Αν παθαίνετε συχνά ιώσεις τον χειμώνα, ίσως πρέπει να εξετάσετε τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα σας. Ολοένα περισσότερες μελέτες υποδηλώνουν ότι η έλλειψή της εξασθενεί το ανοσοποιητικό, ευνοώντας την εκδήλωση κάθε είδους λοιμώξεων.
Η πιο πρόσφατη από αυτές τις μελέτες δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στην «Επιθεώρηση της Αμερικανικής Γηριατρικής Εταιρείας» (JAGS) και έδειξε ότι η λήψη βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τη συχνότητα των σοβαρών λοιμώξεων του αναπνευστικού στους ηλικιωμένους.
Για τη συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα αυτό είναι δυνητικά σωτήριο, διότι είναι καλά τεκμηριωμένο πως τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών κινδυνεύουν πάρα πολύ από τις επιθέσεις των ιών της γρίπης.
Στη μελέτη συμμετείχαν 107 γέροντες, μέσης ηλικίας 84 ετών, τους οποίους παρακολούθησαν επί 12 μήνες επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο. Οι μισοί από τους ηλικιωμένους έπαιρναν καθημερινά μεγάλες δόσεις βιταμίνης D και οι υπόλοιποι μέτριες έως χαμηλές.
«Διαπιστώσαμε ότι μεταξύ όσων έπαιρναν υψηλές δόσεις της βιταμίνης υπήρξε μείωση κατά 40% των οξέων αναπνευστικών λοιμώξεων», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Αντίτ Γκίντε, καθηγητής Επείγουσας Ιατρικής στο πανεπιστήμιο. Και εξήγησε ότι η βιταμίνη βελτιώνει την ικανότητα του ανοσοποιητικού να καταπολεμά τις λοιμώξεις και έτσι αποτρέπει ασθένειες όπως η γρίπη, η βρογχίτιδα και η πνευμονία, ενώ μπορεί να δράσει προφυλακτικά και εναντίον των παροξύνσεων της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι τα επίπεδα της βιταμίνης στον οργανισμό μας είναι χαμηλότερα τον χειμώνα, την κατ’ εξοχήν εποχή των αναπνευστικών ιώσεων, καθώς και ότι η βιταμίνη μετριάζει την βλαβερή φλεγμονώδη αντίδραση των λευκών αιμοσφαιρίων που αναπτύσσεται καθώς προσπαθούν να καταπολεμήσουν τους ιούς.
Συνηθισμένο πρόβλημα
Όπως αναφέρουν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, η ανεπάρκεια και η έλλειψη βιταμίνης D είναι πολύ συνηθισμένα προβλήματα, προσβάλλοντας σχεδόν έναν στους επτά ανθρώπους όλων των ηλικιών, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες οι γιατροί αρχίζουν να ξαναβλέπουν κρούσματα ραχίτιδας σε παιδιά – μίας ασθένειας που οφείλεται στην εξασθένηση των οστών και σε μεγάλο βαθμό είχε εκλείψει από τότε που άρχισε ο εμπλουτισμός των τροφίμων με τη βιταμίνη.
Στην χώρα μας, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι παρά την ηλιοφάνεια, η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι πολύ συχνή κυρίως τον χειμώνα, όταν το 70% των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών έχουν έλλειψη της βιταμίνης. Το ποσοστό αυτό φτάνει το 90% στα άτομα άνω των 80 ετών, ενώ στις ηλικίες κάτω των 65 ετών είναι 50%.
Η έλλειψη της βιταμίνης είναι συχνή και στα παιδιά και στους εφήβους, κυρίως κατά την σχολική περίοδο και στις αστικές περιοχές.
