Οι περισσότεροι άνθρωποι στον χώρο του Τύπου αποδέχονται πλέον στις μέρες μας ότι το κέντρο βάρους της ενημέρωσης έχει μεταβεί από τον Γαλαξία του Γουτεμβέργιου σε αυτόν του Διαδικτύου (του «Επόμενου» ή «των Πραγμάτων» είναι κάτι που θα φανεί σχετικά σύντομα). Πολλοί εκδότες πλέον θεωρούν ότι η στροφή προς τη «διαδικτυακή (ψηφιακή) ενημέρωση» μπορεί τελικά να αυξήσει τη συμμετοχή του κοινού, να προσθέσει περισσότερες προοπτικές, και να δώσει νέα ώθηση στην ενημέρωση, διευρύνοντας έτσι την πολυφωνία στο πεδίο της επικοινωνίας. Παράλληλα, όλο και περισσότερο οι πολίτες στρέφονται στις ταμπλέτες και τα έξυπνα κινητά για να ενημερωθούν για τα δρώμενα. Ομως, αυτές οι ενδείξεις προόδου συμβαδίζουν με άλλα απογοητευτικά σημάδια παρακμής. Κατά την τελευταία δεκαετία, το σύνολο των εσόδων των εφημερίδων από τις πωλήσεις φύλλων στον δυτικό κόσμο μειώθηκαν κατά 35%, και τα διαφημιστικά έσοδα κατά 50%. Η υπόσχεση του εκδημοκρατισμού του Διαδικτύου έχει αποδειχθεί απατηλή. Επιπλέον, οι μεγάλες εταιρείες μέσων ενημέρωσης έχουν αντικατασταθεί από ακόμα μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας –κι αυτό φαίνεται να διαφεύγει πλήρως στην αναλογικής νοοτροπίας Ελλάδα.
Σε μια μελέτη του καθηγητή Δημοσιογραφίας Τομ Ρόζεντιελ, η παράδοξη κατάσταση της ειδησεογραφίας στην οποία έχει περιέλθει στην ψηφιακή εποχή δεν σταθμίζεται με το αν είμαστε σε καλύτερη θέση ή χειρότερη, αλλά, αντίθετα, στο τι είναι καλύτερο, τι είναι αυτό που χάνουμε, και τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό. Η τεχνολογία έχει δημιουργήσει τη δυνατότητα για μια νέα μορφή δημοσιογραφίας, αυτή που είναι πιο πλούσια, πιο συναρπαστική και πιο ακριβή σε σχέση με το παρελθόν. Ο Ρόζεντιελ διαπιστώνει ότι η πραγματική κρίση της αμερικανικής δημοσιογραφίας είναι σε τοπικό επίπεδο, όπου η πτώση είναι πιο σοβαρή και όπου χρειάζεται περισσότερο ισχυρή δημοσιογραφία.
Προτάσεις για το μέλλον. Ετσι, ο Ρόζεντιελ προβαίνει στη διατύπωση 5 προτάσεων:
1. Δημιουργήστε δίκτυα συνεργασίας σε τοπικό επίπεδο που επιτρέπουν την ανάπτυξη νέων τρόπων προσέγγισης των πολιτών με πιο ουσιαστικό τρόπο.
2. Επανεφεύρετε και ξανασκεφτείτε τη διαφήμιση πέρα από τις συγκεκριμένες παραδοσιακές μεθόδους του 20ού αιώνα και επωφεληθείτε από τις διάφορες φορητές συσκευές που χρησιμοποιούν πλέον κατά κόρον οι καταναλωτές – χρήστες του Διαδικτύου.
3. Ξανασκεφτείτε το περιεχόμενο και προσπαθήστε να αποφύγετε τη νέα ψύχωση των ψηφιακών μετρήσεων και αλγορίθμων, όπως προβολές σελίδων και ο χρόνος που δαπανάται ανά είδηση. Αναζητήστε το είδος της δημοσιογραφικής ποιότητας που οδηγεί περισσότερους ανθρώπους να διαβάζουν ιστορίες, θέματα και ειδήσεις, κι αναζητήστε θέματα που οι αναγνώστες μπορεί να τις διαβάσουν ημέρες ή εβδομάδες αργότερα.
4. Αγκαλιάστε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα πολλά διαφορετικά μονοπάτια που οδηγούν στην καθημερινή ενημέρωση των χρηστών – πολιτών και προσπαθήστε να συνδεθείτε με τη νέα γενιά, γιατί χωρίς αυτήν δεν έχετε μέλλον ό,τι και να κάνετε.
5. Τέλος, διερωτηθείτε για τη λειτουργία ενός ειδησεογραφικού μέσου και εστιάστε την προσοχή σας στο με ποιες ποιοτικές σχέσεις συνδέεται με το κοινό του.
Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τα διευθυντικά στελέχη στις περισσότερες μεγάλες εφημερίδες του κόσμου προσπαθούν πλέον το δημοσιογραφικό περιεχόμενο των εντύπων τους να καταναλώνεται με διαφορετικούς τρόπους, τόσο με την έντυπη όσο και με τη ψηφιακή μορφή τους. Απώτερος στόχος είναι ο διπλασιασμός των ψηφιακών αναγνωστών που θα οδηγήσει στην πράξη στην ουσιαστική μετάβαση των εφημερίδων στην ψηφιακή εποχή.
