Τα συναισθήματα των αγαλμάτων

Εχετε στο ενεργητικό σας πέντε ποιητικές συλλογές από το 1999 που αρχίσατε να δημοσιεύετε. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τη σχέση σας με τη γραφή, ποιες στιγμές του χρόνου σας γράφετε, ποια θέση έχει η ποίηση στη ζωή σας;

Αρχισα να γράφω ποιήματα ή μάλλον στίχους από το δημοτικό σχολείο. Η γραφή είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μου, άσχετα αν η σκέψη δεν καταγράφεται αμέσως πάντα σε ένα χαρτί ή ένα ηλεκτρονικό μηχάνημα. Στο μυαλό η επεξεργασία είναι διαρκής εκτός από τις στιγμές του ύπνου. Γράφω οποιαδήποτε ώρα, ανάλογα με το ερέθισμα και την ετοιμότητα.

Εχω γράψει σε θέατρα, μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, ναούς, πανηγύρια, νεκροταφεία, αεροπλάνα, πλοία, ακρογιαλιές και όπου αλλού μπορείτε να φανταστείτε. Οι νυχτερινές ώρες είναι οι πιο αγαπημένες μου. Τότε ξεδιπλώνονται οι σκέψεις και αφού τις στραγγίξω συγκρατώ τις ελάχιστες εκείνες λέξεις που συνθέτουν άλλοτε έναν στίχο και άλλοτε ένα ποίημα. Εκτός από τη συγγραφή ποιημάτων υπάρχουν βέβαια και οι ποιητικές πράξεις,αλλά αυτό είναι μια άλλη υπόθεση. Η ποίηση κατά συνέπεια είναι ένα σημαντικό μέρος του εαυτού μου.

Τα ποιήματά σας είναι συνήθως μικρής έκτασης, αφαιρετικά και στοχαστικά. Θεματολογικά, σας απασχολεί αρκετά η φθαρτότητα του ανθρώπου. Ολα αυτά αποτελούν συγγραφικό σχέδιο, απόσταγμα εμπειρίας;

Πράγματι είμαι σύντομος. Προσπαθώ με ελάχιστες λέξεις να δημιουργήσω μια μεγάλη εικόνα. Σε έναν βαθμό ο ποιητής συγγενεύει με τον ζωγράφο. Ο ζωγράφος χρησιμοποιεί τεχνικές και χρώματα, ο ποιητής λέξεις. Δεν θα έλεγα ότι η φθαρτότητα του ανθρώπου αποτελεί κύριο ποιητικό μου μέλημα. Με ενδιαφέρει η σπουδαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ενώ σαν μια κουκκίδα αιωρούμαστε μέσα στο άπειρο που μας περιβάλλει, δεν παύουμε να είμαστε μοναδικοί έστω και με το γρήγορο πέρασμά μας. Επομένως με λέξεις –κυρίως -, σκέψεις και εικόνες, όπου μέσα τους οι σκέψεις και οι έννοιες να είναι ταυτόσημες, προσπαθώ να εξυμνήσω την ύπαρξή μας αφήνοντας και κάποιο παράθυρο ανοιχτό σε περίπτωση…

Δεν πρόκειται περί συγγραφικού σχεδίου αλλά κατά περίπτωση για αξιοποίηση εμπειριών. Η δημοκρατία της σκέψης που είναι σύμφυτη με κάθε άτομο είναι υπέροχη.

«Μόνο τις πλούσιες μνήμες επιθυμώ / μάρτυρες μίας πυκνής ζωής»: Τι καθιστά μια ζωή πυκνή με μνήμες πλούσιες σήμερα;

Μελετώντας την καθημερινότητά μας συμπληρώνουμε όλες εκείνες τις ανεξάντλητες αποθήκες του μυαλού μας. Η καταγραφή γίνεται σχεδόν αυτόματα. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, ο γερασμένος μας νους δεν είναι σε κατάσταση να παρακολουθεί τα αποθηκευμένα στοιχεία.