Τι είναι
Όπως εξηγεί ο κλινικός διαιτολόγος – βιολόγος Χάρης Δημοσθενόπουλος, προϊστάμενος στο Τμήμα Διατροφής του Λαϊκού Νοσοκομείου της Αθήνας, η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη, η οποία κυρίως παράγεται από το δέρμα όταν εκτίθεται στον ήλιο. Κάποιες ποσότητες, όμως, μπορούμε να προσλάβουμε και μέσω ορισμένων τροφίμων.
Η βιταμίνη έχει δύο μορφές: την χοληκαλσιφερόλη (ή βιταμίνη D3) και την εργοκαλσιφερόλη(βιταμίνη D2). Και οι δύο μπορεί να προστεθούν στα τρόφιμα και να αποτελέσουν την βάση διατροφικών συμπληρωμάτων, αλλά η D3 είναι η μόνη που παράγεται από το δέρμα όταν εκτίθεται στον ήλιο.
«Η βιταμίνη D αποτελεί σημαντικό τμήμα του μηχανισμού με τον οποίο διαχειρίζεται ο οργανισμός το ασβέστιο και τον φώσφορο των τροφίμων και γι’ αυτό είναι τόσο απαραίτητη για την ανάπτυξη και διατήρηση υγιών των οστών», λέει. «Η έλλειψή της συμβάλλει στην ανάπτυξη οστεοπόρωσης, ενώ νέες μελέτες δείχνουν πως σχετίζεται και με πολλά χρόνια νοσήματα, όπως ο διαβήτης, αλλά και με τις λοιμώξεις.
Και συνεχίζει: «Αν και η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα δεν έχει κατασταλάξει για τα βέλτιστα επίπεδά της, όλοι συμφωνούν πως αν είναι κάτω από 10 ng/ml είναι πάρα πολύ χαμηλά και αν είναι κάτω από 30 ng/ml δεν είναι ικανοποιητικά».
Η προστασία από τον ήλιο (π.χ. με αντηλιακά, στέγαστρα, φιμέ τζάμια) και η αποφυγή του (π.χ. επειδή κάποιος μένει συνέχεια μέσα στο σπίτι και δεν πάει ποτέ διακοπές), καθώς και η ελλιπής κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν βιταμίνη D είναι κύριοι παράγοντες για ανεπάρκεια ή έλλειψη της βιταμίνης.
Καλές φυσικές πηγές της είναι τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός και οι σαρδέλες, καθώς και τα αυγά και οι γαρίδες. Υπάρχουν επίσης εμπλουτισμένα τρόφιμα (γάλα, χυμοί, δημητριακά κ.λπ.). Αν δεν τρώτε συχνά τέτοιου είδους τρόφιμα, είναι δύσκολο να καλύψετε τις ανάγκες σας σε βιταμίνη D τον χειμώνα, επομένως καλό είναι να συζητήσετε με τον γιατρό σας το ενδεχόμενο να λάβετε κάποιο συμπλήρωμα, συνιστά ο δρ Δημοσθενόπουλος.
Αυτό το ξέρατε;
Η έλλειψη βιταμίνης D σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο πολλών χρόνιων νοσημάτων, από την οστεοπόρωση, την καρδιοπάθεια και μερικές μορφές καρκίνου έως τον τύπου 1 και 2 διαβήτη, τη σκλήρυνση κατά πλάκας, τη φυματίωση και άλλα λοιμώδη νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης της εποχιακής γρίπης
Αριθμοί
90% της βιταμίνης D που προσλαμβάνει ο οργανισμός μας προέρχεται από τον ήλιο
15-20 λεπτά έκθεσης στον ήλιο, 3 φορές την εβδομάδα, απαιτούνται για ικανοποιητικά επίπεδα βιταμίνης D
Τα μαθηματικά της έλλειψης
Σύμφωνα με αρκετές μελέτες, τα επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανισμό μπορούν να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες:
Τοξικότητα = πάνω από 100 ng/ml
Επάρκεια = 30-100 ng/ml
Ανεπάρκεια = 10-30 ng/ml
Έλλειψη = κάτω από 10 ng/ml
