Οι άγνωστοι πρόγονοι του «Αστακού»

Από τη Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου και για τους επόμενους έξι μήνες η Ενωση Σκηνοθετών – Παραγωγών Ελληνικού Κινηματογράφου (ΕΣΠΕΚ) ξεκινά μια αξιοσημείωτη προσπάθεια, και μάλιστα στο κέντρο της Αθήνας, σε μια από τις ομορφότερες αίθουσές της, το Αστορ. Το γεγονός έχει ως εξής: μία Δευτέρα και μία Παρασκευή κάθε μήνα από νωρίς το απόγευμα ή από και μετά τα μεσάνυχτα οι σινεφίλ –ειδικά οι νεότεροι –θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν 35 ελληνικές ταινίες των δεκαετιών ’60, ’70 και ’80, για τις οποίες πολλά ακούμε και διαβάζουμε αλλά σπανίως έχουμε την ευκαιρία να δούμε σε προβολές από κόπιες 35 mm.

«Πήγα στη Σταυράκου το 2000 και θυμάμαι πολύ καλά τα αφιερώματα στο Παλλάς –κάτι που τελείωσε πολύ γρήγορα. Χάθηκε η ευκαιρία να δεις αυτές τις ταινίες στις πραγματικές τους διαστάσεις». Μιλάω με τη σκηνοθέτιδα (και πρόεδρο της ΕΣΠΕΚ) Ελίνα Ψύκου που σε συνεργασία με την ιστορικό κινηματογράφου Αφροδίτη Νικολαΐδου και τους σκηνοθέτες Αλέξη Αλεξίου και Γιάννη Βεσλεμέ έκαναν την επιλογή του πλούσιου προγράμματος το οποίο χωρίζεται σε ιδιαίτερους κύκλους προβολών (Ξοδεμένα 80, Ερωτικά Γράμματα, Μανίες, Βρώμικο Ψωμί, Παράξενο Τότε I & II, Είδη Υπό Εξαφάνιση, Αγνωστη Απειλή). Η Αφροδίτη Νικολαΐδου συμπληρώνει: «Ηδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 βλέπουμε σκηνοθέτες που εξερευνούν φόρμες διαφορετικές, και αυτή η συνέχεια τραβά μέχρι τη δεκαετία του ’80. Μιλάμε για μια παρακαταθήκη εργαλείων μιας και οι σκηνοθέτες σήμερα επικοινωνούν με αυτή την κληρονομιά. Δες το παράλογο χιούμορ, τις αναφορές στο θέατρο του παραλόγου, τάση που διερευνήθηκε από το Νέο Ελληνικό Σινεμά των 70s, που ήταν σε επικοινωνία με το Νέο Κύμα του Θεάτρου».

Η αλήθεια είναι πως μια ματιά να ρίξει κανείς στην «Ανατολική περιφέρεια» του Βασίλη Βαφέα, ανακαλύπτει αμέσως το κοινό νήμα που ενώνει αυτό το σινεμά με το λεγόμενο «greek weird wave» σήμερα. Δυστυχώς, ούτε DVD υπάρχουν αυτών των ταινιών ούτε τα βλέπουμε στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, που ίσως και να όφειλε να αφιερώνει, επί μονίμου βάσεως, ένα κομμάτι του προγράμματος της σε όλα εκείνα τα φιλμ τα οποία, άλλωστε, χρηματοδοτήθηκαν κυρίως από εμάς τους ίδιους. Το αφιέρωμα στο Αστορ μοιάζει να απαντά στις… προσευχές αυτού του κοινού: επιτέλους, τι συνέβη εκείνες τις δεκαετίες; Γιατί είναι τόσο σπουδαίο το «Δι’ ασήμαντον αφορμήν» του Τάσου Ψαρρά ή το «Υπόγεια διαδρομή» του Απόστολου Δοξιάδη; Ευκαιρία να μάθουμε.

ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΣΤΕΣ. Τις ταινίες και κάποιους από τους δημιουργούς θα παρουσιάζουν κινηματογραφιστές των νεότερων γενιών. Ανάμεσά τους οι Θάνος Αναστόπουλος, Αλέξανδρος Βούλγαρης, Στέργιος Πάσχος, Ρηνιώ Δραγασάκη, Σοφία Εξάρχου, Μπάμπης Μακρίδης, Δώρα Μασκλαβάνου, Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Αργύρης Παπαδημητρόπουλος, Γιάννης Σακαρίδης, Σύλλας Τζουμέρκας, Παναγιώτης Φαφούτης, Αγγελος Φραντζής. Οι προβολές ξεκινούν στις 12 Δεκεμβρίου, ημέρα Δευτέρα, όπου οι Γιώργος Ζώης και Εκτορας Λυγίζος θα παρουσιάσουν υπό τον γενικό τίτλο «Αόρατη απειλή» τις ταινίες «Κιέριον» του Δήμου Θέου (1967), «Υπόγεια διαδρομή» του Απόστολου Δοξιάδη (1983) και «Δι’ ασήμαντον αφορμήν» του Τάσου Ψαρρά (1974). Τη μεταμεσονύχτια προβολή της αριστουργηματικής «Πρωινής περιπόλου» του Νίκου Νικολαΐδη, την Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου, θα παρουσιάσει ο σκηνοθέτης του «Αφτερλωβ» Στέργιος Πάσχος.