Εδώ υπάρχει ένα είδος ευχής. Η φύση να επιτρέψει στον εγκέφαλο να διατηρήσει το μεγαλύτερο μέρος των συσσωρευμένων μνημών. Οι μνήμες αυτές, πλούσιες σε όγκο και σε έκταση, και επιθυμητές είναι, αλλά και απόδειξη μιας πυκνής και γεμάτης ζωής. Είναι σπουδαίο να μην γκρινιάζουμε γιατί δεν προφτάσαμε να κάνουμε πολλά πράγματα κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Πόσα περισσότερα δηλαδή να κάνουμε; Μια ζωή ζούμε. Μια και μοναδική. Αυτό εννοώ όταν αναφέρομαι στις πλούσιες μνήμες. Οι μνήμες είναι οι μάρτυρες της ζωής μας.

Γράφετε στο «Λεξικό του μέλλοντος»: «Στην προσπάθεια να εξευρεθεί / συνώνυμο της λέξης “συναίσθημα” / ίσως το μοναδικό εύρημα / να είναι η λέξη “ανυπαρξία”. / Το λεξικό του μέλλοντος / θα υποστεί κι εκείνο αλλαγές». Θεωρείτε ότι το μέλλον της ανθρωπότητας προμηνύεται ζοφερό; Με «πολλή ξηρασία» όπως θα έλεγε ο Μιχάλης Κατσαρός;

Στην ξηρασία και στις ερήμους πάντα υπάρχει η ελπίδα μιας όασης. Μικρής ή μεγάλης, δεν έχει σημασία. Αρκεί να υπάρχει και να βρεθεί αυτή η όαση πριν πεθάνουν τα καραβάνια. Δεν θέλω να πιστεύω πως το μέλλον θα είναι ζοφερό. Αν ανατρέξουμε στην Ιστορία θα διακρίνουμε και τα καλά και τα στραβά της. Δεν μπορεί, κάποια στιγμή θα ισιώσει το κλήμα. Πότε; Πώς; Ποιος μπορεί να πει… Μήπως υπάρξουν και χειρότερα; Η κρίση είναι γενική και δαιδαλώδης, δεν είναι μόνο οικονομική. Δεν προέκυψε ξαφνικά και από το πουθενά. Πάντα όμως θα πρέπει να υπάρχει και κάποια ελπίδα. Αν χαθεί, χαθήκαμε και εμείς.

Βέβαια πιστεύω πως το λεξικό του μέλλοντος θα υποστεί και εκείνο αλλαγές αν με την αδράνειά μας εξαλείψουμε το συναίσθημα με τη στενή και ευρεία έννοια της λέξης. Ολοι μας έχουμε την ευθύνη. Ηδη άρχισε η δημιουργία ξύλινων ανθρώπων. Δεν είναι φαντάσματα, αρχίζουν και γίνονται ορατοί. Ας αντισταθούμε όσο μπορούμε, για να θυμηθούμε και τον Μιχάλη Κατσαρό μια και τον αναφέρατε.

Σε ποιήματά σας παραθέτετε δίδυμα ζεύγη αρχαίων θεών και χριστιανών αγίων (Ποσειδώνας – Αγιος Νικόλαος, Ερμής – Αγιος Φανούριος). Πολλοί λένε ότι στην ελληνορθόδοξη παράδοση συναιρούνται δύο κόσμοι (αρχαίος και χριστιανικός) εντελώς ασύμβατοι μεταξύ τους. Πώς αντιλαμβάνεστε αυτή τη συνύπαρξη και πόσο μας βαραίνει το παρελθόν;

Το παρελθόν μάς βαραίνει. Πρόκειται σαφέστατα για κανόνα. Στην προκειμένη περίπτωση η ιστορία, ο μύθος, η θρησκεία και η παράδοση δένονται μεταξύ τους, συγκροτούν τον πολιτισμό μας πάνω στον οποίο πατάμε –και πρέπει να πατάμε –αν επιθυμούμε να διατηρήσουμε την ταυτότητά μας.