Novartis: Εξελίξεις στη θεραπεία της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας

Αθήνα, 7 Δεκεμβρίου 2016 – Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια σοβαρή διαταραχή της καρδιακής λειτουργίας, κατά την οποία η καρδιά αδυνατεί να εξωθήσει αρκετό αίμα ώστε να καλύψει τις μεταβολικές απαιτήσεις των ιστών και των οργάνων για οξυγόνο.¹ Σύμφωνα με εκτιμήσεις, 1 στα 5 άτομα ανεξαρτήτως φύλου θα αναπτύξουν καρδιακή ανεπάρκεια στη διάρκεια της ζωής τους². Περίπου οι μισοί από τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια έχουν καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης (HFrEF)³, το οποίο σημαίνει ότι η καρδιά δεν συστέλλεται με αρκετή δύναμη, συνεπώς αντλείται λιγότερο αίμα.⁴

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια εξελικτική και απειλητική για τη ζωή νόσος⁵ και αποτελεί την κύρια αιτία νοσηλείας για τους ασθενείς άνω των 65 ετών στις ανεπτυγμένες χώρες.⁶ Επιπλέον, η καρδιακή ανεπάρκεια χαρακτηρίζεται από έντονα συμπτώματα, όπως έντονη κόπωση και δύσπνοια, τα οποία επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργική κατάσταση και την ποιότητα ζωής των ασθενών, και περιορίζουν τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την εργασία, την κοινωνικοποίηση και την αναψυχή.^1,7,8 Υπολογίζεται ότι το 75% των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια αντιμετωπίζει δυσκολία στην αυτόνομη διεξαγωγή καθημερινών δραστηριοτήτων.⁹ Επιπλέον, σχεδόν 3 στους 4 ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια αναφέρουν συμπτώματα κατάθλιψης, τα οποία επιδεινώνουν περαιτέρω την ποιότητα ζωής των ασθενών.¹⁰

Το Νοέμβριο του 2015, μία νέα θεραπευτική επιλογή έλαβε έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων για τη θεραπεία της συμπτωματικής χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας: το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης.¹¹Η αποτελεσματικότητα του συμπλόκου επιτυγχάνεται μέσω ενός διπλού μηχανισμού δράσης, ο οποίος για πρώτη φορά ενισχύει το προστατευτικό σύστημα της καρδιάς, το σύστημα των νατριουρητικών πεπτιδίων, ενώ ταυτόχρονα καταστέλλει τις βλαβερές συνέπειες του συστήματος ρενίνης-αγγειοτασίνης-αλδοστερόνης (RAAS).¹¹

Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια του συμπλόκου σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης έχουν καταδειχθεί στη μελέτη PARADIGM-HF, η οποία συνέκρινε το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης με την τρέχουσα καθιερωμένη θεραπευτική πρακτική.¹² Στη μελέτη PARADIGM-HF, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 8.400 ασθενείς, αποδείχθηκε ότι το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου σε σύγκριση με την τρέχουσα θεραπεία (εναλαπρίλη), ενώ συγχρόνως μειώνει και τον κίνδυνο νοσηλείας λόγω καρδιακής ανεπάρκειας.¹³ Επιπλέον, το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης ήταν ανώτερο από την εναλαπρίλη και στη μείωση των συμπτωμάτων και των σωματικών περιορισμών των ασθενών λόγω καρδιακής ανεπάρκειας.¹³

Σε δευτερογενείς αναλύσεις της μελέτης PARADIGM-HF φάνηκε ότι το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης προσέφερε σταθερά οφέλη στους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης ακόμη και όταν οι ασθενείς θεωρούνταν κλινικά σταθεροί, και ανεξάρτητα από την υποκείμενη θεραπεία που λάμβαναν.^{14, 15}

Πιο συγκεκριμένα, από τις αναλύσεις διαπιστώθηκαν τα εξής:

·Ακόμη και ασθενείς που θεωρούνται κλινικά σταθεροί – ασθενείς χωρίς καμία ή χωρίς πρόσφατη νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια – παρέμεναν σε κίνδυνο για σοβαρό κλινικό συμβάν. Συγκεκριμένα, το 17% των ασθενών της μελέτης είχε ένα πρωτεύον συμβάν (καρδιαγγειακό θάνατο ή νοσηλεία λόγω καρδιακής ανεπάρκειας) και το 15% κατέληξε κατά τη διάρκεια της μελέτης.¹⁴

·Επιπλέον, από την ανάλυση διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς που θεωρούνταν κλινικά σταθεροί ωφελήθηκαν από το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης στον ίδιο βαθμό που ωφελήθηκαν οι ασθενείς που ήταν λιγότερο σταθεροί (νοσηλεία λόγω καρδιακής ανεπάρκειας κατά τους 3 μήνες πριν από την ένταξή τους στη μελέτη).¹⁴

