Ο θάνατος του Φιντέλ ήταν καλή αφορμή για μια νέα διαίρεση στην επικράτεια του δημόσιου λόγου. Εδώ υπολογίστε όχι μόνο παλιούς και νέους παίχτες, όχι μόνο τα νέα κοινωνικά δίκτυα, αλλά και τα παραδοσιακά ΜΜΕ. Μέχρι και απειλή μομφής στη Βουλή από Το Ποτάμι κατά του υφυπουργού Παιδείας Κώστα Ζουράρι για δηλώσεις του σε σχέση με τον κουβανό ηγέτη.

Παλιές και νέες συμμαχίες έφτιαξαν ένα μεγάλο καζάνι αναλύσεων, προσεγγίσεων με μπόλικο λυρισμό, βιωματικές καταγραφές από το Νησί της Επανάστασης, πολεμική, σχετικοποιήσεις και ερωτήματα («ήταν ή δεν ήταν δικτάτορας»;). Σχηματικά το ελληνικό Ιντερνετ και τοπίο χωρίστηκε σε φιντελέδες και φιλελέδες. Ας περιγράψουμε λίγο περισσότερο την παραπάνω νέα διαιρετική τομή, με όλο τον σαρκασμό της συγκυρίας.

Φιντελέδες: εδώ μην έχετε στον νου σας μόνο την κλασική Αριστερά που με συνέπεια υπερασπιζόταν τα πεπραγμένα της καστρικής Επανάστασης από το 1959 μέχρι και σήμερα. Τον Φιντέλ υπεράσπισαν και μία σειρά δυνάμεων της Αριστεράς, που όλα τα χρόνια μόνο προσηλωμένες δεν ήταν στα πειράματα κοινωνικού μετασχηματισμού, ενώ ήταν και επικριτικές με παραδείγματα χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Αν η Αριστερά είχε μια σχέση περιπετειώδη με την Κούβα, τα ρεύματα συνέκλιναν στην υπεράσπιση της εκεί Επανάστασης τώρα που ο Φιντέλ αποχαιρετούσε. Αποκορύφωμα, η παρουσία Τσίπρα στην Αβάνα. Αν δεχθούμε πως ο Πρωθυπουργός προέρχεται από ένα ρεύμα επικριτικό προς τις επαναστατικές διεργασίες σε κουβανικό έδαφος.

Ο Φιντέλ, ο Τσε, όμως, πάντα ανακάτευαν την τράπουλα. Η Κούβα δεν ήταν, με ορθόδοξους όρους, ακόμη μία λαϊκή δημοκρατία τύπου Ανατολικής Ευρώπης –κι ας έκαναν τα πάντα οι ΗΠΑ με την εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων και το εμπάργκο να τη σπρώξουν στην αγκαλιά του Χρουστσόφ. Στο παράδειγμά της συμπυκνώθηκε ολόκληρη η ιστορία των αντιαποικιοκρατικών αγώνων. Κλασικοί τροτσκιστές και πολέμιοι του «σταλινισμού» και του «σοβιετικού σχηματισμού» όπως ο Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο) ή ο Ερνέστ Μαντέλ πολέμησαν ή αγωνίστηκαν για την Κούβα. Ο Μαντέλ έφτασε να συμβάλει έμπρακτα στην οικοδόμηση και εκπόνηση προγράμματος και να συνδέεται με τον Τσε. Οχι τυχαία, ως πόλος επαναστατικού προορισμού η Κούβα επιλέχθηκε από γενιές δυτικών διανοουμένων ως τόπος εκπαίδευσης στον ένοπλο αγώνα (μέχρι ο σκηνοθέτης Νίκος Παπατάκης λέγεται πως είχε πάει για πολιτικούς λόγους και στο διάλειμμα από τα γυρίσματα ταινιών του ή του θυελλώδους έρωτά του με την Ανούκ Εμέ και την Ολγα Καρλάτου).

