Αναφέρονται σ’ αυτόν με το μικρό του όνομα, τόσο οικείο τον ένιωθαν. Φιντέλ. Ετσι συνεχίζουν να τον αποκαλούν και τώρα που πέθανε. Ο Πρωθυπουργός, ο Γιώργος Κατρούγκαλος, ο Παύλος Πολάκης, ο Δημήτρης Παπαδημούλης κάνουν δηλώσεις θλιμμένες και ηρωικές –αντίστοιχες των ηρωικών ποιημάτων που συνέθεσαν ο Ρίτσος και ο Λειβαδίτης, όταν πέθανε ο Στάλιν. Η Φώφη Γεννηματά έγραψε ότι «αγωνίστηκε για τις ιδέες και για τη χώρα του». Η ΔΗΜΑΡ, ότι επηρέασε την Ιστορία.
Η αλήθεια είναι ότι, όντως, ο Κάστρο ανέτρεψε το μισητό καθεστώς Μπατίστα. Οτι για ένα διάστημα η Κούβα έζησε τη μέθη της επανάστασης. Οτι ακόμα κι όταν η ανθρωπότητα γλίτωνε από τον πυρηνικό όλεθρο έπειτα από την κρίση με τις ΗΠΑ με αφορμή την εισβολή δυνάμεων της CIA στον Κόλπο των Χοίρων, υπήρχε η έξωθεν καλή μαρτυρία ότι όλα γίνονταν για ένα όνειρο, για μια υποδειγματική κοινωνία δικαιοσύνης, προόδου, χειραφέτησης, ελπίδας…
Αλλά όλα αυτά πήγαν σύντομα περίπατο. Ο Κάστρο έφτιαξε ένα καθεστώς μονοκομματικό και σκληρό –στα πρότυπα της ΕΣΣΔ. Στο όνομα της αντίστασης στον καπιταλισμό, εξαθλίωσε τους πολίτες του και γέμισε φυλακές τη χώρα. Πολλοί δραπέτευσαν στη Φλόριδα, πολλοί δεν τα κατάφεραν, πνίγηκαν ή τους έφαγαν οι καρχαρίες. Ο ίδιος ο ηγέτης οχυρώθηκε πίσω από μια επιτηδευμένη προσωπολατρία –και είναι ενδεικτικό ότι παρέδωσε την εξουσία στον αδελφό του.
Τι είναι η Κούβα; Πορνεία, εξαθλίωση, φυλακές. Οι θρησκείες αλλά και η ομοφυλοφιλία διώκονται, το Ιντερνετ απαγορεύεται, ο πλουραλισμός είναι κάτι αδιανόητο. Βεβαίως, όσοι ταξίδεψαν στις μπριγάδες που μάζευαν ζαχαροκάλαμο ή έκαναν ένα βίντατζ ταξίδι στο 1950, εκεί όπου καθηλώθηκε η ζωή, μπορεί να θεωρούν ότι αυτό που αξίζει είναι το φολκλόρ: τα χρώματα, το ρούμι, η σάλσα… Το θέμα είναι ότι πίσω από τη βιτρίνα κυριαρχεί ένας σκληρός αυταρχισμός στο όνομα της επανάστασης.
Από τον Στάλιν στον Τσαουσέσκου, κι από τον Πολ Ποτ στον Κάστρο, μόνο το φολκλόρ διαφέρει.