Η «Επίσημη ιστορία» του 1985 ήταν το φιλμ που έφερε στην Αργεντινή το πρώτο ξενόγλωσσο Οσκαρ (ακολούθησε το «Μυστικό στα μάτια τους»). Στην υπόθεση, μία καθηγήτρια γυμνασίου, στο Μπουένος Αϊρες του 1983, αρχίζει να υποψιάζεται ότι η θετή κόρη της είναι παιδί κάποιου από τους «εξαφανισθέντες» πολίτες της στρατιωτικής χούντας. Η ταινία επανεκδίδεται στη μεγάλη οθόνη και ο Πουέντζο που έγραψε και το σενάριο σε απόλυτη μυστικότητα υπό τον φόβο των Αρχών, μας μίλησε γι’ αυτή την περιπέτεια, αλλά και για τον κινηματογράφο σήμερα.
Τι θυμάστε από την πρώτη προβολή στην Αργεντινή;
Αρχικά η πρεμιέρα ήταν προγραμματισμένη για τον Οκτώβριο του ’84, αλλά την τελευταία στιγμή την αναβάλαμε για τον Απρίλιο του ’85. Στη διάρκεια των μηνών που μεσολάβησαν προβάλαμε την ταινία ιδιωτικά και ύστερα τη συζητούσαμε. Οι συναντήσεις εκείνες ήταν πολύ συγκινητικές και μας έκαναν να συνειδητοποιήσουμε αυτό που είχαμε δημιουργήσει.
Αμέσως μετά γυρίσατε στο Χόλιγουντ το «Old Gringo». Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον Γκρέγκορι Πεκ; Ποια η γνώμη σας για εκείνη την ταινία;
Ο Γκρέγκορι ήταν φίλος και ήρθε στον γάμο μου στο Μπουένος Αϊρες. Ηταν πράγματι πολύ τιμητικό για μένα να τον σκηνοθετήσω δίπλα στην Τζέιν Φόντα στο «Old Gringo». Εξίσου τιμητικό ήταν να σκηνοθετήσω τους Χαρτ, Ντιβάλ και Ραούλ Τζούλια στο «La Peste». Καθώς επίσης το ντοκιμαντέρ «Εκείνοι που έζησαν» (σ.σ.: με μαρτυρίες επιζώντων του Ολοκαυτώματος) παραγωγής Σπίλμπεργκ. Ολες υπήρξαν εξαιρετικές εμπειρίες.
Το να βλέπει κανείς την ταινία σήμερα είναι μια αποκάλυψη. Πρώτα απ’ όλα γιατί έχουμε ξεχάσει τον… κόκκο του φιλμ. Σας λείπει το φιλμ σήμερα;
Ημουν στην εφηβεία όταν ξεκίνησα να γυρίζω ταινίες χρησιμοποιώντας αναλογικές τεχνικές. Εμαθα όλα τα πόστα και φιλμάριζα με όλους τους δυνατούς τρόπους, απολαμβάνοντας τον καθένα ξεχωριστά. Αλλά τα ψηφιακά εργαλεία είναι εξωπραγματικά. Πώς να μην αναγνωρίζει κάποιος τις απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρουν, ειδικά στις πιο ταπεινές κινηματογραφικές απόπειρες; Δεν αισθάνομαι καμία νοσταλγία για την εποχή του αναλογικού φιλμ.
Τι είναι αυτό που θυμάστε από τα πρώτα σας χρόνια ως κινηματογραφιστής;
Ξεκίνησα στα 16, 17 στον χώρο της διαφήμισης. Εβλεπα πολύ σινεμά και απλά αντέγραφα αυτό που έβλεπα: ο όγκος που μπορεί να επιτευχθεί με τον κάθε φακό, οι κινήσεις της κάμερας, το φως. Αυτό ήταν το σχολείο μου.
Εχει για εσάς βαρύτητα η ταινία στις ημέρες μας; Κι αν ναι, ποια είναι αυτή;
Η «Επίσημη ιστορία»; Εξακολουθεί να είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τις «γιαγιάδες των αγνοουμένων». Και σημαντική για τις γενιές που ακολούθησαν την εποχή που γυρίστηκε, γιατί βοηθά στη διατήρηση της μνήμης.
Ποιες ήταν οι αρχικές σας εμπνεύσεις όταν ξεκινήσατε τη σκηνοθεσία;
Αναμφισβήτητα οι μεγάλοι του κινηματογράφου. Φελίνι, Μπέργκμαν, Κουροσάβα. Και από τους νεότερους ο Μπερτολούτσι.
Υπάρχει σήμερα αυθεντικό πολιτικό σινεμά; Στις Κάννες το «Εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ» κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα. Είναι αυτό σημάδι των καιρών μας;
Την εποχή που γυρίζαμε την «Επίσημη Ιστορία» το πολιτικό σινεμά αποτελούσε είδος προς εξαφάνιση. Οι μεγάλες αλλαγές που είχαν συντελεστεί στους κανόνες του παιχνιδιού της διανομής επιτάχυναν αυτή τη διαδικασία. Παρ’ όλα αυτά συνεχίζουμε να το κάνουμε, όπως στην εταιρεία παραγωγής που έχω με τα παιδιά μου. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια πολιτική ταινία σε τελική φάση παραγωγής και δύο σε εξέλιξη. Ωστόσο, δεν είναι τίποτα εύκολο.