Κι όμως δεν είναι μια απλή δερματοπάθεια

Δέκα έως 12 μορφές, 50 γονίδια, δεκάδες συννοσηρότητες: η ψωρίαση δεν είναι ενιαία ασθένεια ούτε ένα απλό αισθητικό, δερματικό πρόβλημα, αλλά σοβαρή πάθηση και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι έχει προσβάλει τουλάχιστον 100 εκατ. ανθρώπους παγκοσμίως, περισσότεροι από έξι στους δέκα δηλώνουν ότι επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία τους, ένας στους πέντε εκδηλώνει κατάθλιψη εξαιτίας της και το 10% έχει βαριά κατάθλιψη, συχνά με αυτοκτονικό ιδεασμό.

Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι πάσχει 2% – 2,5% του γενικού πληθυσμού, αλλά ένας στους τρεις ασθενείς δεν απευθύνεται ποτέ στον γιατρό, συχνά διότι ντρέπεται να μιλήσει για την πάθηση ή επειδή θέλει να την κρύψει από το περιβάλλον του.

Οπως εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής Δερματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Γ. Σταυρόπουλος, υπεύθυνος του Ιατρείου Αυτοάνοσων Δερματικών Νοσημάτων του Νοσοκομείου Ανδρέας Συγγρός, όλες οι μορφές της ψωρίασης είναι αυτοάνοσες, δηλαδή προκαλούνται από υπερλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Εκδηλώνονται όμως με διαφορετικό τρόπο, ενώ άλλες είναι γενικευμένες και άλλες τοπικές.

Από τα σχεδόν 50 γονίδια που έχουν συσχετισθεί με αυτήν, δύο – τρία είναι πιο καθοριστικά όσον αφορά τη βαρύτητα της δερματοπάθειας, την ηλικία εκδήλωσης και το αν θα εκδηλώσει ο ασθενής και ψωριασική αρθρίτιδα.

Πέραν αυτών, η ψωρίαση συχνά συνυπάρχει με πολλά άλλα νοσήματα όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, το μεταβολικό σύνδρομο, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, άλλα αυτοάνοσα νοσήματα κ.λπ. Γι’ αυτό «θεωρείται πλέον συστηματική φλεγμονώδης ανοσολογική οντότητα» υπογραμμίζει ο δρ Σταυρόπουλος.

Οι βασικές μορφές

Η πιο συχνή μορφή ψωρίασης είναι η κατά πλάκας που προσβάλλει το 80% των ασθενών. Χαρακτηρίζεται από πλάκες που προκαλούν ήπιο κνησμό και έχουν παχιά, αργυρόχροα λέπια. Συνήθως εκδηλώνεται στους αγκώνες, στα γόνατα ή/και στο κεφάλι.

Αλλες βασικές μορφές είναι:

– Η σταγονοειδής ψωρίαση (10% των κρουσμάτων). Είναι πιο συνηθισμένη στα παιδιά και στους νεαρούς ενηλίκους. Συχνά εκδηλώνεται έπειτα από φαρυγγοαμυγδαλίτιδα. Οι πλάκες της είναι σαν σταγόνες και διάχυτες.

– Η φλυκταινώδης ψωρίαση. Χαρακτηρίζεται από τον σχηματισμό επαρμάτων στο δέρμα με πύον (φλύκταινες). Μπορεί να εντοπίζεται στις παλάμες και στα πέλματα ή να είναι γενικευμένη, οπότε πρέπει να ελέγχεται αμέσως από δερματολόγο.

– Η ερυθροδερμική. Προκαλεί κοκκίνισμα σε όλο το δέρμα και μπορεί να συνοδεύεται από πυρετό και κακουχία. Σε αυτή την περίπτωση, ο ασθενής πρέπει να απευθύνεται αμέσως σε γιατρό, γιατί υπάρχει άμεσος κίνδυνος επιπλοκών. Οι ασθενείς συνήθως νοσηλεύονται στο νοσοκομείο.

Το 10% – 30% των πασχόντων από ψωρίαση, κυρίως στις ηλικίες άνω των 40 ετών, εκδηλώνουν και ψωριασική αρθρίτιδα, δηλαδή φλεγμονή σε επιλεγμένες αρθρώσεις.

Αιτίες και εκλυτικοί παράγοντες

«Τα ακριβή αίτια της ψωρίασης δεν είναι γνωστά, αλλά αυτό που ξέρουμε είναι ότι εμπλέκονται μηχανισμοί αυτοανοσίας και αυτοφλεγμονής» λέει ο δρ Σταυρόπουλος. «Για λόγους που ακόμα δεν έχουν εξακριβωθεί, το ανοσοποιητικό αρχίζει να υπερπαράγει μία σειρά από ουσίες που λέγονται κυτταροκίνες και οι οποίες επιταχύνουν τον ρυθμό ωρίμασης των κυττάρων της επιδερμίδας. Ετσι, αντί τα κύτταρα της επιδερμίδας να κάνουν κύκλο ζωής 26 ημερών, κάνουν κύκλο έξι ημερών, με συνέπεια να δημιουργούνται οι χαρακτηριστικές πλάκες που καλύπτονται από αργυρόχρωα τμήματα, τα γνωστά ως λέπια».

Τη διαδικασία αυτή μπορεί να πυροδοτήσουν εκλυτικοί παράγοντες. Τέτοιοι είναι:

– Ορισμένα φάρμακα. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν το λίθιο (αντιψυχωσικό) και δύο οικογένειες φαρμάκων για την υπέρταση (βήτα-αναστολείς, α-ΜΕΑ).

– Το στρες και ιδίως τα ιδιαίτερα στρεσογόνα γεγονότα (π.χ. πένθος, διαζύγιο, ανεργία, πτώχευση). Εβδομάδες ή και μήνες αργότερα μπορεί να εμφανιστεί ψωρίαση.

– Το κάπνισμα. Εχει ενοχοποιηθεί για εμφάνιση ή επιδείνωση της φλυκταινώδους ψωρίασης, που παρατηρείται στους καπνιστές και κυρίως στις γυναίκες.

– Οι λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο. Μπορεί να οδηγήσουν στη σταγονοειδή ψωρίαση. «Συχνά λέμε στους ασθενείς αυτούς να αφαιρέσουν τις αμυγδαλές τους» λέει ο δρ Σταυρόπουλος.