Οι εξετάσεις για τη διάγνωση και την πρόληψη της νόσου, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της αντιμετώπισής της, για δύο βασικούς λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι όσο ταχύτερα από τη στιγμή της μόλυνσης διαγνωστεί κάποιος τόσο πιο άμεσα θα αντιμετωπιστεί και τόσο καλύτερη πορεία θα έχει. «Διότι ο ιός καταστρέφει την ποιότητα του ανοσοποιητικού συστήματος. Αρα, ακόμη και όταν με τα φάρμακα το σύστημα άμυνας του οργανισμού ανακάμψει πλήρως, δεν θα είναι ποτέ πια το ίδιο. Ακόμη περισσότερο σε περιπτώσεις που κάποιος δεν έχει διαγνωστεί και ζει με τον ιό για μεγάλο χρονικό διάστημα, το ανοσοποιητικό του μπορεί να μην επανέλθει ποτέ» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο παθολόγος Μάριος Λαζανάς, διευθυντής του Γ’ Παθολογικού Τμήματος, διευθυντής της Μονάδας Ειδικών Λοιμώξεων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και πρόεδροςτης Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι όσο είναι συνεπής με τη φαρμακευτική αγωγή του ένας οροθετικός και το φορτίο του ιού HIV είναι τόσο χαμηλό ώστε να μην ανιχνεύεται από τις εξετάσεις τόσο λιγότερες πιθανότητες έχει να μολύνει και αυτόν με τον οποίο θα συνευρεθεί.Φυσικά, γνωρίζοντας προστατεύει καλύτερα τον εαυτό του και μειώνει τους κινδύνους για άλλες ασθένειες, νοσηλείες κ.λπ.
Τα δεδομένα της νόσου
Παρότι τα φετινά στατιστικά στοιχεία δείχνουν μείωση 40% στα νέα περιστατικά, μια πιο προσεκτική ματιά στα ίδια δεδομένα αποκαλύπτει ότι η δημόσια συμμετοχή στη διάγνωση μειώνεται δραματικά χρόνο με τον χρόνο και ίσως τα στατιστικά να μην αντανακλούν την πραγματική εικόνα.
Για την ακρίβεια, το 2014 το 19% των νέων διαγνώσεων HIV στην Ελλάδα έγινε στα κέντρα πρόληψης και δωρεάν εξέτασης Checkpoint και το 81% στις δομές του ΕΣΥ. Την επόμενη χρονιά στα Checkpoint διαγνώστηκαν για πρώτη φορά το 31% των οροθετικών και στο ΕΣΥ το 69%. Το πρώτο δεκάμηνο του τρέχοντος έτους το Checkpoint διέγνωσε το 33,11% και το Δημόσιο το 66,89%. «Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι δημόσιες δομές είναι εχθρικές ως προς την πρώτη διάγνωση, αλλά ότι τα Checkpoint έχουν καλύτερο τρόπο να προσεγγίζουν τον κόσμο».
Τα περισσότερα κέντρα διάγνωσης στα νοσοκομεία δεν λειτουργούν καθημερινά για διαγνωστικές εξετάσεις, ενώ σε κάποια από αυτά χρειάζεται ραντεβού. Τα αποτελέσματα της εξέτασης δίνονται ύστερα από μερικές ημέρες και δεν υπάρχει συμβουλευτική υπηρεσία. Στα Checkpoint των οποίων το έργο έχει αναγνωριστεί ως «βέλτιστο πρακτικά» από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κάνουν το γρήγορο τεστ και τα αποτελέσματα βγαίνουν σε ακριβώς μισή ώρα.
«Είναι σημαντικό για κάποιον που είναι αντιμέτωπος με την αγωνία και ενδεχομένως τον φόβο του, να μην περιμένει σε ουρές. Επιπλέον, ο ωφελούμενος έχει τη δυνατότητα να συζητήσει με τους ειδικούς ενημερωτές των Checkpoint επί μισή ώρα για θέματα που σχετίζονται με τη σεξουαλική αγωγή και υγεία και αμέσως μετά κάνει την εξέταση, η οποία δίνει αξιόπιστο αποτέλεσμα σε μόλις ένα λεπτό. Ολοι οι ενημερωτές είναι ειδικά εκπαιδευμένοι από το ΚΕΕΛΠΝΟ» λέει ο Γιώργος Τσιακαλάκης, υπεύθυνος Επικοινωνίας και Προάσπισης Δικαιωμάτων του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας Θετική Φωνή.
