Για την προσεχή Τετάρτη στις Βρυξέλλες το καιρικό δελτίο προβλέπει συννεφιά, σποραδική βροχόπτωση και θερμοκρασία γύρω στους 8 βαθμούς Κελσίου. Δεν είναι απαραίτητα κακός καιρός για την καρδιά της Ευρώπης, στα μέσα Δεκεμβρίου, αλλά στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) οι συναντήσεις μπορεί να εξελιχθούν σε ένα κρας τεστ, με πρωταγωνιστή όχι μόνο τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά και τον Αλέξη Τσίπρα –που την ίδια ώρα θα προσγειώνεται στην πόλη για τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.
Ο πρόεδρος της ΝΔ προετοιμαζόταν να βρεθεί αντιμέτωπος με ενδεχόμενες παραινέσεις, αν όχι πιέσεις, από τους εταίρους στην ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά για μια πιο συγκαταβατική αντιπολιτευτική τακτική. Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δεν υπήρχαν οπαδοί μιας νέας εκλογικής αναμέτρησης στην Ελλάδα –και το μήνυμα, μέσω πολλών διαύλων, είχε φτάσει εγκαίρως στην Πειραιώς. Ωστόσο, ο αντιπερισπασμός του Αλέξη Τσίπρα με τον «χριστουγεννιάτικο μποναμά» προς τους χαμηλοσυνταξιούχους θα μπορούσε να μεταβάλει την εικόνα: στο γαλάζιο επιτελείο προεξοφλούν ότι ένας αιφνιδιασμός από την Αθήνα θα προκαλέσει παρενέργειες, διαμορφώνοντας μια νέα κατάσταση και για τις πολιτικές ισορροπίες στους κοινοτικούς διαδρόμους.
Το μήνυμα είναι ότι εάν η κίνηση Τσίπρα αντιμετωπιστεί ως προεκλογική ζαριά, τότε εταίροι και πιστωτές μπορεί να αλλάξουν στάση και πλέον να «ευλογήσουν» μια προσφυγή στις κάλπες, την οποία μέχρι το βράδυ της περασμένης Πέμπτης απεύχονταν. Σε μια τέτοια εξέλιξη, το ακροατήριο του Κυριάκου Μητσοτάκη θα εμφανιζόταν περισσότερο πρόθυμο να ακούσει το δικό του πολιτικό σχέδιο. Διαφορετικά, ο πρόεδρος της ΝΔ θα πρέπει και στο νέο ταξίδι στις Βρυξέλλες να επιμείνει στην προβολή μιας αντιπολιτευτικής τακτικής που μέχρι πρότινος αναζητούσε συμμάχους.
Η ευρωπαϊκή καχυποψία για τον Τσίπρα
Η δυσανεξία στους κόλπους του ΕΛΚ από τη συνεχή εγχώρια εκλογολογία δεν αποτελεί νέο εύρημα –έχει διαγνωστεί από την περίοδο της αντιπολίτευσης του Αντώνη Σαμαρά ακόμη, ο οποίος είχε αντιμετωπίσει στην πρώτη φάση των Μνημονίων ψυχροπολεμικό κλίμα στις Βρυξέλλες. Η αλλαγή τόνων που καταγράφεται από την πλευρά του Κυριάκου Μητσοτάκη, μετά το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης, ως προς το αίτημα για άμεσες κάλπες, προφανώς συνδέεται και με τις ευρωπαϊκές συστάσεις, έστω κι αν δεν έχουν καταγραφεί ωμές πιέσεις για μια διαφορετικού τύπου αντιπολίτευση από τη ΝΔ. Στην Πειραιώς εκτιμούν ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι εταίροι δεν υπαγορεύεται τόσο από τον πολιτικό πολιτισμό του όσο και από την καχυποψία που εξακολουθεί να υπάρχει για τον σχεδιασμό του Αλέξη Τσίπρα –εν ολίγοις, και οι εταίροι γνωρίζουν καλά ότι οι κάλπες θα μπορούσαν να προκύψουν ως κίνηση του Πρωθυπουργού και όχι ως αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Στη βάση αυτή, όπως επισημαίνουν στενοί συνεργάτες του, ο πρόεδρος της ΝΔ θα συνεχίσει να εκπέμπει σαφέστατο μήνυμα προς τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι δεν θα μετατρέψει με οποιονδήποτε τρόπο την αξιωματική αντιπολίτευση σε δεκανίκι της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, επιμένοντας σε μια τακτική απέναντι στον Αλέξη Τσίπρα, η οποία συνοψίζεται στη φράση: «Μόνος σου ή εκλογές». Το ίδιο μήνυμα, άλλωστε, αναμένεται να στείλει στον Πρωθυπουργό και με τη σημερινή ομιλία στη Βουλή, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού, τονίζοντας ότι η διαχείριση μιας παράτασης της ανοικτής εκκρεμότητας με τους δανειστές ανήκει αποκλειστικά στην κυβέρνηση.
