«Κάτι συμβαίνει εκεί έξω που μπορεί να προκαλέσει εξελίξεις». Η διαπίστωση στενού συνεργάτη του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν περιορίζεται στο δυσμενές τοπίο που διαμορφώνεται στα εθνικά θέματα ούτε στα ερωτηματικά που πληθαίνουν για τον δεύτερο κύκλο της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές. Το «έξω» προσεγγίζεται ως ευρύτερος χώρος που συνδέεται με την κοινωνία και εντείνει τον προβληματισμό στη ΝΔ για τις κινήσεις του Αλέξη Τσίπρα το προσεχές διάστημα.
Πέραν των δημοσκοπικών στοιχείων της τελευταίας περιόδου και των ποιοτικών μετρήσεων για την εικόνα του κόμμάτος, στο επιτελείο του Κυριάκου Μητσοτάκη κινούνται όντως με τη βεβαιότητα ότι κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει, δημιουργώντας συνθήκες πολιτικής ασφυξίας για τον Αλέξη Τσίπρα. Την ίδια βεβαιότητα έχει, προφανώς, και ο πρόεδρος της ΝΔ, συνδυάζοντας καταστάσεις και εικόνες που προαναγγέλλουν αλλαγή σκηνικού. Οπως είναι πεπεισμένος ότι ανάλογες εκτιμήσεις κάνουν πλέον και στο Μαξίμου και είναι αυτές που υπαγορεύουν την απόφαση να βγει από τα τείχη ο Πρωθυπουργός –με περιοδείες και εκλογικά σινιάλα.
Προεδρική προσέγγιση
Τα ποσοστά ανεβάζουν τη διάθεση στην Πειραιώς, αλλά δεν είναι τα μόνα που αξιολογούνται από το γαλάζιο επιτελείο. Το νέο κλίμα, για παράδειγμα, έχει ανοίξει διάπλατα τους διαύλους με το Προεδρικό Μέγαρο, καθώς και έναν νέο κύκλο στις προσωπικές σχέσεις του Προκόπη Παυλόπουλου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη –που μέχρι πρότινος ήταν ανύπαρκτες. «Ουδέποτε η επαφή με την Προεδρία ήταν τόσο άμεση και τόσο ουσιαστική» σχολιάζουν εξ απορρήτων συνεργάτες του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για μεταβολή που προσπερνά το Μοσχάτο ούτε την εντάσσει σε ένα τυπικό πλαίσιο. Στα τέλη της εβδομάδας ο Παυλόπουλος θα επισκεφθεί εκ νέου τα Χανιά για να ανακηρυχθεί εταίρος του Ιδρύματος Βενιζέλου και θα δειπνήσει στην οικία Μητσοτάκη. Κατά πληροφορίες, η πρόσκληση της οικογένειας και η διοργάνωση του δείπνου φέρει την υπογραφή της Ντόρας Μπακογιάννη, ενώ θα έχει συνέχεια στην Αθήνα αφού ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα καταφέρει την ίδια ημέρα να βρίσκεται στην Κρήτη.
