Πρέπει να μας ανησυχούν τα εξωτερικά; Ενδέχεται να κακοφορμίσει επικίνδυνα η μη λύση του Κυπριακού; Υπάρχει κίνδυνος για κάποιο θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο; Θα αποδειχθεί βιώσιμη η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας στο Προσφυγικό; Πόσο πρέπει να μας απασχολεί η αυταρχική στροφή του Ερντογάν; Και τι σημαίνει η εκλογή Τραμπ για την περιοχή μας;
Τα ερωτήματα είναι σαν τα σύννεφα μιας γκρίζας χειμωνιάτικης ημέρας. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν ανησυχεί κανείς αρκετά για τα εξωτερικά. Το παράδειγμα είναι ο Τόνι Μπλερ. Κυρίαρχος στη βρετανική πολιτική για μία δεκαετία, εκλεγμένος τρις, φέρει το στίγμα του Πολέμου του Ιράκ. Θεωρείται τερματικό για την πολιτική του παρουσία. Ο Μπαράκ Ομπάμα ελέγχεται για την αδράνειά του στη Συρία που, κακά τα ψέματα, είναι και η βασική αιτία της προσφυγικής κρίσης. Το Προσφυγικό, εξωτερικό θέμα, αποσταθεροποίησε βαθιά την Ανγκελα Μέρκελ λόγω του ανοίγματος των γερμανικών συνόρων. Είδε κι έπαθε η καγκελάριος να ξανανέβει στις δημοσκοπήσεις ώστε να δηλώσει πρόσφατα υποψήφια για τέταρτη φορά.
Η σταθεροποίηση στα εξωτερικά –μετά το 1999 – 2000 –ήταν απόρροια της συνολικής προόδου και της πολιτικής ωρίμασης της χώρας. Αποτέλεσμα της ταχείας εισόδου στην ευρωζώνη κι ενός προϊόντος διπλωματικού ορθολογισμού. Η ΝΔ κατήγγειλε το Ελσίνκι ως αντιπολίτευση, αλλά ο Κώστας Καραμανλής έκανε κουμπαριά με τον Ταγίπ Ερντογάν ως πρωθυπουργός. Το Κυπριακό δεν λύθηκε στη βάση του σχεδίου Ανάν το 2004, παρ’ όλ’ αυτά οι ισορροπίες με την Ευρώπη και την Τουρκία δεν χάθηκαν. Οπως δεν χάθηκε και η προοπτική της λύσης, ενώ τα ενεργειακά, τα «οικόπεδα» αερίου στη θάλασσα, άλλαξαν τα δεδομένα. Μεγάλη –όχι πολυδιαφημισμένη –και η πρόοδος στα ελληνοτουρκικά, αν και η προηγούμενη κυβέρνηση δεν τόλμησε να πάει σε μεγάλη συμφωνία για τα διμερή.
Η Ελλάδα είχε την τύχη να περάσει το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής κρίσης χωρίς προβλήματα στα εξωτερικά. Ή, ειπωμένο διαφορετικά, ωφελήθηκε από την κεκτημένη ταχύτητα των σωστών χειρισμών της προηγούμενης δεκαπενταετίας. Στο πεδίο αυτό η τρέχουσα κυβέρνηση δεν έχει κάτι να προσφέρει πέρα από το γνωστό πρωθυπουργικό χαμόγελο. Και μια επιφανειακή προσέγγιση των θεμάτων με γνώμονα το πρόσκαιρο πολιτικό όφελος. Στο Προσφυγικό, οι ευθύνες των κυβερνώντων είναι τεράστιες –τελικά κρύφτηκαν πίσω από τη γερμανικής εμπνεύσεως συμφωνία με την Αγκυρα.
Η αλήθεια είναι πικρή: εξωτερική πολιτική, σχέδιο, η κυβέρνηση αυτή δεν έχει. Οσο ταχύτερα ο χειρισμός των θεμάτων αυτών περάσει σε άλλα χέρια τόσο καλύτερα.
