Η γυναίκα, το βλέμμα των άλλων και η μνήμη

Τον περασμένο Μάιο η ελληνικής καταγωγής χορογράφος και εικαστική καλλιτέχνις Αλεξάνδρα Μπαχτσετζή (με έδρα την Ελβετία) έδωσε στον αθηναϊκό χώρο τέχνης Radio-Athènes μια σόλο παράσταση, ερμηνεύοντας με το σώμα της πολλά από όσα σήμερα θεωρούνται σύγχρονες απόψεις για ζητήματα φύλου. Χορεύοντας μόνη της μπροστά σε έναν καθρέφτη και αλλάζοντας ρούχα, άλλαζε ρόλους για να μιλήσει για το βλέμμα των άλλων πάνω στις γυναίκες. Η προσωπική ενασχόλησή της με τα ζητήματα αυτά ξεκίνησε το 2001 με το έργο «Perfect», το οποίο και παρουσιάζει αύριο για πρώτη φορά στην Αθήνα, στο Πάρκο Ελευθερίας, στο πλαίσιο του προγράμματος των δημόσιων εκδηλώσεων της Documenta 14. Λίγες μέρες δηλαδή πριν από την παρουσίαση της νέας της δουλειάς «Massacre: Variations on a Theme» («Σφαγή: παραλλαγές ενός θέματος») που θα κάνει πρεμιέρα στο MoMA της Νέας Υόρκης τον Ιανουάριο του 2017.

Το έργο της πατά ανάμεσα στον χορό, την περφόρμανς, τις εικαστικές τέχνες και το θέατρο. Χαρακτηρίζεται από τη συνεργατικότητα, τη μεταβίβαση, προσθέτει ζωντανές εκπομπές βίντεο και ενσωματώνει πολλαπλές φωνές και σώματα. Η ίδια η καλλιτέχνις έχει εκθέσει έργα της σε ποικίλους χώρους σύγχρονης τέχνης και μουσεία, από το Αμστερνταμ, την Πόλη του Μεξικού, την Τέιτ Μόντερν του Λονδίνου και την Κουνστχάλε της Βασιλείας μέχρι διεθνείς εκθέσεις, όπως η Documenta 13 και η 5η Μπιενάλε του Βερολίνου.

Το «Perfect», όπως εξηγεί η ίδια, εξάγει χορογραφικά σενάρια αντλώντας ερεθίσματα από τον κινηματογράφο και τα φωτογραφικά κλισέ. Η Μπαχτσετζή ξεκινά από τα βίντεο αεροβικών ασκήσεων της Τζέιν Φόντα τη δεκαετία του 1980 και προσθέτει στην έρευνά της εικόνες που σχετίζονται με την πειθαρχία της γυναικείας συμπεριφοράς. Ενδιαφέρεται για το πώς μετατρέπεται πολιτισμικά το κωδικοποιημένο σύστημα των χειρονομιών σε μια αφηρημένη γλώσσα που αποσυντίθεται και επανασυναρμολογείται, επαναλαμβάνεται και διακόπτεται, προκειμένου να δημιουργήσει μια νέα γραμματική της κίνησης.

Στη συνέχεια η χορογράφος επιχειρεί μια γέφυρα με την καλλιτεχνική γλώσσα της νέας χορογράφου Λενιώς Κακλέα, η οποία με έδρα της το Παρίσι διερευνά μέσα από τη σύμπτυξη χορού και περφόρμανς τη μνήμη και τα όρια της γλώσσας. Το έργο της έχει παρουσιαστεί σε προγράμματα μουσείων και φεστιβάλ, όπως το παρισινό Μπομπούρ, το βιεννέζικο ImPuls Tanz, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, η Βρέστη, το Ιδρυμα Ωνάση και η Μεναζερί ντε Βερ. Με τη νέα της δουλειά «Arranged by Date, a Practice», με την οποία συμμετέχει στις δράσεις της Documenta 14, η Κακλέα διερευνά τη σχέση μας με τον άυλο χρηματοπιστωτικό κόσμο. Σε αυτήν τη χορογραφική διαδικασία εν εξελίξει, την οποία διαμόρφωσε σε συνεργασία με τον Λου Φόρστερ, χρησιμοποιεί εικόνες τις οποίες ενσαρκώνει, μεταγράφοντας τις κινήσεις της σε ένα νέο παραστατικό λεξιλόγιο και αντιπαραβάλλοντας τα σύμβολα αυτού του λεξιλογίου με νέες εικόνες, διαφορετικές από τις πρωτότυπες.