Πολιτικά, το 2016 είναι η χρονιά του ζην επικινδύνως. Οι ανατροπές είναι απανωτές. Από το Brexit πήγαμε στον Ντόναλντ Τραμπ και, πριν πάρουμε ανάσα, ήρθε η έκπληξη στις προκριματικές της γαλλικής Δεξιάς με την επικράτηση του Φρανσουά Φιγιόν που, μέχρι εκείνο το σημείο, εθεωρείτο, το πολύ, ο τρίτος άνθρωπος. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο χρόνος κλείνει με το δημοψήφισμα στην Ιταλία που θα αφορούσε τη συνταγματική αναθεώρηση αν το πραγματικό διακύβευμα δεν ήταν η πολιτική τύχη του Ματέο Ρέντσι. Τα σπουδαία στον Τίβερη αναμένονται στις 4 Δεκεμβρίου.
Οι γενικεύσεις είναι επικίνδυνες. Παρ’ όλ’ αυτά, υπάρχει μια κοινή συνισταμένη. Οι δημοσκοπήσεις δεν μπορούν να «πιάσουν» την αντιδραστική ψήφο πριν αυτή εκδηλωθεί στην κάλπη. Στη Βρετανία και στις ΗΠΑ έχουμε απόρριψη του κατεστημένου. Στη Γαλλία οι συντηρητικοί ψηφοφόροι επιλέγουν την ατζέντα του Σαρκοζί στο πρόσωπο του Φρανσουά Φιγιόν –δηλαδή πριμοδοτούν ένα λιγότερο φθαρμένο πρόσωπο. Τα πράγματα είναι οξυμμένα στην Ιταλία όπου τα τρία μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης –Γκρίλο, Μπερλουσκόνι και Λέγκα του Βορρά –είναι υπέρ της εξόδου από το ευρώ. Tο ανησυχητικό είναι ότι η Ιταλία είναι η μόνη χώρα που θα είχε οικονομικά οφέλη εκτός ευρωζώνης.
Το συμπέρασμα είναι ότι οι ψηφοφόροι καταψηφίζουν για να γυρίσουν σελίδα. Και το ερώτημα είναι διπλό: Ποια θα είναι η θέση της Ελλάδας μέσα στο διεθνές περιβάλλον που διαμορφώνεται γρήγορα; Πώς θα εκφραστεί ο άνεμος της ανατροπής στο ελληνικό πολιτικό τοπίο –έστω κι αν οι κυβερνώντες, τυπικά, δεν είναι υποχρεωμένοι να πάνε σε εκλογές πριν από το 2019;
