Αύριο οι Ιταλοί θα προσέλθουν στις κάλπες για να τοποθετηθούν απέναντι στις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που προτείνει ο πρωθυπουργός Ρέντσι. Οπως σε όλα τα δημοψηφίσματα του καιρού μας, έτσι κι εδώ, δημοσκόποι κι αναλυτές περιμένουν από τους ιταλούς ψηφοφόρους να ψηφίσουν όχι τόσο ως προς την ουσία των προτεινόμενων αλλαγών, αλλά για να εκφράσουν την επιδοκιμασία ή την αποδοκιμασία τους στις πολιτικές του ιταλού πρωθυπουργού. Με τον Ρέντσι, τις κεντρώες δυνάμεις και την επιχειρηματική τάξη να τίθεται ξεκάθαρα υπέρ του Ναι και τις λαϊκιστικές δυνάμεις απέναντι να έχουν συνταχθεί υπέρ του Οχι, η Ευρώπη κρατά την αναπνοή της. Εάν οι Ιταλοί ψηφίσουν Οχι, θα είναι ακόμη ένα αποτέλεσμα που θα προστεθεί στη νίκη του Brexit, στην εκλογή του Τραμπ και στην άνοδο όλων των λαϊκιστικών κινημάτων, από τη μια άκρη ώς την άλλη στον δυτικό κόσμο. Η άνοδός τους ερμηνεύεται από πολιτικούς και αναλυτές ως μια επανάσταση απέναντι στην πολιτική όπως την ξέραμε μέχρι τώρα. Αλλά σε τι ακριβώς επαναστατούν οι πολίτες; Πρόκειται για μια συντηρητική απάντηση απέναντι στις αξίες που παράγει μια αφανής φιλελεύθερη ελίτ από άκρη σε άκρη στον δυτικό κόσμο;

Μια έρευνα σε εννέα ευρωπαϊκές χώρες του Ινστιτούτου Bertelsmann, της γερμανικής δεξαμενής σκέψης που συνδέεται με τον κολοσσό των μέσων ενημέρωσης, απαντά πλέον με ποσοτικά στοιχεία, ότι η κινητήριος δύναμη πίσω από την άνοδο του λαϊκισμού είναι ο φόβος της παγκοσμιοποίησης. Τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά: το 78% των υποστηρικτών του AfD, το 76% των ψηφοφόρων του Εθνικού Μετώπου και το 69% αυτών του Κόμματος της Ελευθερίας στην Αυστρία, εκφράζονται αρνητικά απέναντι στην παγκοσμιοποίηση. Οσο πιο χαμηλό το εισόδημα και το επίπεδο των σπουδών τόσο πιο πιθανή είναι η ταύτιση με τη στάση αυτή. Αντίστοιχη θέση εναντίον της παγκοσμιοποίησης παίρνουν οι ψηφοφόροι των αριστερών κομμάτων, όπως το Linke στη Γερμανία, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων στην Ιταλία αλλά και το Podemos στην Ισπανία, με μικρότερα πάντως ποσοστά.

Στην περίπτωση της στάσης απέναντι στην παγκοσμιοποίηση, η ηλικία των ερωτηθέντων επηρεάζει τις απαντήσεις. Oσο πιο μεγάλος είναι κανείς τόσο λιγότερες δεξιότητες είναι πιθανό να διαθέτει και άρα τοποθετείται αρνητικά απέναντι στο φαινόμενο. Αντίστοιχα, οι νεότερες ηλικίες εμφανίζονται πολύ πιο δεκτικές. Το ανησυχητικό όμως, στις μικρότερες ηλικίες, αφορά την πίστη στη δημοκρατία. Σύμφωνα με έρευνα των καθηγητών Mounk και Foa από το Χάρβαρντ και τη Μελβούρνη αντίστοιχα, η σημασία του δημοκρατικού πολιτεύματος για την ευημερία ενός έθνους, αναγνωρίζεται περισσότερο από τους γηραιότερους –και κυρίως από αυτούς που γεννήθηκαν τη δεκαετία του ’30 ή του ’40 από ό,τι στις σημερινές γενιές των millenials, των παιδιών δηλαδή που γεννήθηκαν μετά το 1980. Και προειδοποιούν για μια συρρίκνωση των δημοκρατικών μορφών διακυβέρνησης στον δυτικό κόσμο. Στα τέλη των 90s, όταν ο άνεμος της αισιοδοξίας είχε κατακλύσει τον δυτικό κόσμο, το βασικό επιχείρημα ήταν ότι ο ερχομός της παγκοσμιοποίησης θα εδραιώσει τη δημοκρατία σε κάθε γωνιά της Γης. Προς το παρόν, ζούμε τη διάψευση.

Τελευταία Νέα