·Το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης προσέφερε σταθερά οφέλη για ασθενείς με μειωμένο κλάσμα εξώθησης (HFrEF), μειώνοντας τον κίνδυνο για καρδιαγγειακό θάνατο ή νοσηλεία λόγω καρδιακής ανεπάρκειας κατά περίπου 20% σε σύγκριση με την εναλαπρίλη, ανεξαρτήτως λοιπών θεραπειών για καρδιακή ανεπάρκεια.¹⁵

«Η νέα αυτή ανάλυση δείχνει ότι οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια δεν είναι ποτέ πραγματικά σταθεροί, δεδομένου ότι για την πλειονότητα των ασθενών αυτών (σημείωση: χωρίς προηγούμενη νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια) το πρώτο κλινικό συμβάν στη μελέτη ήταν ο θάνατος. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε τους ασθενείς να επιδεινωθούν για να ωφεληθούν από το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης και να βελτιώσουν τις πιθανότητες για μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης», δήλωσε ο Vas Narasimhan, Global Head, Drug Development and Chief Medical Officer της Novartis. «Αυτά τα στοιχεία δείχνουν, επίσης, ότι η θεραπεία με σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης οδήγησε σε τουλάχιστον 20% μείωση του κινδύνου για καρδιαγγειακό θάνατο ή νοσηλεία λόγω καρδιακής ανεπάρκειας σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης (HFrEF), συμπεριλαμβανομένων και των ασθενών που θεωρούνταν κλινικά σταθεροί και ανεξαρτήτως λοιπών θεραπειών που λάμβαναν».

Επιπλέον, σύμφωνα με δεδομένα που προέκυψαν από την ανάλυση της μελέτης PARADIGM-HF, από τους ασθενείς που είχαν νοσηλευθεί λόγω καρδιακής ανεπάρκειας, όσοι λάμβαναν το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης ανέφεραν υψηλότερη βαθμολογία στη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής (Health Related Quality of Life – HRQL), σε σύγκριση με τους ασθενείς που λάμβαναν εναλαπρίλη, δηλαδή αναστολέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (ACE).¹⁶ Σύμφωνα με μια δεύτερη ανάλυση, στον συνολικό πληθυσμό της μελέτης, οι πτώσεις στις βαθμολογίες της HRQL συσχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο χειρότερων εκβάσεων, όπως ο θάνατος από καρδιαγγειακά αίτια ή η νοσηλεία λόγω καρδιακής ανεπάρκειας.¹⁷ Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν περαιτέρω τα κλινικά οφέλη του συμπλόκου σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης και ενισχύουν την επείγουσα ανάγκη κατάλληλης θεραπείας των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης (HFrEF).

«Οι νοσηλείες λόγω καρδιακής ανεπάρκειας μπορούν να μειώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ασθενή και να οδηγήσουν σε χειρότερες εκβάσεις», δήλωσε ο Eldrin F. Lewis, MD, MPH, συνεργάτης ιατρός στο Brigham and Women’s Hospital και αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Harvard. «Η διαχείριση της καρδιακής ανεπάρκειας θα πρέπει να εστιάζει σε στρατηγικές μείωσης αυτής της πτώσης, μέσω της καλύτερης διαχείρισης των συμπτωμάτων που μπορούν να οδηγήσουν σε νοσηλεία. Οι εν λόγω αναλύσεις υποδηλώνουν ότι το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης-βαλσαρτάνης μπορεί να συμβάλλει στον μετριασμό των επιπτώσεων που έχει η νοσηλεία λόγω καρδιακής ανεπάρκειας στη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής ενός ασθενή, ενώ παρουσιάζουν και ισχυρά επιχειρήματα για τη συμπερίληψή του στη βέλτιστη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας με μειωμένο κλάσμα εξώθησης.»

Το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης συμπεριελήφθη με την ισχυρότερη σύσταση ClassI στις νέες κατευθυντήριες οδηγίες κλινικών πρακτικώνπου εκδόθηκαν συγχρόνως από το Αμερικάνικο Κολλέγιο Καρδιολογίας (American College of Cardiology – ACC), την Αμερικανική Ένωση Καρδιάς (American Heart Association – AHA) και την Αμερικανική Εταιρία Καρδιακής Ανεπάρκειας (Heart Failure Society of America – HFSA) στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Εταιρία Καρδιολογίας (European Society of Cardiology – ESC) στην Ευρώπη.^{18, 19}

Οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Καρδιολογίας συνιστούν στους γιατρούς τη θεραπεία με το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης στη θέση των αΜΕΑ ή των ΑΥΑ για τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια που πληρούν τα κριτήρια της μελέτης PARADIGM-HF.¹⁹

Η εταιρία Novartis έχει ανακοινώσει το πρόγραμμα FortiHFy, το μεγαλύτερο παγκόσμιο κλινικό πρόγραμμα στο χώρο της καρδιακής ανεπάρκειας που εκπονείται από τη φαρμακοβιομηχανία μέχρι σήμερα, το οποίο περιλαμβάνει πάνω από 40 μελέτες σε εξέλιξη ή προγραμματισμένες που έχουν σχεδιαστεί για να καταγραφούν μια σειρά από πρόσθετα στοιχεία σχετικά με τη μείωση των συμπτωμάτων, την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα ζωής και τις αποδείξεις στην καθημερινή κλινική πρακτική του νέου φάρμακου για την καρδιακή ανεπάρκεια, τη σακουμπιτρίλη/βαλσαρτάνη, αλλά και να επεκτείνει την κατανόηση της νόσου.