Η δημοσκοπική υπεροχή επιτρέπει πλέον στη ΝΔ να υψώσει ακόμη μεγαλύτερα αναχώματα και να βάλει με μεγαλύτερη ένταση στο τραπέζι με τους εταίρους του ΕΛΚ τις δικές της προτάσεις και δεσμεύσεις για την επόμενη ημέρα στη χώρα. Από το γαλάζιο επιτελείο επισημαίνουν ότι άπαντες στην ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά, και πρωτίστως το Βερολίνο, αναγνωρίζουν την ισχύ στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό και τις προοπτικές του Κυριάκου Μητσοτάκη –συνεπώς, δεν μπορούν να αγνοηθούν οι θέσεις και ο σχεδιασμός του.
Η επαναδιαπραγμάτευση των πλεονασμάτων
Η πρόσφατη απόφαση του Eurogroup, η οποία καταγράφεται ως «Βατερλώ» για τη διαπραγματευτική ικανότητα της κυβέρνησης Τσίπρα, λαμβάνεται υπόψη, αλλά δεν μεταβάλλει το γαλάζιο σχέδιο: ο πρόεδρος της ΝΔ, στις συζητήσεις της προσεχούς εβδομάδας στις Βρυξέλλες, θα παραμείνει αμετακίνητος στις ενστάσεις του για τα πλεονάσματα της τάξης του 3,5% σε πολυετή ορίζοντα, καθώς θεωρεί τον στόχο ανέφικτο. Οι δικές του επιφυλάξεις, ωστόσο, δεν θα προβληθούν μόνο σε μια οικονομική βάση, αλλά και με πολιτική στόχευση, καθώς επιδιώκει να αντιληφθούν όλοι οι συνομιλητές του ότι με τις ίδιες θέσεις κινείται εντός και εκτός συνόρων και δεν εξαρτάται η στάση του από το ακροατήριο.
Παράλληλα, θα επιμείνει στην πρόταση για μείωση των επιβαλλόμενων πλεονασμάτων στο 2% ετησίως, με δέσμευση της Αθήνας για ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης 4% τουλάχιστον σε βάθος πενταετίας. Πρόκειται για δέσμευση της ΝΔ με κυβερνητικά χαρακτηριστικά, η οποία συνδυάζεται με ολοκληρωμένο πρόγραμμα για μεταρρυθμίσεις και ένα σχέδιο αποκρατικοποιήσεων σε βάθος χρόνου. Στην Πειραιώς εμφανίζονται πεπεισμένοι ότι η πρόταση Μητσοτάκη μπορεί να λειτουργήσει ως αντίδοτο απέναντι στον όποιο σχεδιασμό Τσίπρα και να οδηγήσει σε μια αλλαγή πλάνων και τους εταίρους.
