Πεσμένη μπρούμυτα μέσα σε έναν αγωγό δεν αφήνει τα κάλλη της να φανούν. Δεν ξέρει κανείς αν είναι θεά ή θνητή. Οταν οι «διασώστες» τινάζουν το χώμα από τα ρούχα της αποκαλύπτεται ο βαρύς χιτώνας με τις πλούσιες πτυχώσεις και ο πέπλος της. Κι όταν πλέον θα «αναστηθεί» από τη γη που την κρατούσε φυλακισμένη για αιώνες αλλά και από τη μοίρα της που την είχε καταδικάσει σε μια απλή καλυπτήρια πλάκα ενός αγωγού, θα βρει τη θέση που της αξίζει στο μουσείο της Αρχαίας Αγοράς. Μήπως όμως η καμωμένη από πεντελικό μάρμαρο Κόρη του 4ου αι. π.Χ. δεν είναι μόνο ένα υπέροχο δείγμα γλυπτικής, αλλά και μια κινηματογραφική σταρ; Μια ταινία λίγων λεπτών, ηλικίας 83 ετών, που ίσως δεν είχε δει ποτέ κανείς από τη στιγμή που γυρίστηκε μέχρι σήμερα, αποδεικνύει το δεύτερο. Και χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία και τη συνέργεια δύο φορέων –της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα και της Cosmote TV –η ταινία με τη στιγμή της ανακάλυψής της θα προβληθεί για πρώτη φορά από τη μικρή οθόνη στις 5 Δεκεμβρίου.

Δεν είναι η μόνη, αλλά μία από τις επτά ολιγόλεπτες ασπρόμαυρες, χωρίς ήχο και εξαιρετικά σπάνιες ταινίες, που γυρίστηκαν στα σκάμματα της Αρχαίας Αγοράς από τους αμερικανούς αρχαιολόγους την περίοδο 1931-1933. Πολύτιμα τεκμήρια καθώς μεταφέρουν στον θεατή την εμπειρία και τη συγκίνηση της στιγμής της ανακάλυψης, αλλά παράλληλα διασώζουν στοιχεία για την Ιστορία της Αρχαιολογίας και τον τρόπο που διενεργούνταν οι ανασκαφές στις αρχές του 20ού αι., όταν ήρθε στο φως πλήθος σπουδαίων ευρημάτων. «Ηταν κάτι πρωτοποριακό διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» λέει στα «Πρόσωπα» η διευθύντρια των αρχείων της ΑΣΚΣΑ δρ Ναταλία Βογκέικοφ – Μπρόγκαν, στα χέρια της οποίας έφτασαν οι γυρισμένες σε φιλμ 16 mm ταινίες το 2002, μετά τον θάνατο του πρώην διευθυντή των ανασκαφών της Αρχαίας Αγοράς Χόμερ Τόμσον. Ηταν μέρος του αρχείου του το οποίο δώρισε στην ΑΣΚΣΑ και έφτασε στην Αθήνα μέσω του Πανεπιστημίου Πρίνστον. Τα έγγραφα και οι φωτογραφίες αρχειοθετήθηκαν ως είθισται κατά προτεραιότητα και το οπτικοακουστικό υλικό μπήκε σε ένα κουτί, καθώς δεν υπήρχε κατάλληλη συσκευή προβολής του.

«Αμφιβάλλω αν τα είχε δει κανείς. Πέραν του γεγονότος ότι η επεξεργασία τους κοστίζει, πρέπει το εργαστήριο που θα αναλάβει το έργο να είναι εξειδικευμένο, διότι διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος να χαθεί η πληροφορία» συνεχίζει.

Ως από μηχανής Θεός εμφανίστηκε η Cosmote History αναζητώντας έτοιμο υλικό προς προβολή σε φορείς ανά την Ελλάδα. Οταν έγινε η επαφή με την ΑΣΚΣΑ έγινε και η αποκάλυψη του περιεχομένου των ταινιών. «Πρόκειται για εξαιρετικά σπάνιο αρχειακό υλικό και ήταν πρόκληση για μας να το ανακτήσουμε με την καλύτερη δυνατή ποιότητα» λέει ουποδιευθυντής κινηματογραφικών και θεματικών καναλιών Cosmote TV, ΑλέξανδροςΧριστογιάννης. «Δεδομένου ότι είχαμε μπροστά μας μια μοναδική καταγραφή, επιλέξαμε να μη βιαστούμε.