Στην Πειραιώς θεωρούν ότι το δείπνο που έρχεται και εκείνα που θα ακολουθήσουν, θα παράξουν και πολιτικά αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη σηματοδοτεί την επανεξέταση μιας σχέσης που βασιζόταν στην καχυποψία και μπορεί, ενδεχομένως, να διαμορφώσει ένα νέο ισοζύγιο στο τρίγωνο Προεδρίας, κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η καταβύθιση στο ΤΕΕ
Ενδείξεις που οδηγούν σε ένα νέο σκηνικό ανιχνεύουν οι ίδιες πηγές και στις πρόσφατες κάλπες του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Πρόκειται ασφαλώς για αναμέτρηση σε έναν κλαδικό χώρο, την οποία όμως σε διαφορετικές εποχές θα έσπευδε να εκμεταλλευθεί ο Πρωθυπουργός. Αυτή τη φορά, ο μηχανικός Αλέξης Τσίπρας απείχε από τις εκλογές του ΤΕΕ, ενώ καταβυθίστηκε και η παράταξη που στήριξε ο ΣΥΡΙΖΑ –σε ένα πεδίο που έναν χρόνο νωρίτερα έδειχνε προνομιακό για την κυβέρνηση. Ο συνδυασμός Στασινού που πριμοδότησε επικράτησε άνετα, αλλά το αποτέλεσμα για τον ΣΥΡΙΖΑ δείχνει συρρίκνωση που μπορεί να συγκριθεί με την εικόνα της Κουμουνδούρου την περίοδο προ των Μνημονίων. Στις κάλπες του 2013 ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταγράψει στο ΤΕΕ διψήφιο ποσοστό, πριν ακόμη αποκτήσει εθνικό δημοσκοπικό προβάδισμα –συνεπώς τη διετία που ακολούθησε η δυναμική του στους μηχανικούς θα είχε διπλασιαστεί. Η επαναφορά σε μονοψήφια ποσοστά στις εκλογές της προηγούμενης Κυριακής ερμηνεύεται από τους γαλάζιους αναλυτές ως ένδειξη αποσύνθεσης για το κυβερνών κόμμα, ακόμη και σε χώρους στους οποίους θα μπορούσε να δείχνει αντοχές.
Το στρίβειν διά των εκλογών
Σε αυτό το κλίμα, τα σενάρια των πρόωρων εκλογών –ως «ηρωική έξοδος» από την πλευρά του Αλέξη Τσίπρα –έχουν ξαναβρεί τη θέση τους στον πρωινό καφέ της Πειραιώς. Οι προειδοποιήσεις, σχεδόν απειλές, του Πρωθυπουργού για το ενδεχόμενο προσφυγής στις κάλπες συνδυάστηκαν με σκληρή επίθεση κατά της ΝΔ, αλλά στο επιτελείο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης εκτιμούν ότι πραγματικοί αποδέκτες ήταν οι δανειστές. Το μήνυμα είναι ότι το Μαξίμου ουσιαστικά εκβιάζει με εκλογές για να αποφύγει το ναυάγιο με τη δεύτερη αξιολόγηση, όπως και με το ζήτημα του χρέους. Τις αλυσιδωτές συνέπειες έχει περιγράψει ήδη ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επισημαίνοντας ότι χωρίς κλείσιμο της αξιολόγησης, η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα παραμείνει μετέωρη και η ελληνική οικονομία καθηλωμένη. Οι συνακόλουθες συνέπειες για το τραπεζικό σύστημα μπορεί να φέρουν προ των πυλών το τέταρτο Μνημόνιο.
Κατά τις γαλάζιες εκτιμήσεις, σε μια τέτοια εξέλιξη, σε συνδυασμό και με το εκρηκτικό κλίμα στα εθνικά, τα όπλα του Μαξίμου είναι περιορισμένα –και οι κάλπες σχεδόν αναγκαστικά θα εξεταστούν από την πλευρά του Πρωθυπουργού. Ανάλογη είναι και η ανάλυση που κάνει ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος φρόντισε δημόσια να προβάλει το ενδεχόμενο εκλογών ως επιλογή ανάγκης για την κυβέρνηση. Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια νέα θεώρηση της κατάστασης από την πλευρά της ΝΔ, η οποία μετά τον ανασχηματισμό του κυβερνητικού σχήματος είχε αλλάξει τα δικά της χρονοδιαγράμματα για τις εξελίξεις, προεξοφλώντας ότι ο Αλέξης Τσίπρας κερδίζει χρόνο και δεν πρόκειται να τραβήξει το χαρτί τουλάχιστον έως τα τέλη του 2017.