Βιβλιογραφία:

1. McMurray, J.J., et al., ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure 2012: The Task Force for the Diagnosis and Treatment of Acute and Chronic Heart Failure 2012 of the European Society of Cardiology. Developed in collaboration with the Heart Failure Association (HFA) of the ESC. Eur Heart J, 2012. 33(14): p. 1787-847.

2. Lloyd-Jones, D.M., et al., Lifetime risk for developing congestive heart failure: the Framingham Heart Study. Circulation, 2002. 106(24): p. 3068-72.

3. Owan TE, Hodge DO, Herges RM, et al. Trends in prevalence and outcome of heart failure with preserved ejection fraction. N Engl J Med. 2006;355:251–259.

4. Ejection Fraction Heart Failure Measurement. American Heart Association Website. http://www.heart.org/HEARTORG/Conditions/HeartFailure/SymptomsDiagnosisofHeartFailure/Ejection-Fraction-Heart-Failure-Measurement_UCM_306339_Article.jsp. Published March 24, 2015. Accessed March 10, 2016.

5. Gheorghiade M, De Luca L, Fonarow GC, Filippatos G, Metra M, Francis GS. Pathophysiologic targets in the early phase of acute heart failure syndromes. Am J Cardiol. 2005;96(6A):11G-17G

6. Cowie MR, et al. Improving care for patients with acute heart failure. Before, during and after hospitalization, 2014. http://www.oxfordhealthpolicyforum.org/AHFreport

7. Hobbs, F.D., et al., Impact of heart failure and left ventricular systolic dysfunction on quality of life: a cross-sectional study comparing common chronic cardiac and medical disorders and a representative adult population. Eur Heart J, 2002. 23(23): p. 1867-76.

8. Πολυκανδριώτη, Μ.Β., Κ. Θεμελή, Α. Γαλύφα, Δ. Λιάπη, Ε. Κυρίτση, Ε., Ποιότητα Ζωής Ασθενών με Καρδιακή Ανεπάρκεια. Νοσηλευτική 2009. 48(1): p. 94-104.

9. Norberg, E.B., K. Boman, and B. Lofgren, Activities of daily living for old persons in primary health care with chronic heart failure. Scand J Caring Sci, 2008. 22(2): p. 203-10.

10. Moser DK, et al. Comparison of prevalence of symptoms of depression, anxiety and hostility in elderly heart failure, myocardial infarction and coronary artery bypass graft patients. Heart Lung. 2010 ; 39(5): 378–385. doi:10.1016/j.hrtlng.2009.10.017

11. Περίληψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος

12. McMurray JJV, Packer M, Desai AS, et al. Baseline characteristics and treatment of patients in prospective comparison of ARNI with ACEI to determine impact on global mortality and morbidity in heart failure trial (PARADIGM-HF). Eur J Heart Fail. 2014;16(7):817-25.

13. McMurray JJ, et al; for PARADIGM-HF Investigators and Committees. Angiotensin-neprilysin inhibition versus enalapril in heart failure. N Engl J Med. 2014;371(11):993-1004.

14. Solomon S. Efficacy of Sacubitril/Valsartan Relative to a Prior Decompensation in Patients with Heart Failure and Reduced Ejection Fraction: The PARADIGM-HF Trial [manuscript]. American College of Cardiology’s 65th Annual Scientific Session & Expo; Chicago, IL, USA.

15. McMurray JJV. Consistent Benefit Of Sacubitril/valsartan Over Enalapril, Irrespective Of Background Therapy In Paradigm-hf [abstract]. American College of Cardiology’s 65th Annual Scientific Session & Expo; Chicago, IL, USA.

16. Lewis EF, Claggett B, McMurray JJ, et al. Sacubitril/Valsartan Associated with Lower Declines in Health-Related Quality of Life Compared with Enalapril in Patients with Heart Failure Hospitalization. J Card Fail (2016), doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.cardfail.2016.06.080.

17. Lewis EF, Claggett B, McMurray JJ, et al. Association between Baseline, and Changes in, Health-Related Quality of Life and Death and HF Hospitalization in PARADIGM-HF. J Card Fail (2016), doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.cardfail.2016.06.293.

18. https://content.onlinejacc.org/article.aspx?articleid=2524644

19. 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. European Heart Journal. doi:10.1093/eurheartj/ehw128