Μην πυροβολείτε τα εμβόλια, σώζουν εκατομμύρια ζωές

Εκατόμβη νεκρών έχει κάθε χρόνο η Ευρώπη από γρίπη, καθώς αρρωσταίνουν έως 50 εκατ. άνθρωποι και 15.000 – 70.000 χάνουν τη ζωή τους, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών (ECDC).

Η κατάσταση αυτή μόνο τυχαία δεν είναι, δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι επιμένουν να μην κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο μειώνει κατά το ήμισυ τον κίνδυνο σοβαρής γρίπης, πνευμονίας και νοσηλείας εξαιτίας τους.

«Κάθε ζωή που χάνεται είναι μοναδική, πόσω μάλλον όταν μιλάμε για απώλειες που θα μπορούσαν σε μεγάλο βαθμό να αποφευχθούν με κάτι τόσο απλό και ασφαλές όπως τα εμβόλια της γρίπης και της πνευμονίας» λέει ο Αθανάσιος Τσακρής, καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Δυστυχώς η στάση πολλών ανθρώπων απέναντι στους εμβολιασμούς είναι αναίτια αρνητική».

Εκθεση που έδωσε το ECDC στη δημοσιότητα φέτος το καλοκαίρι αποκαλύπτει ότι τις περιόδους 2013-2014 και 2014-2015 το μέσο ποσοστό αντιγριπικού εμβολιασμού των ηλικιωμένων στην Ευρώπη ήταν μόλις 45,5%, αντί για το 75% που ήταν ο ετήσιος στόχος.

Την υψηλότερη κάλυψη είχαν οι Βρετανοί (εμβολιάστηκε το 76,3% των ηλικιωμένων) και τη χαμηλότερη η Εσθονία (μόλις 1%).

Στην έκθεση δεν συμπεριλαμβάνονται στοιχεία για τη χώρα μας διότι δεν τηρούμε μητρώα καταγραφής, αλλά πρόσφατη δημοσκόπηση σε 1.000 ηλικιωμένους οι οποίοι αποτελούν μια από τις κυριότερες ομάδες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές λόγω γρίπης έδειξε ότι μόνο το 22% εμβολιάζεται συστηματικά για γρίπη. Επιπλέον, μόνο το 19% κάνει και το εμβόλιο της πνευμονίας, που αποτελεί την κύρια επιπλοκή εξαιτίας της οποίας χάνουν τη ζωή τους οι πάσχοντες από γρίπη.

Ωστόσο ο κίνδυνος που διατρέχουν είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτός. Πέρυσι, 435 άνθρωποι οδηγήθηκαν σε βαριά κατάσταση στα ελληνικά νοσοκομεία, από τους οποίους 408 μεταφέρθηκαν εσπευσμένα στην Εντατική. Από αυτούς τους 408 οι 310 ανήκαν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για την οποία συνιστάται αντιγριπικός εμβολιασμός, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ).

Δυστυχώς, 197 από τους ασθενείς στα νοσοκομεία δεν κατόρθωσαν να κρατηθούν στη ζωή, ενώ οι 166 από αυτούς (84,3%) ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Μεγάλη έρευνα σε 67 χώρες έδειξε ότι η χώρα μας είναι μία από τις δέκα με τους περισσότερους αρνητές των εμβολίων, καθώς 25% των συμμετεχόντων Ελλήνων δήλωσαν πως διατηρούν αμφιβολίες γι’ αυτά, κυρίως επειδή φοβούνται ότι δεν είναι ασφαλή.

Η περίπτωση του κοκίτη

Δυστυχώς, ο ανεπαρκής εμβολιασμός έχει αρχίσει να κοστίζει και ζωές άλλων, όπως αποδεικνύει το πρόσφατο περιστατικό με το μωράκι ηλικίας 50 ημερών που χάθηκε από κοκίτη.

«Ο κοκίτης προλαμβάνεται με εμβολιασμό, το παιδί όμως δεν είχε προλάβει να εμβολιαστεί ώστε να αποκτήσει ανοσία (το πρώτο εμβόλιο κατά του κοκίτη χορηγείται σε ηλικία δύο μηνών), ενώ ούτε η μητέρα του είχε εμβολιαστεί κατά του κοκίτη στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Ετσι το νεογνό δεν ήταν καλυμμένο για τους δύο πρώτους μήνες της ζωής του και ως φαίνεται μολύνθηκε από άτομο εκτός του στενού οικογενειακού περίγυρού του, που ίσως δεν είχε κάνει τα επαναληπτικά εμβόλια» λέει η παιδίατρος Αννα Παρδάλη, επιμελήτρια στο Νοσοκομείο Ιασώ Παίδων.