Αποχαιρετώντας τον Κάστρο

Η Κούβα πάντα ήταν για γενιές αριστερών η ουτοπία για συμμετοχή σε μπριγάδες ή απλώς για τουρισμό πολιτικών προεκτάσεων (πολλές φορές απλώς ως πρόφαση). Σε μια εξαιρετική ιντερνετική σύνοψή του ο νέος ιστορικός Γιώργος Μιχαηλίδης θύμισε από αριστερή σκοπιά ποιοι αποχαιρετούν τον Κάστρο: «Σήμερα τον Κάστρο αποχαιρετά σχεδόν όποιο απελευθερωτικό κίνημα γεννήθηκε στην υφήλιο τα τελευταία 50 χρόνια. Οι Ιρλανδοί και Βάσκοι “τρομοκράτες” του IRA και της ΕΤΑ, οι ευρωπαίοι αρωγοί του αλγερινού αντιαποικιακού αγώνα. Εκπαιδεύτηκαν και ενισχύθηκαν ποικιλοτρόπως από την Κούβα. Ο Malcolm X και οι Μαύροι Πάνθηρες που αγωνίστηκαν για τα δικαιώματα των μαύρων πολιτών των ΗΠΑ. Η Angela Davis που έσταζε μέλι για τον Φιντέλ και η Assata Shakur, η πρώτη γυναίκα που μπήκε στη λίστα των πιο καταζητούμενων στις ΗΠΑ με αμοιβή 2 εκατ. δολ. για την επαναστατική της δράση. Ζει στην Κούβα απ’ το 1984».

Ο θυμός της αντίπερα όχθης

Η ελληνική Αριστερά έκανε ένα μεγάλο reunion στο Ιντερνετ αυτές τις ημέρες. Οι φιντελέδες όμως δεν ήταν μόνο από αυτή την όχθη. Μετριοπαθείς κεντρώοι, αριστεροί μεταρρυθμιστές, διανοούμενοι του Μετώπου της Λογικής, υπεράσπισαν τον Φιντέλ. «Ο Φιντέλ Κάστρο απέτυχε μεν παταγωδώς στην επαγγελία μιας πιο δίκαιας, πιο δημιουργικής, πιο ανοιχτής σε όλους τους ανθρώπους κοινωνίας, απέδειξε όμως με την παρουσία του κατά τις δεκαετίες ’60, ’70 και ’80 ότι ο κόσμος δεν αποτελεί μια απόλυτη διάζευξη ανάμεσα στα αυταρχικά καθεστώτα σοβιετικού τύπου και στον ανεξέλεγκτο και πανδαμάτορα καπιταλισμό» έγραψε ο Χρήστος Χωμενίδης πυροδοτώντας τον θυμό της άλλης όχθης. Αυτής των φιλελέδων. Επιτρέψτε μου μια μικρή περιγραφή του όρου, ως ο άνθρωπος που τον επινόησε. Σύντμηση των λέξεων φιλελευθερισμός και γεγέδες, οι φιλελέδες αποτελούν μια άτυπη φυλή που ευδοκιμεί στα σόσιαλ μίντια. Διαφορετική και πολύ μειοψηφική από την κλασική Δεξιά, το Κέντρο ή τις δυνάμεις που ονειρεύονται μεταρρυθμισμό, οι φιλελέδες ξεσπάθωσαν εναντίον του Κάστρο, επίσης βιωματικά ανέτρεξαν σε φωτογραφίες τους από ταξίδια στην Κούβα (λίγη σημασία έχει ότι πήγαν για μουσικά φεστιβάλ ή συναυλίες και άρα είναι αδύνατον να είχαν εικόνα των οικονομικών – κοινωνικών δομών και διαδικασιών). Οι φιλελέδες εστίασαν στα ανθρώπινα δικαιώματα, στον ολοκληρωτισμό του καθεστώτος Κάστρο, στις διώξεις κατά ομοφυλοφίλων ή αντιφρονούντων, στο ρετρό μιας ελληνικής Αριστεράς που δεν έβλεπε πίσω από το ρούμι, τα μοχίτο, τη σάλσα και τον Τσε την πέτρινη πραγματικότητα, την πορνεία και τη φτώχεια. Ο συγγραφέας Απόστολος Δοξιάδης ας πούμε έβαλε δύο (ρητορικά) ερωτήματα: πώς λέγεται ο ηγέτης που επί 56 χρόνια δεν κάνει εκλογές και ορίζει τον αδελφό του ως διάδοχο. Καστρολάτρες και Καστροκλάστες, στα εν Ελλάδι καφενεία, υπενθύμισαν τη ροπή στον μανιχαϊσμό μας. Την ευκολία που φέρνουμε στα μέτρα μας, ιστορικά παραδείγματα απόλυτα περίπλοκα να αναλυθούν με όρους γηπέδου.

Τελευταία Νέα