίας Τερίζα Μέι, της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι, της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι για μια μίνι ευρωαμερικανική Σύνοδο Κορυφής. Καθένας από αυτούς τους ευρωπαίους ηγέτες έχει τα δικά του ιδιαίτερα προβλήματα και τις αδυναμίες του με κοινό παρονομαστή την πολιτική ρευστότητα στις χώρες τους –πλην του Ραχόι που βγήκε από αυτή νικητής και επιβραβεύτηκε με την πρόσκληση από τη Μέρκελ να συμμετάσχει στη συνάντηση των ισχυρών της Ευρώπης με τον απερχόμενο αμερικανό πρόεδρο.

Η Μέρκελ βρίσκεται μπροστά σε μια νέα τετραετία στην καγκελαρία. Αύριο αναμένεται να ανακοινώσει την υποψηφιότητά της για να οδηγήσει τη Χριστιανική Ενωση στις εκλογές του 2017. Εκλογική υποστήριξη έχει ήδη από τον Ομπάμα, που δεν έκρυψε την προτίμησή του. «Αν ψήφιζα στη Γερμανία θα τη στήριζα» είπε. Το ρολόι της παγκοσμιοποίησης δεν γυρίζει πίσω, λένε Ομπάμα και Μέρκελ.

Η συνάντηση των έξι στο Βερολίνο ήταν και η συμβολική επιβεβαίωση του ηγετικού ρόλου που αναλαμβάνει πλέον η Ανγκελα Μέρκελ μετά την αποχώρηση του Ομπάμα στην προάσπιση των βασικών αξιών του δυτικού κόσμου –δημοκρατία, ελευθερία, σεβασμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων –κόντρα στο τσουνάμι του λαϊκισμού, ρατσισμού και εθνικισμού.

Ο χρόνος μετρά αντίστροφα για το Brexit, που επέβαλε και τη χωριστή συνάντηση της γερμανίδας καγκελαρίου με τη βρετανίδας πρωθυπουργό. «Μέχρι τον Μάρτιο θα ενεργοποιηθεί το άρθρο 50 για μια συντεταγμένη διαδικασία εξόδου από την ΕΕ» είπε η Μέι. «Καταγράφουμε και αποδεχόμαστε ότι η Βρετανία θα ζητήσει επισήμως την έναρξη των διαπραγματεύσεων εξόδου» είπε η Μέρκελ, προσπαθώντας να διασκεδάσει την εντύπωση ότι διαπραγματεύεται χωριστά με τη Βρετανία.

Συρία, διεθνής τρομοκρατία, ουκρανική κρίση, αλλά και ευρωατλαντικές οικονομικές σχέσεις με την εμπορική συμφωνία ΤΤΙΡ μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ που μπήκε στον πάγο, ήταν τα θέματα της συνάντησης του Βερολίνου. Οι έξι ηγέτες αποφάσισαν να μην προχωρήσουν σε κυρώσεις κατά της Ρωσίας σε συνδυασμό με τις επιχειρήσεις στη Συρία, εξήγησε η Μέρκελ. Αλλά οι κυρώσεις στη Ρωσία για την Ουκρανία διατηρούνται, πρόσθεσε η Μέρκελ όσο δεν εφαρμόζεται η συμφωνία του Μινσκ για την Ανατολική Ουκρανία. Οι κυρώσεις λήγουν στο τέλος του χρόνου, αλλά «με τα σημερινά δεδομένα δεν φαίνεται επαρκής πρόοδος» είπε η Μέρκελ.

Ελληνικό χρέος. Η Ελλάδα και το ζήτημα του χρέους επισήμως απουσίαζαν από τις διαβουλεύσεις του Βερολίνου. «Σας παραπέμπω στη συνέντευξη Τύπου Ομπάμα – Μέρκελ» απάντησε χθες η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος Ουλρίκε Ντέμερ στην ερώτηση αν συζητήθηκε το θέμα του ελληνικού χρέους.

Δεδομένου πως ο αμερικανός πρόεδρος είχε αναγγείλει στην Αθήνα ότι θα θέσει το ζήτημα στην καγκελάριο, ενδεχομένως να το συζήτησαν στην κατ’ ιδίαν συνάντησή τους την Πέμπτη στην καγκελαρία. Ωστόσο, οι προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί στην Αθήνα για τις πιέσεις που θα ασκήσει ο Ομπάμα στη Μέρκελ ήταν υπερβολικές και βρίσκονταν σε πλήρη αναντιστοιχία με τις πραγματικές δυνατότητες του απερχόμενου αμερικανού προέδρου να επηρεάσει τη γραμμή που ακολουθεί το Βερολίνο. Το «δόγμα Σόιμπλε», όπως έγραψε η «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ», εκφράστηκε με την προειδοποίηση του γερμανού υπουργού Οικονομικών μέσω της «Πασάουερ Νόιε Πρέσε» ότι «προσφέρει κακή υπηρεσία» όποιος ζητά κούρεμα του ελληνικού χρέους διότι μειώνει τα κίνητρα για μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η ελληνική οικονομία προκειμένου να γίνει ανταγωνιστικότερη.

Η καγκελάριος, διά του εκπροσώπου της Ζάιμπερτ είχε παραπέμψει την Τετάρτη στον «σαφή οδικό χάρτη» που συμφωνήθηκε στο Eurogroup του Μαΐου και περιλαμβάνει τα «βραχυπρόθεσμα μέτρα μάνατζμεντ» του ελληνικού χρέους από τον πρόεδρο του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ –για το θέμα αυτό έχει ενισχυθεί η υπηρεσία του με πρόσθετο προσωπικό –και τα «μεσομακροπρόθεσμα μέτρα μετά το 2018». Το σαφές μήνυμα του Βερολίνου είναι ότι δεν θα αλλάξει τη θέση του για το ελληνικό ζήτημα ούτε με την επίσκεψη Ομπάμα ούτε με τη νέα κυβέρνηση Τραμπ.