Ο συνδυασμός τεσσάρων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων που χορηγείται για την αντιμετώπιση μιας μορφής αιματολογικού καρκίνου, μπορεί να ξανανιώνει τις ωοθήκες αυξάνοντας το απόθεμά τους σε ωοθυλάκια, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.

Το «εκπληκτικό» αυτό εύρημα, όπως το αποκάλεσαν οι ερευνητές, αντικρούει την ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση πως όταν εξαντληθεί η ωοθηκική εφεδρεία (σ.σ. είναι ο αριθμός των ωοθυλακίων που εκ φύσεως διαθέτει κάθε γυναίκα) τίποτα δεν μπορεί να την αναπληρώσει.

Ωστόσο οι ερευνητές έσπευσαν να επισημάνουν ότι είναι πολύ νωρίς για να λεχθεί ποια είναι η σημασία του ευρήματος αυτού για την γονιμότητα.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Human Reproduction, βασίσθηκε στην ανάλυση ωοθηκικού ιστού από 14 κορίτσια και γυναίκες ηλικίας 16-29 ετών οι οποίες είχαν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία εξαιτίας λεμφώματος Χότζκιν και 12 συνομήλικές τους υγιείς εθελόντριες.

Έναυσμα της μελέτης αποτέλεσε το γεγονός ότι η συνδυασμένη χημειοθεραπεία που είναι γνωστή με το ακρωνύμιο ABVD (περιέχει τα φάρμακα δοξορουβικίνη, μπλεομυκίνη, βιμπλαστίνη και ντακαρβαζίνη), δεν πλήττει τη γονιμότητα των ασθενών, σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα χημειοθεραπευτικά σχήματα.

Οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου που πραγματοποίησαν τη μελέτη, ήθελαν να εξετάσουν πως κατόρθωνε ο συνδυασμός να αφήνει αλώβητη τη γονιμότητα των ασθενών και έτσι έλαβαν δείγματα ωοθηκικού ιστού από τις εθελόντριές τους.

Όπως διαπίστωσαν, στις οκτώ ασθενείς που είχαν υποβληθεί στην ABVD ο ωοθηκικός ιστός περιείχε πολύ περισσότερα ανώριμα ωοθυλάκια απ’ ό,τι ο ιστός των υγιών εθελοντριών, αλλά και των ασθενών οι οποίες είχαν υποβληθεί σε ένα άλλο είδος χημειοθεραπείας.

Επιπλέον, ο ωοθηκικός ιστός των ασθενών που είχαν υποβληθεί στην αγωγή με ABVD φαινόταν εξίσου υγιής με τα ωοθηκικά δείγματα που είχαν λάβει οιεπιστήμονες από τις υγιείς νεαρές γυναίκες.

«Το αποτέλεσμα αυτό πραγματικά μας εξέπληξε, δεν το περιμέναμε καθόλου», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Έβελιν Τέλφερ, καθηγήτρια στη Σχολή Βιολογικών Επιστημών του πανεπιστημίου.

«Ο ιστός τους έμοιαζε περισσότερο με αυτόν που θα περιμέναμε σε ένα κορίτσι στην προεφηβεία παρά σε μια ενήλικη ή σχεδόν ενήλικα γυναίκα. Δεν είναι μόνο ότι υπήρχαν πολλά ωοθυλάκια, αλλά ήταν οργανωμένα και σε ομάδες, δηλαδή είχαν χαρακτηριστικά που βλέπουμε μόνο στις νεαρές ωοθήκες».

Η δρ Τέλφερ πρόσθεσε πως δεν είναι γνωστό με ποιον ακριβώς μηχανισμό οδηγεί η χημειοθεραπεία σε αυτή την εξέλιξη, αλλά δεν αποκλείεται αρχικά να σκοτώνει τα ώριμα ωοθυλάκια και στη συνέχεια να ενεργοποιεί τους κυτταρικούς πληθυσμούς για να δημιουργήσουν νέα.

Οι ερευνητές συνεχίζουν την έρευνά τους για να διαπιστώσουν εάν τα νέα ωοθυλάκια μπορεί να οδηγήσουν στην παραγωγή υγιών ωαρίων που θα μπορούν να γονιμοποιηθούν.

Υπολογίζεται πως όταν γεννιέται ένα κοριτσάκι διαθέτει περίπου 1-2 εκατομμύρια ωοθυλάκια, αλλά καθώς μεγαλώνει ωριμάζουν με εκπληκτική ταχύτητα και έτσι στην εφηβεία έχουν απομείνει περίπου 400.000.

Δεδομένου ότι σε κάθε έμμηνο κύκλο ωριμάζουν περίπου 1.000 αλλά μονάχα το ένα παράγει ώριμο ωάριο, μέχρι να φτάσει η γυναίκα στην ηλικία της εμμηνόπαυσης (γύρω στα 45-55 χρόνια) έχουν απομείνει πια ελάχιστα και η ωοθηκική εφεδρεία της έχει εξαντληθεί.