Ο Φιντέλ Κάστρο είχε πεθάνει πολιτικά αρκετά χρόνια πριν από το βιολογικό τέλος του. Δεν έπαυε όμως να αποτελεί το σημείο αναφοράς όλων εκείνων των γραφειοκρατών και των συντηρητικών του καθεστώτος που εναντιώνονταν στις μεταρρυθμίσεις. Ο θάνατός του, επομένως, οδηγεί εκ των πραγμάτων την Κούβα σε περίοδο αβεβαιότητας. Η οποία τροφοδοτείται από δύο παράγοντες. Ο ένας είναι η ηλικία του Ραούλ Κάστρο –ο αδελφός και διάδοχος του Φιντέλ έχει φτάσει αισίως τα 85. Ο άλλος είναι η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ: ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε μόλις χθες ότι θα ακυρώσει τη συμφωνία που είχε κάνει ο Μπαράκ Ομπάμα, εκτός αν η Κούβα τού προσφέρει μια καλύτερη «για τον κουβανικό λαό, την κουβανοαμερικανική κοινότητα και τις ΗΠΑ συνολικά».

Με ποιον θα συμφωνήσει (ή θα τα σπάσει); Ο Ραούλ έχει θέσει ως χρονικό όριο το 2018, χρονιά που τελειώνει η δεύτερη θητεία του. Το ερώτημα που ανακύπτει, επομένως, είναι αν σε δύο χρόνια θα κλείσει και ονομαστικά το κεφάλαιο του καστρισμού ή αν στην αλυσίδα της διαδοχής προστεθεί ακόμη ένας Κάστρο. Ο εκτός οικογένειας επικρατέστερος διάδοχος είναι ο σημερινός αντιπρόεδρος Μιγκέλ Ντίαζ Κάνελ, ένας 56χρονος αξιωματούχος που δεν προέρχεται από τον στρατό και διατηρεί χαμηλό προφίλ. Η οικογένεια Κάστρο ωστόσο είναι πολυπληθής –ενδεχομένως και φιλόδοξη. Το βέβαιο είναι ότι ποτέ στο παρελθόν οι Κάστρο δεν είχαν εμφανιστεί τόσο πολύ στο προσκήνιο. Οι γιοι του Φιντέλ, οι οποίοι απολάμβαναν την προστασία του Ραούλ, είναι πλέον δημόσια πρόσωπα. Ο μεγαλύτερος από αυτούς, ο Φιντελίτο Κάστρο Ντίαζ Μπαλάρτ, είναι πυρηνικός επιστήμονας με σπουδές στη Σοβιετική Ενωση. Ο Αντόνιο Κάστρο έκανε την τύχη του με το μπέιζμπολ.

Οπως υπενθυμίζει στη «Μοντ» ο κουβανικής καταγωγής δημοσιογράφος Πάουλο Παρανάγκουα, ο Ραούλ Κάστρο είναι πιο δεμένος στην οικογένεια από όσο ήταν ποτέ ο αδελφός του. Ο σωματοφύλακάς του δεν είναι άλλος από τον εγγονό του Ραούλ Γκιγιέρμο Ροντρίγκεζ Κάστρο. Στη διπλωματική ιστορία έχει τη δική του υποσημείωση το περιστατικό όπου ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ έκανε παρατήρηση στον εγγονό στο Μέγαρο των Ηλυσίων επειδή δεν άφηνε κανέναν να πλησιάσει τον παππού του. Ο μοναδικός γιος του Ραούλ, Αλεχάντρο Κάστρο Εσπιν, είναι συνταγματάρχης του υπουργείου Εσωτερικών, υπεύθυνος για τη συνεργασία με τις μυστικές υπηρεσίες και επικεφαλής του πολέμου κατά της διαφθοράς. Με άλλα λόγια, ξέρει για τα άπλυτα της νομενκλατούρας όσο ξέρουν λίγοι στην Κούβα.

Ο Αλεχάντρο είχε συμμετάσχει στις μυστικές διαπραγματεύσεις με τους Αμερικανούς, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την κοινή ανακοίνωση περί επαναπροσέγγισης τον Δεκέμβριο του 2014. Ανάμεσα σε όλους αυτούς τους άνδρες, υπάρχει και μια γυναίκα Κάστρο. Αυτή είναι η Μαριέλα Κάστρο Εσπιν, η οποία απέκτησε διεθνή φήμη ως το «ανθρώπινο πρόσωπο» της οικογένειας αλλά και του καθεστώτος. Πώς; Χάρη στους αγώνες της για τα δικαιώματα της κοινότητας ΛΟΑΤ. Η Μαριέλα εξελέγη στην εθνοσυνέλευση. Δεν κατάφερε όμως να πείσει τους συναδέλφους της να νομιμοποιήσουν τον γάμο μεταξύ ομοφύλων.

Η πινακοθήκη της οικογένειας οδηγεί αναπόφευκτα σε ένα ερώτημα: θα επιζήσει ο καστρισμός και με ποια μορφή; Από τη μορφή θα καθοριστούν σε κάποιο βαθμό και οι σχέσεις με την Ουάσιγκτον. Μια σκληρή εκδοχή της συνέχειας του καθεστώτος θα εξυπηρετούσε θεωρητικά τους λεονταρισμούς του Ντόναλντ Τραμπ. Ο προαλειφόμενος για προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Ράινς Πρίμπους δήλωσε την επομένη του θανάτου του Κάστρο ότι ο πρόεδρός του θα ανατρέψει «οπωσδήποτε» την πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα χωρίς σημαίνουσες αλλαγές. «Καταστολή, ανοιχτή αγορά, θρησκευτική ελευθερία, πολιτικοί κρατούμενοι: αυτά τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν για να έχουμε ανοιχτές και ελεύθερες σχέσεις» ανέφερε σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News.

Από την άλλη, πάντως, η οικονομία έχει κάνει ήδη τη δουλειά της: οι αμερικανικές εταιρείες που έχουν επενδύσει στους τομείς των αερομεταφορών, του τουρισμού, των τεχνολογικών εξαρτημάτων και της τηλεφωνίας είναι πολλές –πολλά είναι και τα χρήματα. Για παράδειγμα, το 2015 επισκέφτηκαν την Κούβα 700.000 Αμερικανοί, αριθμός πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η αύξηση αυτή οφείλεται στην απόφαση του Μπαράκ Ομπάμα, στις αρχές του έτους, να επιτρέψει τις μη οργανωμένες επισκέψεις Αμερικανών στην Κούβα. Με την απόφασή του αυτή ήρε στην ουσία το ταξιδιωτικό εμπάργκο. Θα μπορούσε να γυρίσει το ρολόι πίσω ο Ντόναλντ Τραμπ προκαλώντας πλήγμα όχι μόνο στην κουβανική αλλά και στην αμερικανική οικονομία; Πολλοί είναι αυτοί που αμφιβάλλουν. «Θα μου προκαλούσε έκπληξη αν έβλεπα να ακυρώνονται όλα αυτά» δήλωσε στη «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» ο σύμβουλος επιχειρήσεων Ρόμπερτ Μιουζ. Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ο Κέβιν Πάαπ, επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται στην Κούβα και είναι ψηφοφόρος του Ντόναλντ Τραμπ: «Ολες οι άλλες χώρες του κόσμου έχουν διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις με την Κούβα. Δεν θέλουμε να χάσουμε το μερίδιό μας στην αγορά της».

Τελευταία Νέα