Καμιά χώρα στον κόσμο και κανένα ευρωπαϊκό κράτος, όσο μεγάλο και αν είναι, δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μόνο του την πρωτοφανή αυτή προσφυγική κρίση. Γι’ αυτό και το μήνυμα της Επιτροπής Γιούνκερ, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντά της, προτού καν κορυφωθεί το φαινόμενο αυτό, ήταν ότι πρέπει να δώσουμε μια κοινή, συλλογική, ευρωπαϊκή απάντηση.
Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η Ελλάδα βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της προσφυγικής κρίσης. Μέσα σε εξαιρετικά δύσκολες και πιεστικές συνθήκες, ο ελληνικός λαός, και ειδικά οι κάτοικοι των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, συνεχίζουν να καταβάλλουν αξιοθαύμαστες προσπάθειες αποδεικνύοντας την ανθρωπιά και τις αντοχές τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στάθηκε στο πλευρό της Ελλάδας από την πρώτη στιγμή, δείχνοντας αλληλεγγύη και παρέχοντας οικονομική, ανθρωπιστική και τεχνική βοήθεια. Πρέπει βέβαια να γίνουν περισσότερα, τα αποτελέσματα όμως της κοινής ευρωπαϊκής απάντησης αρχίζουν να γίνονται ορατά.
Η Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας αποτελεί βασικό κομμάτι της συλλογικής ευρωπαϊκής απάντησης απέναντι στην προσφυγική κρίση.
Η συνεργασία μας με την Τουρκία κατάφερε να βάλει τέλος στον άδικο χαμό χιλιάδων ανθρώπινων ζωών στα νερά του Αιγαίου. Η Ευρώπη δημιούργησε ασφαλείς και νόμιμες οδούς για την επανεγκατάσταση σύρων προσφύγων απευθείας από την Τουρκία προς διάφορα κράτη-μέλη.
Ταυτόχρονα η κατάσταση στην Ελλάδα έγινε, πλέον, περισσότερο διαχειρίσιμη, και αυτό οφείλεται, κυρίως, στη Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας. Η Δήλωση λειτουργεί και έχει απτά, αναμφισβήτητα, αποτελέσματα. Πέρυσι τον Οκτώβριο έφθαναν στην Ελλάδα 10.000 άτομα σε μία μόνο ημέρα, αλλά μετά τον Μάρτιο, όταν τέθηκε σε εφαρμογή η Δήλωση, οι αφίξεις δεν ξεπερνούν τις 100 την ημέρα.
Γνωρίζω ότι η κατάσταση στα νησιά δεν είναι εύκολη. Οι επιστροφές καθυστέρησαν πολύ να ξεκινήσουν και εύλογα δοκιμάζονται οι αντοχές των κατοίκων, των τοπικών κοινωνιών αλλά και των μεταναστών. Τα νησιά είναι υπερπλήρη καθώς, στο πλαίσιο εφαρμογής της Δήλωσης, η μεταφορά μεταναστών στην ηπειρωτική χώρα συνεπάγεται για την Ελλάδα τη μη δυνατότητα επιστροφής τους στην Τουρκία.
Η κατάσταση όμως θα βελτιωθεί. Οι ελληνικές Αρχές καταβάλλουν προσπάθειες για την επιτάχυνση της επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου, που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την εξομάλυνση της κατάστασης. Η Υπηρεσία Ασύλου ενισχύεται, τα κράτη-μέλη της ΕΕ αυξάνουν τον αριθμό των εμπειρογνωμόνων που αποστέλλουν στα νησιά, ενώ ταυτόχρονα πολλαπλασιάζονται οι επιχειρήσεις επιστροφής.
Η συνεργασία της Ευρώπης με την Τουρκία μειώνει σημαντικά την πίεση που δέχεται η Ελλάδα και μεσοπρόθεσμα τα ελληνικά νησιά, και γι’ αυτό πρέπει να συνεχιστεί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το πρόβλημα έχει λυθεί στο σύνολό του.
Σε στιγμές κρίσης, αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι δεν είναι μόνο οι θεμελιώδεις αξίες μας που τίθενται σε αμφισβήτηση, αλλά κάτι ακόμα πιο σπουδαίο, η ίδια μας η ταυτότητα και το ποιοι είμαστε. Η παροχή προστασίας και βοήθειας προς τους πρόσφυγες δεν σημαίνει απλά ότι η Ευρώπη ανταποκρίνεται σε όσα προβλέπονται στα εθνικά Συντάγματα και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Σημαίνει ότι η Ευρώπη ανταποκρίνεται στις ιστορικές της ευθύνες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει τον ελληνικό λαό και τους κατοίκους των ελληνικών νησιών που πρωτοστατούν στην προσπάθεια αυτή, ενώ όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να συμβάλουν για να παραμείνει η Ευρώπη μια Ενωση αλληλεγγύης. Και για εμένα, ως Ελληνα, η στήριξη και η βοήθεια στην πατρίδα μου είναι αυτονόητες.
Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος είναι επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας της Ευρωπαϊκής Ενωσης