Το πρόβλημα για τη ΝΔ, όπως αναγνωρίζουν οι ίδιες πηγές, είναι πως η απόφαση του Eurogroup για τη χρονική επιμήκυνση των υψηλών πλεονασμάτων αποτελεί μια νέα παράμετρο, η οποία είναι απίθανο να ανατραπεί πριν από τη συγκρότηση της επόμενης γερμανικής κυβέρνησης, το φθινόπωρο του 2017, και εξαιρετικά δύσκολο να βελτιωθεί πριν μεσολαβήσουν εκλογές στη χώρα μας. Ο ορίζοντας των δεσμεύσεων για τα πλεονάσματα, επομένως, μπορεί να είναι κεντρικό προεκλογικό ζήτημα –και η ΝΔ αναμένεται να ανασύρει το χαρτί του «αποτελεσματικότερου διαπραγματευτή», υποσχόμενη την τροποποίηση όσων έχουν ήδη αποφασιστεί. Συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη κινούνται με τη βεβαιότητα ότι η ενισχυμένη αξιοπιστία της ΝΔ, η ταχύτητα με την οποία θα κινηθεί μια γαλάζια κυβέρνηση στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων και αποκρατικοποιήσεων, καθώς και το «μαξιλάρι ασφαλείας» που θα προσφέρει ένα σχέδιο για «λιγότερο κράτος» θα επιτρέψουν την επαναδιαπραγμάτευση των ανέφικτων πρωτογενών πλεονασμάτων.
«Το ζητούμενο είναι η αξιοπιστία που η κυβέρνηση Τσίπρα δεν διαθέτει, εγκλωβισμένη στις δικές της αγκυλώσεις και ιδεοληψίες» σχολιάζουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η επαναδιαπραγμάτευση για τα πλεονάσματα μπορεί να εξελιχθεί σε ισχυρό χαρτί για τη ΝΔ και στο εσωτερικό, αυξάνοντας και τα γαλάζια επιχειρήματα για επίσπευση μιας προσφυγής στις κάλπες. Επί της ουσίας, από την Πειραιώς διαμηνύουν ότι όσο αργότερα γίνουν οι εκλογές –και πολύ περισσότερο εάν εξαντληθεί ο συνταγματικός χρόνος, έως τον Σεπτέμβριο του 2019 –τόσο δυσκολότερο θα είναι να ανατραπούν αποφάσεις για τα πλεονάσματα που θα βρίσκονται πλέον σε φάση εφαρμογής.
Η διεύρυνση του μετώπου στήριξης
Στη Σύνοδο των ηγετών του ΕΛΚ της προσεχούς Τετάρτης είναι ανοικτό το ενδεχόμενο και μιας κατ’ ιδίαν συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τη γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ, στον απόηχο της κίνησης Τσίπρα με το «κοινωνικό μέρισμα». Με στόχο να διευρύνει το δίκτυο συνομιλητών για το γαλάζιο σχέδιο, ωστόσο, ο πρόεδρος της ΝΔ δεν περιορίζεται μόνο στους κόλπους της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς, αλλά επενδύει σε ένα διευρυμένο συμμαχικό δίκτυο, το οποίο θα έχει πειστεί ότι οι πρόωρες κάλπες στην Ελλάδα μπορούν να αποτελέσουν διέξοδο και όχι πρόβλημα. Προς την κατεύθυνση αυτή, στις Βρυξέλλες έχει προγραμματιστεί στις 14 Δεκεμβρίου κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον κοινοτικό επίτροπο για την ατζέντα της οικονομίας Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος απευθύνει συστάσεις για μια επανάληψη στην Ελλάδα του συναινετικού σκηνικού που στήθηκε μετά το δημοψήφισμα τον Ιούλιο του 2015. Υπό σχεδιασμό, εξάλλου, βρίσκονται και επισκέψεις του Κυριάκου Μητσοτάκη σε Παρίσι και Βερολίνο τους πρώτους μήνες του νέου έτους.