Να δώσουμε στους τεχνικούς τον χρόνο που χρειάζονταν για να προχωρήσουν στην αντιγραφή, τον καθαρισμό και την ψηφιοποίηση του υλικού ώστε να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, δεδομένου ότι μιλάμε για φιλμ ηλικίας άνω των 80 ετών αλλά διατηρημένο σε πολύ καλή κατάσταση».

ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ. «Ηταν μια ανακάλυψη» επισημαίνει η Ναταλία Βογκέικοφ, η οποία χρειάστηκε να επιστρέψει ξανά στο αρχειακό υλικό για να εντοπίσει τι είχε καταγραφεί. «Επρεπε να ταυτίσω τόσο τα πρόσωπα όσο και τα ευρήματα. Χρειάστηκε περίπου μία εβδομάδα εντατικής έρευνας για κάθε φιλμάκι διάρκειας ενός – δύο λεπτών» συνεχίζει. Μέσα από την έρευνά της δεν ανακάλυψε ποιος βρισκόταν πίσω από την ακριβή για την εποχή της κάμερα την οποία έφερε στις βαλίτσες του από τις ΗΠΑ, παρότι όπως λέει «θα μπορούσε να είναι η αρχαιολόγος Αλισον Φραντς, δεδομένου ότι η υπεύθυνη φωτογράφος στην Αρχαία Αγορά Τζόαν Μπους – Βάντερπουλ (μητέρα της Λίζας Βάντερπουλ – Εβερτ) απεικονίζεται σε πολλά στιγμιότυπα». Εντόπισε όμως εν ώρα εργασίας τον διευθυντή της ανασκαφής Θίοντορ Λέσλι Σίαρ, τον διάδοχό του Τόμσον (ο οποίος κληρονόμησε και το αρχείο του προκατόχου του και μαζί τα φιλμάκια), την περιποιημένη αρχαιολόγο με το γουνάκι Τζοζεφίν Χάρις Σίαρ, την ντυμένη με τα ρούχα της δουλειάς και ένα μαχαίρι ανά χείρας –πολύτιμο εργαλείο για έναν αρχαιολόγο –νεαρή Ντόροθι Μπερ, τον επιστάτη της ανασκαφής και έμπιστο των αρχαιολόγων Σοφοκλή Λέκκα, αλλά και έναν αστυνομικό που επέβλεπε την αποκάλυψη των πολύτιμων ευρημάτων. Και κατάφερε να διακρίνει τη στιγμή της ανακάλυψης του αγάλματος της Νηρηίδας κοντά στη Θόλο, που θυμίζει τις φτερωτές Νίκες από το θωράκιο της Αθηνάς Νίκης και αλλού αμφορέων της γεωμετρικής εποχής που είναι διακοσμημένοι με τρίγωνα, ημικύκλια και κυματιστές γραμμές. Διέκρινε τους ντενεκέδες με όστρακα αγγείων που έχουν βγει από τα πολλά πηγάδια της Αγοράς, αλλά και τα ιππήλατα κάρα που κουβαλούσαν τα μπάζα μαζί με τους ξύλινους χειροκίνητους γερανούς, τα σχοινιά και τα τσουβάλια που απαιτούνταν για την προστασία των μεγάλων ευρημάτων κατά τη μεταφορά τους. Ολες αυτές οι πληροφορίες, μαζί με πολλές ακόμη, «ντύνουν» ηχητικά το οπτικό υλικό που πρόκειται να κάνει παγκόσμια πρεμιέρα μέσα από την Cosmote History του Cosmote TV. «Είναι πολύ σημαντικό για εμάς όχι μόνο επειδή μέσα από αυτή τη συνεργασία με την ΑΣΚΣΑ –η οποία θα συνεχιστεί –μπορούμε να προσφέρουμε στους συνδρομητές μας υλικό που δεν έχει προβληθεί ξανά, αλλά και επειδή συμβάλλουμε στη διάσωσή του μέσω της ψηφιοποίησης, ώστε να είναι διαθέσιμο στο μέλλον» καταλήγει ο Αλέξανδρος Χριστογιάννης.

info

Τα επτά φιλμ θα προβληθούν μαζί με συνοδευτικά πλάνα όπου η διευθύντρια των αρχείων της ΑΣΚΣΑ θα εξηγεί πώς βρέθηκε το υλικό από την Cosmote History, στις 5/12 στις 21.00. Στη συνέχεια θα προβάλλονται μεμονωμένα έως τις 11/12 την ίδια ώρα

Τελευταία Νέα