Μαζί του ο Φιντέλ Κάστρο πήρε και μια εποχή μεγάλων αφηγήσεων, μεγάλων ονείρων, μεγάλων αντιθέσεων. Μαζί του πήρε και έναν κόσμο μεγάλων αντιφάσεων, όπου το ερώτημα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» δεν απαντήθηκε και παραμένει σε εκκρεμότητα για τους λαούς και τη συλλογική τους βούληση (και όχι τελεολογία). Λογικό. Σύστημα που οικοδομείται από ανθρώπους, παραμένει πάντα υπό δοκιμασία και διαπραγμάτευση χωρίς να περικλείει αυτόματα τις λύσεις και τα γιατροσόφια για τον κόσμο. Πολλοί ξεχνούν, για παράδειγμα, πως ο σοσιαλισμός ως ημιτελές και ανολοκλήρωτο μοντέλο εμπεριέχει αυτούσιο τον καπιταλισμό και τις δομικές αντιφάσεις του.
Ο Φιντέλ κρίθηκε και θα κριθεί στον χρόνο του. Από τον λαό του που σήμερα μοιάζει να βρίσκεται στο απόλυτο σταυροδρόμι, ενώ στο απέναντι Μαϊάμι ακόμη πανηγυρίζουν τα παιδιά των ποινικών και των λούμπεν του Μπατίστα. Θα κριθεί από το σοσιαλιστικό σύστημα –πολύ διαφορετικό από το σοβιετικό –που παρά τις αδυναμίες και τα τρωτά του, έφτασε να έχει το χαμηλότερο ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας στη Λατινική Αμερική και το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο της Καραϊβικής, σύμφωνα με την UNESCO.
Θα κριθεί για την αφοσίωση και την παρακαταθήκη του σε έναν κόσμο όπου η ιδεολογική ηγεμονία δεν ήταν αυτή της Αριστεράς και που τεράστια ποσά δαπανήθηκαν για να κυριαρχήσουν τα πρότυπα της ποπ κουλτούρας και των πολλών γνωστών και άγνωστων Σχεδίων τύπου Μάρσαλ. Μέρος αυτού του δημόσιου λόγου, χαιρέκακα και σχεδόν μεταφυσικά αυτές τις ημέρες αφαίρεσε τον Φιντέλ από το ιστορικό του πλαίσιο και τον επιχρωμάτισε ως αιμοσταγή δικτάτορα που κάπνιζε πούρα. Οι πιο «μεγαλόκαρδοι» απολογητές βρήκαν κάτι να ψελλίσουν για τον ρομαντισμό της νιότης ή των πρώτων χρόνων της Επανάστασης στην Κούβα. Οι ίδιοι που όπως μανιχαϊστικά αξιολογούν την προσπάθεια του κουβανικού λαού, έτσι με διάφορα «ναι μεν αλλά» αποσιωπούν τον μακαρθισμό στις ΗΠΑ, το απαρτχάιντ, το έγκλημα στη Γιουγκοσλαβία και τόσα άλλα «κατορθώματα» του καπιταλισμού.
Εχει πολύ ενδιαφέρον να βλέπεις διάφορους λογίους της φιλελεύθερης Δύσης –αυτής που προσεχώς θα παραδοθεί σύσσωμη στην παγκόσμια Ακροδεξιά –να μιλούν χαιρέκακα για τον ταλαιπωρημένο, ηρωικό λαό της Κούβας με αφορμή τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο. Εχει επίσης πολύ ενδιαφέρον να τους βλέπεις να εστιάζουν σε στρεβλώσεις μιας περικυκλωμένης χώρας, ξεχνώντας τα θεματικά πάρκα πορνείας σε καπιταλιστικούς παραδείσους όπως η Ταϊλάνδη. Ξεχνώντας επίσης πώς είναι να ζεις σε καθεστώς εγκληματικού εμπάργκο για πενήντα χρόνια και με συνεχείς τις απόπειρες παλινόρθωσης της δικτατορίας Μπατίστα, όπως στην εισβολή του Κόλπου των Χοίρων. Ο Φιντέλ ήταν μια καλή ευκαιρία να τους ξαναθυμηθούμε.