Ο εμβολιασμός των εγκύων κατά του κοκίτη συνιστάται από το 2013 στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Ενηλίκων της χώρας μας, αλλά «οι περισσότερες γυναίκες δεν ενημερώνονται για το εμβόλιο αυτό από τον γυναικολόγο τους όταν μείνουν έγκυοι» προσθέτει η δρ Παρδάλη.

Ο κοκίτης δεν είναι άγνωστος στη χώρα μας, συνεχίζει. Την περίοδο 2004-2014 καταγράφηκαν 320 κρούσματα, από τα οποία 191 αφορούν άτομα που δεν είχαν εμβολιαστεί με καμία δόση του εμβολίου. Τα δύο από αυτά τα κρούσματα είχαν αποδειχθεί μοιραία.

Την τελευταία διετία η επίπτωση της νόσου παρουσιάζει αυξητικές τάσεις και έτσι το 2015 δηλώθηκαν 16 κρούσματα, ενώ φέτος ήταν 51 έως τον Ιούλιο. «Αν η τάση αυτή συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, έως τα τέλη του χρόνου αναμένεται να έχει καταγραφεί ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων των τελευταίων 12 ετών» λέει η δρ Παρδάλη.

Μόνο τα μικρά παιδιά

Η αλήθεια είναι πως ως λαός φροντίζουμε να εμβολιάζουμε σε ικανοποιητικό βαθμό τα πολύ μικρά παιδιά –πιθανώς έως και τα δύο χρόνια τους –αλλά μετά σταδιακά «ξεχνάμε» τις αναμνηστικές (επαναληπτικές) δόσεις των εμβολίων.

«Τα υπάρχοντα στοιχεία στη χώρα μας δείχνουν ότι η εμβολιαστική κάλυψη των μικρών παιδιών είναι υψηλή, κατά μέσο όρο πάνω από 95% στα περισσότερα εμβόλια» λέει η παιδίατρος Αναστασία Μπαρμπούνη, νεοεκλεγείσα καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημοσίας Υγείας (ΕΣΔΥ). «Ως φαίνεται, κάνουμε στα παιδιά τα εμβόλια που συνιστώνται για τα δύο – δυόμισι πρώτα χρόνια της ζωής και μετά αρχίζει η χαλάρωση. Μέχρι την εφηβεία ξεχνιούνται οι αναμνηστικές δόσεις και έτσι παρατηρούνται ελλείμματα στη δεύτερη δόση του εμβολίου MMR (ερυθράς, παρωτίτιδας, ιλαράς), στην αναμνηστική δόση του τριπλού εμβολίου διφθερίτιδα, τέτανος, κοκίτης που πρέπει να γίνεται γύρω στα 12 χρόνια και σε εκείνη του τετραδύναμου εμβολίου για τη μηνιγγίτιδα (τύποι C, W, A, Y) που πρέπει να γίνεται σε ηλικία 11 ετών. Παρατηρούνται επίσης ελλείμματα στον εμβολιασμό εναντίον του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)».

Η περίπτωση του εμβολίου για τον HPV είναι πολύ χαρακτηριστική, δεδομένου ότι το συγκεκριμένο εμβόλιο συνιστάται για την προστασία από τον καρκίνο. «Οι υπάρχουσες επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι μόνο τρεις στους δέκα εφήβους ξέρουν τι είναι ο HPV και ποια σχέση έχει με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ενώ το μέσο ποσοστό εμβολιασμού κυμαίνεται από 10% έως και 30%, ανάλογα με τη μελέτη» λέει η δρ Μπαρμπούνη. «Και αυτό, μολονότι οι έφηβοι στη χώρα μας αρχίζουν τη σεξουαλική ζωή τους πριν από την ηλικία των 17 ετών».

Το εμβόλιο κατά του HPV συνιστάται στα κορίτσια ηλικίας 11-18 ετών, στις νεαρές γυναίκες 18-26 ετών και στους ομοφυλόφιλους άνδρες 18-26 ετών, διότι τα ογκογόνα στελέχη του ιού HPV προκαλούν και άλλες μορφές καρκίνου όπως αυτοί του πρωκτού, του πέους και του στόματος (μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή).