Οταν εκείνη –μια εγκυμονούσα σε ένα από τα άνυδρα νησιά του Αιγαίου –αντίκριζε τον τεχνίτη που σκάλιζε στο μάρμαρο τη μορφή της πριν από 5.000 χρόνια, στην Εγγύς Ανατολή γεννιόταν η σφηνοειδής γραφή. Και στην άλλη πλευρά του πελάγους έμπαιναν τα θεμέλια της πόλης που έμελλε να καταστραφεί με αφορμή μια γυναίκα, την Ωραία Ελένη, και να κατακτήσει την αιωνιότητα μέσα από τα έπη του Ομήρου: της Τροίας. Ιστορίες που γράφηκαν χιλιάδες χρόνια πριν, όχι με λέξεις, αλλά πάνω στα καθημερινά αντικείμενα των ανθρώπων που τις έζησαν. Και οι οποίες φέρνουν συγκεντρωμένες στην Αθήνα τού σήμερα τα βιώματα, τις εμπειρίες, τις συνήθειες και την καθημερινότητα όσων έζησαν στο προϊστορικό Αιγαίο κατά την πρώιμη εποχή του χαλκού (3200-2000 π.Χ.). Αφορμή δεν είναι άλλη από τη μικρή αλλά ατμοσφαιρική επετειακή έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, που οργανώθηκε με αφορμή τα 30ά του γενέθλια, υπό την επιμέλεια του διευθυντή του, καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας Νίκου Σταμπολίδη.

Τι συνέβαινε λοιπόν στα νησιά του Αιγαίου την εποχή που οι Αιγύπτιοι έχτιζαν τις πρώτες τους πυραμίδες στην Γκίζα; Περισσότερα από 190 αντικείμενα από τη συλλογή του μουσείου κι από εκείνα των Νάξου, Απειράνθου, Σύρου, Πάρου, Εθνικού Αρχαιολογικού και Κανελλοπούλου έχουν συγκεντρωθεί στον εκθεσιακό χώρο που παραπέμπει στο σκοτεινό παρελθόν, με τις μεγάλες προθήκες να οδηγούν συνειρμικά σε φωτεινές στιγμές της Ιστορίας για να αποκαλύψουν όσα δεν έφτασαν σε μας με τη γραφή.

Γυναίκες λοιπόν εγκυμονούσες, γυναίκες σε λοχεία, όπως μαρτυρούν οι γραμμές στην κοιλιά τους. Χέρια που κρατούν μωρά. Γυναίκες που έχουν στους βραχίονες και τον λαιμό τους ζωγραφισμένα κοσμήματα και πιο δίπλα αγγεία γεμάτα χρώματα από το εργαστήρι του καλλιτέχνη. Αγγεία που μοιάζουν μυστηριώδη με τα κύματα του Αιγαίου σκαλισμένα στην επιφάνειά τους και τους επιστήμονες να εκτιμούν πως λειτουργούσαν είτε ως καθρέφτες είτε ως μικρές αλυκές. Πήλινα αγγεία που θυμίζουν καπέλα, σπασμένα επί τούτου σε μια ταφική τελετουργία, όπως σήμερα σπάμε τα πιάτα με τα κόλλυβα. Κοσμήματα από ημιπολύτιμους λίθους, σφραγίδες, τσεκούρια και πριόνια, εγχειρίδια διπλωμένα στα δύο, δείγμα ιδιοκτησίας, καθώς συνόδευαν τον νεκρό και δεν θα περνούσαν στα χέρια κάποιου άλλου. Μια «παρέα» ειδωλίων που γλεντά πίνοντας κρασί και ακούγοντας τον αυλητή και τον αρπιστή να παίζουν, ενώ πιο δίπλα σε μια πέτρα χαραγμένες τρεις μορφές χορεύουν. Ενας κόσμος που αν και γεννήθηκε 5.000 χρόνια πριν, έχει πολλά κοινά με τον σημερινό, και ιδίως με εκείνο των Κυκλάδων πριν από την τουριστική ανάπτυξη. Και ένας κόσμος που πληγώθηκε βαριά από τους αρχαιοκάπηλους, αν προσέξει κανείς το πριονισμένο χέρι της τελευταίας γυναικείας μορφής με τη λανθάνουσα κίνηση.

INFO:

«Kυκλαδική κοινωνία 5.000 χρόνια πριν στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης», Ν. Δούκα 4, έως 31 Μαρτίου

Τελευταία Νέα