Το 2004, το Κυπριακό ήταν ώριμο να λυθεί. Τελικά, όμως, ο ελληνικός εθνικισμός συνάντησε ένα παλαιό δόγμα της ελληνικής διπλωματίας: «Ασ’ το για αύριο» –και το σχέδιο Ανάν δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Αρνητικός πρωταγωνιστής των εξελίξεων ήταν τότε ο πρόεδρος της Κύπρου Τάσσος Παπαδόπουλος. Δεινός χειριστής της συγκίνησης ως μεγέθους που διαμορφώνει πολιτικές νοοτροπίες, έκλαψε και διακήρυξε την εθνική υπερηφάνεια λέγοντας την ιστορική φράση: «Παρέλαβα κράτος, δεν θα παραδώσω κοινότητα». Οι απορριπτικοί επικράτησαν και στο ΑΚΕΛ και ο ελληνικός εθνικισμός (επιθετικός ή και υπνώττων), που δεν ήθελε διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και επιθυμούσε τα τουρκικά στρατεύματα να αποχωρήσουν αμέσως, είπε το «υπερήφανον Οχι». Ενα ακόμα βήμα προς τη διχοτόμηση είχε γίνει.
Δώδεκα χρόνια μετά, οι σημερινοί ηγέτες Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί σκέφτηκαν ότι εκείνη ήταν μια ευκαιρία που χάθηκε. Οτι αν είχε επιτευχθεί συμφωνία το 2004, σήμερα θα έκλειναν δύο χρόνια χωρίς τούρκους στρατιώτες στην Κύπρο. Και ότι οι δύο κοινότητες μπορούν να τα βρουν μόνες τους, χωρίς τον πέλεκυν του εθνικισμού και τα συχνά εμπόδια των εγγυητριών δυνάμεων.
Αλλά, όπως φάνηκε μεσούσης της διαπραγμάτευσης, η ελληνική πλευρά θυμήθηκε τις εγγυήσεις. Η τουρκική απάντησε φέρνοντας εμπόδια στη διευθέτηση του εδαφικού, ιδίως στην επιστροφή της Μόρφου (που προβλεπόταν το 2004) –και ακόμα μία φορά η διαπραγμάτευση τινάχθηκε στον αέρα. Και τώρα;
Τώρα, πίσω στην αρχή. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης, στο διάγγελμά του, ευχαρίστησε τον έλληνα Πρωθυπουργό. Ο Αλέξης Τσίπρας, όμως, ακόμα κι αν υποτεθεί ότι θέλει να τον στηρίξει, είναι πολύ μόνος στο κόμμα του. Η ΝΔ (που επιτέλους υπερέβη την παράδοση της υπεκφυγής, την οποία δημιούργησε ο Κώστας Καραμανλής το 2004, και κάνει λόγο στην ανακοίνωση που εξέδωσε χθες για απαλλαγή από «παρωχημένες λογικές εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων»), ωστόσο, μπορεί να αποβεί ουσιαστικό στήριγμα του προέδρου Αναστασιάδη. Το ίδιο και Το Ποτάμι το οποίο από νωρίς προηγήθηκε με μια πολύ τολμηρή ανακοίνωση. (Για την ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ, αφήστε το καλύτερα).
Διότι, κατά τα άλλα, οι δυνάμεις του εθνικισμού διεκδικούν το πάνω χέρι και στην Κύπρο. Αλλά είναι καιρός η Κύπρος να πάρει τον δρόμο της χωρίς να την επηρεάζει η ελληνική ή η τουρκική μελαγχολία. «Τ’ άδειο μας πρόσωπο (που) η Κύπρος το πληρώνει» όπως έλεγε ο Σαββόπουλος, δεν γίνεται να δεσμεύει έναν λαό ουσιαστικά ανοιχτό και προοδευτικό.
