Αναζήτηση
To 2001, σαράντα χρόνια από την εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, πραγματοποιήθηκε στην Κούβα ένα μεγάλο συνέδριο στο οποίο εκλήθησαν να μετάσχουν κουβανοί κι αμερικανοί επιστήμονες αλλά και κάποιοι από τους επιζώντες πρωταγωνιστές της εποχής.
Μεταξύ αυτών ο Αρθουρ Σλέσινγκερ, επιφανής ιστορικός και σύμβουλος το 1961 του προέδρου Κένεντι –ήταν η εποχή που οι πρόεδροι των ΗΠΑ είχαν συνεργάτη έναν Σλέσινγκερ κι όχι τη γυναίκα τους και την κόρη τους…
Ξαφνικά, στην αίθουσα του συνεδρίου έφτασε απροειδοποίητα ο Φιντέλ Κάστρο. Πήρε τον λόγο κι άρχισε έναν από εκείνους τους ατέλειωτους κι ελαφρώς παραληρηματικούς μονολόγους που συνήθιζε.
Τότε, γράφει ο Σλέσινγκερ, θυμήθηκα τον Ραλφ Γουόλντο Εμερσον που έλεγε πως όταν ένας ήρωας δεν πεθάνει νέος συνήθως καταντά ένας γεροξούρας.
Δεν ξέρω αν ο Κάστρο ήταν ήρωας. Σίγουρα ήταν επαναστάτης.
Και μάλιστα με τον δικό του ορισμό του όρου: «επαναστάτης είναι εκείνος που κάνει την επανάσταση» –προφανώς όχι εκείνος που φλυαρεί για την επανάσταση σε καφετέριες και καταλήψεις.
Δεν μπορώ να πω αν κατάντησε γεροξούρας. Αν και τις τελευταίες δεκαετίες μάλλον φλέρταρε με την ιδέα.
Σίγουρα όμως αποτέλεσε την πιο αυθεντική προσωποποίηση της ανόδου και της πτώσης ενός επαναστατικού οράματος που ξεκίνησε ως επαγγελία απελευθέρωσης και κατάντησε το πιο αιμοβόρο κι αποκρουστικό τέρας του 20ού αιώνα.
Σήμερα η Κούβα αναγκάζεται να ανοιχτεί στον κόσμο επειδή δεν μπορεί πλέον να επιβιώσει στην κατάσταση υλικής και πνευματικής εξαθλίωσης που την οδήγησε η επανάσταση του Φιντέλ.
Ασφαλώς ο Κάστρο δεν ήταν Πολ Ποτ, ούτε Μάο, ούτε Λένιν ή Στάλιν. Τα χεράκια του όμως τα είχε κι αυτός βουτηγμένα στο αίμα έως τον ώμο.
Δεν είναι ο χώρος, ίσως ούτε η στιγμή να αναρωτηθούμε πώς ένα γενναιόδωρο όραμα απελευθέρωσης εξέπεσε σε μια πρωτοφανή εγκληματική επιχείρηση παγκοσμίου κλίμακας.
Νομίζω όμως πως η πιο απλή εξήγηση συνοψίζεται σε μια απλή λέξη: ελευθερία.
Οταν δεν υπάρχει ελευθερία του ανθρώπου, κανένα ανθρωπιστικό ιδεώδες δεν μπορεί να ανθήσει. Και τότε, ακολουθεί η οργανωμένη καταστολή από ένα ανελεύθερο καθεστώς που προσπαθεί να επιβιώσει.
Στην ίδια λογική εξέλιξη «επανάσταση, ανελευθερία, καταστολή» βάδισαν όλες οι επαναστάσεις του 20ού αιώνα. Η ρωσική, η κινεζική, η κουβανική. Με τα ίδια αποτελέσματα.
Γι’ αυτό κι η αδιαπραγμάτευτη υπεράσπιση των ελευθεριών, του πλουραλισμού και της δημοκρατίας είναι τελικά το μοναδικό ουσιαστικό ανάχωμα απέναντι στην εγκληματική επιβουλή.
Μια υπεράσπιση χωρίς εκπτώσεις, επιφυλάξεις και συμψηφισμούς της ελευθερίας να διαλέγεις ακόμη και τον Τραμπ.