Η τακτική του ΣΥΡΙΖΑ
Η ανάγνωση για τις πρωθυπουργικές στοχεύσεις, πάντως, δεν έχει αλλάξει: η διαφοροποίηση αφορά, πλέον, το τι μπορεί να κάνει ο Τσίπρας και όχι το τι θέλει να κάνει. Στη βάση αυτή, η δεύτερη αξιολόγηση αποτελεί το κρισιμότερο στοιχείο της εξίσωσης και από αυτή θα εξαρτηθεί αν η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός βρουν ζωτικό χώρο. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, γαλάζια στελέχη δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο το Μαξίμου προ αδιέξοδου να διαμορφώσει σκηνικό ρήξης με τους δανειστές και να καταφύγει «ηρωικά» στις κάλπες, προσδοκώντας ένα αποτέλεσμα που θα επέτρεπε να ισχύσει το σενάριο της «δεξιάς παρένθεσης». Με προεξοφλημένη την επικράτηση της ΝΔ, κατά την εκτίμηση αυτή ο Αλέξης Τσίπρας θα στόχευε να αποτρέψει μια γαλάζια αυτοδυναμία, ώστε να εγκλωβίσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό και με τα κρίσιμα θέματα ανοιχτά. Με τον ΣΥΡΙΖΑ σε ρόλο αξιωματικής αντιπολίτευσης και με μια άλλη κυβέρνηση να διαχειρίζεται τη δική της φθορά, ο δρόμος της μελλοντικής επιστροφής θα μπορούσε να παραμείνει ανοιχτός.
Στην Πειραιώς αναμένουν την τακτική που θα ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ τις προσεχείς εβδομάδες, προκειμένου να αποδυναμωθούν ή να ενισχυθούν οι δύο εκτιμήσεις, ενώ λόγω των εκλογών με λίστα και ο Μάρτιος αποτελεί ένα χρονικό όριο με πρόσθετη αξία. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η επιθετικότητα με την οποία απευθύνεται στη ΝΔ ο νέος κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος, στη γαλάζια έδρα δεν θεωρούν ότι αποβλέπει μόνο στην αύξηση της συσπείρωσης της βάσης του ΣΥΡΙΖΑ.
Η γαλάζια στόχευση
Η απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη θα είναι κλιμακούμενη ανάλογα με την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει το Μαξίμου. Το αίτημα για εκλογές όχι μόνο θα προβάλλεται ως εθνική αναγκαιότητα αλλά θα συνδεθεί, πέραν της οικονομίας, και με τα εθνικά θέματα. Η δοσολογία θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις –ο Μητσοτάκης δεν επιλέγει προς το παρόν επιστροφή σε ρητορικά σχήματα του στυλ «φύγετε», που υιοθετήθηκαν από τη ΝΔ την περασμένη άνοιξη. Συνεργάτες του επισημαίνουν ότι, με ανοιχτή τη διαπραγμάτευση, δεν θα αντιμετωπιζόταν ως κίνηση υπευθυνότητας μια μονοθεματική αντιπολίτευση με αποκλειστικό αίτημα τις κάλπες.
Με το βλέμμα και στις εκλογές, ωστόσο, θα επιδιώξει μέσα και από τις συνεχιζόμενες περιοδείες του να απευθυνθεί σε ένα υπερκομματικό κοινό και να καλύψει τον χώρο από την δεξιά έως την κεντροαριστερά πλευρά του πολιτικού χάρτη. Οι αναφορές σε «νέο πατριωτισμό», όπως και η νέα προσέγγιση των ενστόλων, η οποία αναδείχθηκε και από την «ανάκριση» Καμμένου στο «Πεντάγωνο», είναι προφανές ότι στοχεύουν σε ένα συντηρητικό ακροατήριο, ενώ τα μηνύματα για μεταρρυθμιστική πολιτική «χωρίς ταμπέλες» και «διαχωριστικές γραμμές» έχουν αποδέκτες ένα μετριοπαθές κοινό, που μπορεί διαχρονικά να βρισκόταν και απέναντι στη ΝΔ.