Σε περίπτωση που βγει αντιδρών το τεστ αντισωμάτων, διασυνδέουμε τον ωφελούμενο με μονάδα λοιμώξεων σε νοσοκομείο. «Τα Checkpoint δεν είναι κλινικές δομές, δεν τελούν δηλαδή ιατρική πράξη και επομένως πρέπει να γίνει επιβεβαιωτική εξέταση σε νοσοκομείο» λέει ο Τσιακαλάκης. Ωστόσο, το τεστ έχει επιτυχία σε ποσοστό 99,9%. Αν κάποιος δεν έχει διάθεση ή αρνηθεί να κάνει τη συζήτηση δεν υπάρχει πρόβλημα και πάνω από όλα οι εξετάσεις είναι ανώνυμες, δωρεάν και γρήγορες.
Γολγοθάς για τα φάρμακα
Από τη στιγμή που κάποιος διαγνωστεί θετικός στον HIV πρέπει να αρχίσει αμέσως να παίρνει φάρμακα για να σώσει το ανοσοποιητικό του σύστημα, το οποίο καταστρέφει ο ιός όταν αναπτύσσεται. Τα φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά και το είδος το αποφασίζει ο θεράπων ιατρός μετά τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Παρότι πρόκειται για χρόνια νόσο και δεν τίθεται ρεαλιστικό θέμα υπερσυνταγογράφησης, οι οροθετικοί είναι υποχρεωμένοι κάθε μήνα να επισκέπτονται νοσοκομείο, από όπου και χορηγούνται αποκλειστικά, για να πάρουν τα χάπια τους για έναν μήνα. Ωστόσο, πέρυσι «σχεδόν σε όλα τα νοσοκομεία είχε εξαντληθεί ο προϋπολογισμός ήδη από τις αρχές του φθινοπώρου. Ως αποτέλεσμα αρκετοί ασθενείς διέκοψαν για αρκετές ημέρες μέχρι και εβδομάδες την αγωγή τους» λέει ο Νίκος Δέδες, πρόεδρος της Θετικής Φωνής.
Αν κάποιος διακόψει τα φάρμακα ακόμη και για μερικές ημέρες πρέπει να κάνει νέες εξετάσεις, οι οποίες έχουν υψηλό κόστος και ίσως χρειαστεί να αλλάξει θεραπευτικό σχήμα. «Πρόκειται για κακή διαχείριση πόρων, που υποβάλλει σε ταλαιπωρία τόσο τον οροθετικό όσο και τον γιατρό του» σημειώνει ο Τσιακαλάκης.
Παρά τις προειδοποιήσεις της Θετικής Φωνής, το 2016 ο νέος προϋπολογισμός ήταν ανεπαρκής: μειώθηκε ενώ ο αριθμός τον οροθετικών αυξήθηκε. «Προτείναμε τη δημιουργία κλειστού προϋπολογισμού από την αρχή του έτους.
Συμφώνησαν όλες οι φορείς και το υπουργείο, αλλά δεν εφαρμόστηκε. Εκ των υστέρων, προσπαθούν να χειριστούν το πρόβλημα με έκτακτες χρηματοδοτήσεις».Στο μεταξύ, σοβαρές ελλείψεις παρατηρούνται και στα αντιδραστήρια για τη διεξαγωγή εξετάσεων. Μάλιστα, σύμφωνα με τη Θετική Φωνή, μόνο στην Αθήνα βρίσκονται σε αναμονή 3.000 δείγματα αίματος.
