Οι ηγέτες των χωρών της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού απηύθυναν την Παρασκευή έκκληση να μην γενικευθεί το κύμα προστατευτισμού το οποίο σαρώνει την Αμερική, ειδικά μετά την επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ.

«Στις ΗΠΑ και στην Βρετανία (σ.σ. μετά τη νίκη του Brexit) ο προστατευτισμός οδεύει να επιβληθεί (…) Είναι ουσιώδες το παγκόσμιο εμπόριο να αναπτυχθεί εκ νέου και πρέπει να νικήσουμε τον προστατευτισμό», δήλωσε ο Πέντρο Πάμπλο Κουτσίνσκι, πρόεδρος του Περού, ανοίγοντας στη Λίμα την ετήσια σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού (APEC).

«Οποιος θέλει να προωθήσει τον προστατευτισμό θα έπρεπε να ξαναδιαβάσει την οικονομική ιστορία των ετών της δεκαετίας του ’30», συμπλήρωσε ο ίδιος.

Ο Ντόναλντ Τραμπ οικειοποιήθηκε την οργή μεγάλου μέρους του εκλογικού σώματος στις ΗΠΑ που αντιμετωπίζει με οργή τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, υποσχόμενος στροφή στον προστατευτισμό για την προστασία των θέσεων εργασίας στην Αμερική και από τον ανταγωνισμό της Κίνας ή του Μεξικού.

Ο μεγιστάνας των ακινήτων επέκρινε, ειδικά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του, ως «φρικτή» τη Σύμπραξη των Χωρών του Ειρηνικού (TPP), η οποία συνήφθη το 2015, με την σθεναρή υποστήριξη της κυβέρνησης του Μπαράκ Ομπάμα, αλλά η κύρωσή της από την Ουάσινγκτον φαντάζει πλέον απίθανη.

Ο Ομπάμα, ο οποίος θα εγκαταλείψει την εξουσία την 20ή Ιανουαρίου, αποχαιρέτησε την Παρασκευή τους ευρωπαίους ηγέτες και αναχώρησε για τη Λίμα, για να συμμετάσχει στη σύνοδο του APEC.

Πρωταγωνιστής ένας απών: Ο Ντόναλντ Τραμπ

Αλλά είναι ο μεγάλος απών, ο Ντόναλντ Τραμπ, αυτός που συγκεντρώνει την μεγαλύτερη προσοχή και προκαλεί την ανησυχία των περισσότερων εκ των ηγετών των 21 χωρών μελών αυτού του οργανισμού—στις οποίες αντιστοιχεί το 60% του παγκόσμιου εμπορίου και το 40% του πληθυσμού της υφηλίου.

Οι χώρες Ασίας-Ειρηνικού μέχρι σήμερα θεωρούνται οι πιο ωφελημένες της παγκοσμιοποίησης και φοβούνται ότι η αναπτυξιακή πορεία τους θα ανακοπεί.

Η ατμόσφαιρα ήταν βαριά στη σύνοδο, όπου οι υπουργοί των χωρών μελών του APEC εξέφρασαν πίσω από τις κλειστές πόρτες τις έντονες ανησυχίες τους για τη διαφαινόμενη άνοδο του προστατευτισμού από πλευράς των ΗΠΑ, σύμφωνα με έναν από τους συμμετέχοντες.

Κατά την πηγή αυτή, η οποία ζήτησε να μην κατονομαστεί, ο αντιπρόσωπος των ΗΠΑ για το διεθνές εμπόριο, Μάικλ Φρόμαν, εμφανίστηκε καθησυχαστικός, διαβεβαιώνοντας τους συνομιλητές του ότι τα βασικά συμφέροντα της χώρας του δεν μεταβάλλονται ούτε επηρεάζονται από την εναλλαγή των κυβερνήσεων.

