Την ώρα που στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οι ευρωβουλευτές ζητούν διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην Τουρκία, ο πρόεδρος Ερντογάν απειλεί να γεμίσει την Ευρώπη με εκατομμύρια πρόσφυγες. Ο Αυστριακός Γκέραλντ Κνάους είναι ο ιδρυτής του think tank Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Σταθερότητας, με γραφεία στη Γερμανία και την Τουρκία, και θεωρείται ο αρχιτέκτονας της συμφωνίας για το Προσφυγικό. Μιλώντας αποκλειστικά στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο», προειδοποιεί ότι το κόστος κατάρρευσης της συμφωνίας θα είναι τεράστιο και για τις δύο πλευρές, Τουρκία και Ευρώπη, ενώ σημειώνει ότι η χώρα που θα την πληρώσει θα είναι η Ελλάδα, η οποία θα καταλήξει χώρα φύλαξης προσφύγων.
Σας ανησύχησαν οι απειλές του προέδρου Ερντογάν; Μπορεί να καταρρεύσει η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το Προσφυγικό;
Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα οι πολιτικοί να πράξουν αντίθετα από τα συμφέροντά τους εάν δράσουν με το θυμικό. Διότι το να καταρρεύσει η συμφωνία δεν συμφέρει κατ’ αρχάς την Τουρκία. Την πρότεινε ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου και βοηθάει τη χώρα να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα ελέγχοντας τα μεγάλα προσφυγικά ρεύματα προς το Αιγαίο, παίρνοντας ταυτόχρονα σημαντική οικονομική βοήθεια για να ενσωματώσει μεγάλο αριθμό προσφύγων. Ούτε την Ευρώπη συμφέρει να καταρρεύσει η συμφωνία, αλλά ούτε αυτή έχει κάνει αρκετά. Και οι δυο πλευρές παίζουν ρώσικη ρουλέτα και αυτή που θα την πληρώσει στο τέλος είναι φυσικά η Ελλάδα.
Σε αυτή την περίπτωση θα εφαρμοστεί το σενάριο Αυστραλίας; Η Ελλάδα θα είναι η αντίστοιχη νήσος Ναούρου της Ευρώπης;
Ας δούμε ρεαλιστικά τις επιλογές. Εάν οι πρόσφυγες που φτάνουν στη Λέσβο και τη Χίο καθημερινά αυξάνονται και την ίδια στιγμή η Τουρκία δεν δέχεται επιστροφές, τότε είναι προφανές ότι αυτοί κάπου πρέπει να μεταφερθούν, από τα νησιά στην ηπειρωτική χώρα. Ξέρουμε όμως δύο πράγματα, πρώτον ότι οι βαλκανικές χώρες έχουν κλείσει τα σύνορά τους, και δεύτερον ότι η διαδικασία μετεγκατάστασης από την Ελλάδα στην Ευρώπη δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Ακόμη και με τους σημερινούς ρυθμούς, που έχουν βελτιωθεί, θα έχεις πάλι τρεις φορές περισσότερους να μπαίνουν από αυτούς που βγαίνουν. Αρα ο πληθυσμός αυτών που θα μένουν στην Ελλάδα θα αυξάνεται συνεχώς. Και θα καταλήξεις με μια ανθρωπιστική καταστροφή στην Ελλάδα.
Το γεγονός ότι η διαδικασία απονομής ασύλου είναι χρονοβόρα βαραίνει μόνο την Ελλάδα;
Κάθε μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα, η Σλοβενία ή η Βουλγαρία, είναι αδύνατο να σηκώσει τον όγκο των αιτήσεων ασύλου που δέχεται. Προφανώς θα κάνεις πιο γρήγορα αν το ρίξεις στα ζάρια και παρακάμψεις τις κανονικές διαδικασίες ελέγχων και συνεντεύξεων. Ομως έτσι δεν προστατεύεις τους θεμελιώδεις νόμους της ΕΕ. Η Ελλάδα δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει ούτε αυτό μόνη της. Θα πρέπει να πιέσει για περισσότερους υπαλλήλους από τις χώρες της ΕΕ, για την ταχύτερη διεκπεραίωση των υποθέσεων, κρατώντας ταυτόχρονα το κυριαρχικό της δικαίωμα να ασκεί βέτο για όλες τις αποφάσεις. Μέχρι στιγμής, η βοήθεια που έχει λάβει από την Ευρώπη –το βλέπουμε στα νησιά –είναι υποτυπώδης. Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα που απαιτεί αξιόπιστη προσέγγιση και λύση.
Ναι, αλλά η Ευρώπη αυτή φαίνεται να τραβάει τα πράγματα στα άκρα με την Τουρκία.
Η Ελλάδα πρέπει να πιέσει την ΕΕ ώστε να εφαρμόσει κατά γράμμα τη συμφωνία. Και την ίδια στιγμή η Ευρώπη πρέπει να στείλει ένα ισχυρό σήμα στην Τουρκία, ότι θα είμαστε μεν αυστηροί στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά θα σας δώσουμε την απελευθέρωση της βίζας, εάν διασφαλίσετε το καθεστώς ασφαλούς χώρας. Διότι έτσι μόνο θα λειτουργήσει η συμφωνία. Και η Ευρώπη μπορεί να θέσει και όρους σε αυτό. Να πει, δηλαδή, ότι εάν σε έναν χρόνο από τώρα, στην Τουρκία είστε ακόμη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και τα ατομικά δικαιώματα βρίσκονται σε περιορισμό, θα αποσύρουμε την απελευθέρωση της βίζας. Τώρα όμως χρειαζόμαστε ένα τολμηρό βήμα, διότι εξαιτίας της έλλειψης έξυπνης διπλωματίας και σωστών χειρισμών, είμαστε ένα βήμα πριν από την κατάρρευση.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Διότι όπως έχουν τα πράγματα, κάθε μέρα μπαίνουν 100 άνθρωποι στην Ελλάδα και στην Τουρκία επιστρέφουν 100 κάθε μήνα. Βλέπετε τι γίνεται στη Χίο και στη Λέσβο, βλέπετε τον εκνευρισμό που προκαλεί στους πρόσφυγες. Ετσι όπως είναι τα πράγματα, η συμφωνία θα καταρρεύσει. Το μόνο που με κάνει αισιόδοξο, είναι το γεγονός ότι οι επιπτώσεις από την κατάρρευση θα είναι τόσο μεγάλες, που μια συμμαχία προθύμων ίσως καταφέρει να πείσει την Τουρκία να συνεργαστεί.