Την αγωνία σχετικά με την αναγκαιότητα χρηματοδότησης των εργαστηρίων ώστε να καλύπτεται το κόστος των εξετάσεων διάγνωσης και παρακολούθησης των HIV οροθετικών ασθενών (ιικό φορτίο και γονοτυπική αντοχή) εξέφρασε και ο πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ, αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόφιλος Ρόζενμπεργκ: «Σε μια εποχή βαθιάς οικονομικής κρίσης, πρέπει οι παρεμβάσεις να είναι καινοτόμες και στοχευμένες ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη αποτελεσματικότητα με την ορθότερη διαχείριση των πόρων».
Αμέτοχη είναι η κυβέρνηση στο θέμα της πρόληψης, αφού παρά τις παροτρύνσεις, δεν έχει μειώσει τον ΦΠΑ στα προφυλακτικά που είναι 24%, ενώ έχει σταματήσει να μοιράζει σύριγγες σε χρήστες. Σύλλογοι και οργανώσεις έχουν μοιράσει τα τελευταία χρόνια δωρεάν περισσότερα από 3.000.000 προφυλακτικά και προσφέρουν στους χρήστες δωρεάν σύριγγες.
Οι σημερινές εκδηλώσεις
Με πρωτοβουλία του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδος Θετική Φωνή, η Βουλή των Ελλήνων θα φωταγωγηθεί για πρώτη φορά με την κόκκινη κορδέλα που συμβολίζει τον αγώνα κατά τουAIDS, ενώ η φιλαρμονική του Δήμου Αθηναίων, η ομάδα κρουστών Quilombo και ο Σύλλογος Οροθετικών θα υποδέχονται το κοινό στην Πλατεία Συντάγματος. Εκδηλώσεις θα γίνουν και στην πλατεία Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το ΚΕΕΛΠΝΟ, καθώς και σε άλλες 20 πόλεις της περιφέρειας.
– To Κέντρο Ζωής ενημερώνει για το στίγμα μέσω ενός «παιχνιδιού» στο facebook. Πάρτε συμμετοχή και πετάξτε τις ετικέτες.www.facebook.com/CentreForLifeKentroZois
Μαρτυρίες
«Αν σπάσει το προφυλακτικό καιο άλλος είναι οροθετικός, θα πρέπει να πάρω μέσα στις επόμενες ώρες φαρμακευτική αγωγή για να μη μολυνθώ. Η ταλαιπωρία και η γραφειοκρατία όμως είναι τόσο μεγάλες, που μου έδωσαν την αίσθηση οι γιατροί σε νοσοκομείο της Αθήνας ότι προτιμούν να μη μου δώσουν ένα κουτί φάρμακα για να κάνουν οικονομία»
«Εχω κάνει εξέταση αίματος από τον Μάρτιο και τα αποτελέσματα ακόμη δεν έχουν βγει. Υποτίθεται ότι πρέπει να γνωρίζει ο γιατρός μου το ιικό φορτίο και τη γονοτυπική αντοχή για να μου δώσει τα κατάλληλα φάρμακα. Δεν ξέρω τι γίνεται, αν έχω κίνδυνο για άλλες ασθένειες,
φοβάμαι ακόμη και το κοινό κρυολόγημα»
Το AIDS σε αριθμούς στην Ελλάδα
453
νέες λοιμώξεις HIV διαγνώστηκαν φέτος (έως τα τέλη του Οκτωβρίου)στη χώρα μας
40%
λιγότερα διεγνωσμένα κρουσματα φέτος σε σχέση με το περασμένο έτος
15.795
περιστατικά λοίμωξης από HIV έχουν καταγραφεί συνολικά στη χώρα μας, εκτων οποίων 82,7% είναι άνδρες
25
παιδιά ζουν σήμερα στη χώρα μας με τον ιό HIV. Σε αρκετές περιπτώσεις οι ειδικοί της ΕΕΜΑΑ αναγκάζονται να πιέσουν το υπουργείο Υγείας ώστε να δεχτούν οι διευθυντές των σχολείων τους οροθετικούς μαθητές
10
παιδιά έχουν γεννηθεί στη χώρα μας χωρίς τον ιό από οροθετικές μητέρες, σύμφωναμε τηνΠανεπιστημιακή Κλινική Ηρακλείου