Εξέλιξη που σε κάποιους φαντάζει ιστορική ειρωνεία είναι το ότι η εκλογή του Τραμπ καθιστά την Κίνα ηγετική δύναμη στην προώθηση του ελεύθερου εμπορίου σε διεθνές επίπεδο. Ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ έφθασε στη Λίμα με γερά χαρτιά στα χέρια του, με στόχο να καλύψει το κενό που αναμένεται να δημιουργηθεί από την πολιτική στροφή της Ουάσιγκτον.

Το Πεκίνο αφέθηκε στο περιθώριο της TPP, που υπέγραψαν το 2015 συνολικά 12 κράτη (οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Ιαπωνία, το Μεξικό, το Μπρουνέι, η Χιλή, η Μαλαισία, η Νέα Ζηλανδία, η Σιγκαπούρη, το Βιετνάμ και το Περού).

Πλέον, «δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι εάν η TPP αποτύχει, θα πρόκειται περί τεράστιας νίκης για την Κίνα, από πολιτική και οικονομική άποψη», τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μπράιαν Τζάκσον, επικεφαλής οικονομολόγος για την Κίνα της εταιρείας συμβούλων IHS Global Insight.

«Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η Κίνα θα εργαστεί με σθένος για την υπογραφή περιφερειακών εμπορικών συμφωνιών για να εξασφαλίσει ότι θα διατηρήσει ανταγωνιστική πρόσβαση στις αγορές» των κρατών της περιοχής, εξήγησε ο ίδιος.

«Θα έκανε το ίδιο ακόμη κι αν η TPP εγκρινόταν. Αλλά εάν αποτύχει, αυτό θα ενισχύσει σημαντικά τη διαπραγματευτική της θέση», καθώς αυτή είναι μια «από τις βασικές εναλλακτικές πηγές αγαθών», συμπλήρωσε ο αναλυτής.

Περισσότερες ερωτήσεις από ό,τι απαντήσεις

Το Πεκίνο αναμένεται να επωφεληθεί, μεταβάλλοντας το τοπίο των οικονομικών συναλλαγών στην Ασία, και προωθώντας δικές του εμπορικές συμφωνίες, κυρίως τη Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών Ασίας-Ειρηνικού (FTAAP), στην οποία η Κίνα ευελπιστεί ότι θα ενταχθούν οι 21 χώρες-μέλη του APEC.

Η Κίνα προωθεί επίσης τη λεγόμενη Περιφερειακή Συνεκτική Οικονομική Εταιρική Σχέση (Regional Comprehensive Economic Partnership, RCEP), σχέδιο συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στις χώρες της Ενωσης Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN), την Αυστραλία, την Κίνα και την Ινδία, αλλά όχι τις ΗΠΑ.

«Το σχέδιο της RCEP είναι μια πιθανή ασιατική εναλλακτική της TPP», σύμφωνα με τον Μαρσέλ Τιελάν της Capital Economics.

«Προς το παρόν, είναι η αβεβαιότητα αυτή που κυριαρχεί. Υπάρχουν περισσότερες ερωτήσεις από ό,τι απαντήσεις», υπογράμμισε ο Κάρλος Μαλαμούδ, καθηγητής στο Institut Elcano της Μαδρίτης.

«Η επιχειρηματολογία εναντίον του ελεύθερου εμπορίου ήταν για εσωτερική προεκλογική χρήση», καθώς «το βέβαιο είναι ότι η οικονομία των ΗΠΑ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το εξωτερικό», υπογράμμισε ο ίδιος.

Ο Τραμπ, κατά τον Μαλαμούδ, δεν μοιάζει ακόμη να έχει συνειδητοποιήσει «τους κινδύνους και τα κόστη που θα είχε για τους αμερικανούς εργαζόμενους η αύξηση, για παράδειγμα, των δασμών για την εισαγωγή ορισμένων προϊόντων», αλλά αυτό θα συμβεί.

Διότι «σε περίπτωση εμπορικού πολέμου ανάμεσα στις δύο χώρες, η καθεμιά έχει πολλά να χάσει», συνέχισε ο ειδικός. «Αν οι ΗΠΑ γυρίσουν την πλάτη στη Λατινική Αμερική, είναι η Κίνα αυτή που θα δρέψει τα κέρδη», συμπλήρωσε.